Irak'ta iç savaş senaryoları

WASHINGTON (İHA) - Irak'ta devam eden gergin ortam ve ardı ardına gelen saldırılar Sünni ve Şiilerin arasını giderek açıyor. Şiilerin kutsal mekanlarına yapılan saldırılarla tırmanan gerginlik, ülkenin yavaş yavaş iç karışıklığa doğru sürüklendiği görüşlerini artırıyor. The New York Times'ın haberine göre, böylesi bir ortamda iç karışıklığın vuku bulması halinde Türkiye'nin de olaylara dahil edilebileceği ihtimalleri üzerinde duruluyor.

İç savaş çıkması ihtimalinin gündeme gelmesinde büyük rol alan Irak'taki gergin ortam, Sünni ve Şiilerin kutsal mekanlarına yapılan saldırılar nedeniyle oluştu.
Orta Doğu'nun güçlü liderleri, bir iç savaş meydana gelmesi halinde yalnızca Irak'ta bulunan Sünni, Şii ve Kürtler arasında değil, önceden tahmin edilemeyecek kadar büyük çapta bir çatışma ve kargaşa ortamının yaşanabileceğini belirtiyor. Uzmanlar ise, Irak'ın 3 ana grupta ayrım gösterdiğini, bunun da etnik ve dinsel farklılıklardan kaynaklandığını ifade ederek, böylesi bir ortamda istikrarı sağlamanın kolay olmadığının altını çiziyor.

The New York Times gazetesinin haberine göre, olası bir kargaşanın senaryosunun da şu şekilde gerçekleşebileceği öngörülüyor: "Irak'ın çevresinde bulunan ülkelerden Suudi Arabistan, Ürdün ve Kuveyt Sünnilere destek vermek isteyecek ve dolayısıyla duruma müdahale edecek ya da kendi sınırlarında bir tampon bölge oluşturacaklar. Öte yandan Türkiye de Irakta bulunan Türkleri, Kürtlere karşı savunmak ve Kuzey Irak'ı kontrol altında tutmak isteyecek. Irak'ın bu olaylar nedeniyle dibe vurması halinde ise, Bağdat ve diğer şehirler etnik grupların birbirlerine karşı savaş ilan etmesine neden olacak, ülkedeki Şiiler Lübnan, Kuveyt ve özellikle de Suudi Arabistan'daki Şii nüfusun desteğiyle petrol yataklarının bulunduğu güney bölgelerini ele geçirmek isteyecek."

Irak'ta meydana gelebilecek iç karışıklıklar Orta Doğu'da adeta bir deprem etkisi yaratacak, mevcut kabuk yırtılarak yenisi oluşturulmaya çalışılacaktır. Ancak bunun yaratacağı etkiler hiç kimsenin tahmin bile etmek istemeyeceği kadar büyük olacak.

Modern iç savaşlar karşılıklı müzakereler ile çözülüyor ancak dışarıdan da müdahale edenler olabiliyor ve durum daha da kötüye gidebiliyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 1990 yılında meydana gelen iç savaşa, Ruanda, Uganda, Angola, Zimbabve ve Namibia dışarıdan müdahale etmişti. Yugoslavya'nın parçalanmasından sonra patlak veren Balkan Savaşı'nda ise güç paylaşımı anlaşması gereği NATO ilk olarak Bosna'ya daha sonra da Kosova'ya müdahalede bulunmuştu.
Habere göre, Irak'ın bulunduğu pozisyon da stratejik açıdan birçok olasılığı gündeme getiriyor. Bunlardan biri de Şiiler ile yakın ilişkide olan İran. Tarihe göz atıldığında, Şii - Sünni ayrımcılığının kökeni sekizinci yüzyıla dayanıyor. Bu ayrımcılığa Safeviler dönemi, Modern Mezopotamya'da Osmanlı İmparatorluğu zamanı ve son olarak 1980'lerde İran-Irak Savaşı'nda rastlanıyor. Ancak The New York Times bu defa İran'ın, Suudi Arabistan'ın desteğiyle nükleer silahlarını Sünnilere karşı kullanabileceğini iddia etti.

Öte yandan, haberde Türk ve Kürt meselesinin yeniden canlandırılarak Türkiye'nin de kaos ortamına sokulabileceği belirtildi. Kürtlerin Irak'ın kuzey kesiminde konuşlanması sonucunda bölgede yaşayan Türklerin durumdan zarar görmesinin yanı sıra, Türkiye'nin doğusunda da isyanlar çıkabileceği ifade ediliyor.