"İran yaptırımlarından kaynaklı arz eksikliği giderilebilir"

TALHA YAVUZ - İstanbul Şehir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vugar İmanbeyli, Türkiye’nin doğal gaza göre petrol ithalatında kaynak çeşitliliğinin daha fazla olduğunu belirterek, “Türkiye'ye çok çeşitli kaynaklardan petrol tedarik ediyor. Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, Irak ile diğer Körfez ülkeleri gibi kaynaklardan belli artırımlarla İran yaptırımlarından kaynaklı arz eksikliği giderilebilir." dedi.

İmanbeyli, ABD'nin İran'dan petrol ithali yasağına getirilen muafiyetlere son verme kararına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

ABD'nin İran'ın petrol satışını kısıtlamaya çalışmasının, Rusya ve Türkiye'yi asimetrik olarak etkileyeceğini ifade eden İmanbeyli, Rusya'nın dünyanın en büyük petrol üretici ve ihracatçılarından birisi olduğunu, Türkiye'nin ise petrol tüketiminin yüzde 90’ını ithal eden bir ülke konumunda bulunduğunu anlattı.

İmanbeyli, Türkiye’nin petrol ithalatının yaklaşık yüzde 15’ini İran’dan yaptığını dile getirerek, "Rusya bu durumdan bir nebze avantajlı çıkabilir. Ambargolarla gelen gerilimli ortam, petrol fiyatlarını yükseltebilir veya en azından şu anki 70-75 dolarlık seviyeden aşağı inmesine izin vermez. Rusya için bu minimum kazançtır. Rusya doğal olarak petrol piyasasında İran’a rakip. Bu durumda, ihtiyaç duyan Çin ve diğer ülkelere arzı artırabilir." diye konuştu.

Gelecek dönemde Türkiye'nin ambargodan istisna tutulmanın yollarını arayacağına işaret eden İmanbeyli, şunları kaydetti:

"Türkiye için bu ambargo, ilk aşamada arz tarafında belli sıkıntılar oluşturabilir. Yakın bir petrol kaynağından alımın engellenmesi, petrol piyasasında riskleri artırabilir. Türkiye varsa, fiyat avantajından mahrum olabilir ancak Türkiye’nin petrol ithalatı doğal gazdaki durumun aksine daha fazla çeşitlenmiş durumda. Türkiye'ye çok çeşitli kaynaklardan petrol tedarik ediyor. Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, Irak ile diğer Körfez ülkeleri gibi kaynaklardan belli artırımlarla İran yaptırımlarından kaynaklı arz eksikliği giderilebilir. Ancak doğal olarak petrol satamayan İran’ın Türkiye’den ithal ettiği mallarda bir azalma olabilir. Her halükarda, fiyat artışları da dikkate alındığında petrol ambargosu Türkiye ekonomisini negatif etkileyecektir."

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre, Türkiye'nin ham petrol ithalatı şubatta geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 78,30 artışla 2 milyon 343 bin tona çıktı. Söz konusu ayda en fazla ham petrol ithalatı 529 bin tonla Irak'tan yapılırken, bu ülkeyi 460 bin tonla Rusya ve 366 bin tonla Kazakistan izledi. İran'dan ise 350 bin ton ham petrol aldı.

Öte yandan Türkiye 2017'de toplam petrol ithalatının yüzde 27'sini İran'dan gerçekleştirmişti.