İran'da "mali reform yasası" tartışmaları sürüyor

İran'da Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütüne (OECD) bağlı Mali Eylem Görev Gücü (FATF) ile uyumu öngören yasa tasarılarının mecliste kabul edilmesine rağmen halen nihai şekilde onaylanmaması hükümet ile muhafazakar muhalifleri tekrar karşı karşıya getirdi.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin başındaki hükümetin mecliste kabul ettirmeyi başardığı ancak Anayasayı Koruyucular Konseyinin (AKK) engeline takılan kara para aklamayla mücadele ve terörün finansmanını öngören yasa tasarıları, muhafazakarlar arasında ülkenin "hassas finansal bilgilerinin düşmanlara açılacağı ve devrimci güçlere yardımın engelleneceği" şeklindeki endişelere neden oluyor.

Buna karşılık Ruhani başta olmak üzere hükümet yetkilileri her fırsatta söz konusu tasarıların onaylanarak yasalaşmasının milli menfaatler için zorunlu olduğunu dile getiriyor.

İran resmi ajansı IRNA'nın haberine göre, Cumhurbaşkanı Ruhani, bugün kabine toplantısında, tasarıların mecliste kabul edilmesine rağmen AKK'nin itirazı üzerine gönderildiği Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi (DMTK) tarafından halen onaylanmamasına tepki gösterdi.

Ruhani, "Bazıları hükümet ve meclisten geçen bir tasarıyı bloke ediyor ve hükümet ile meclisin önünde duruyor. Bu tür eylemler ülkenin menfaatine değildir." diye konuştu.

Meselenin siyasileştirildiğini ifade eden Cumhurbaşkanlığı Ofis Başkanı Mahmud Vaizi de "FATF, İran'a 4 ay daha fırsat verdi. Bu süre içinde gerekli adımları atmazsak kara listeye gireceğiz. Dünya ile bankacılık ilişkilerimiz konusunda kendi kendimize yaptırım uygulamış olacağız." dedi.

Vaizi, tasarıların onaylanmasına karşı çıkanların İran'ın FATF tarafından kara listeye alınması durumunda ortaya çıkacak sonuçların sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini belirtti.

- Cihangiri'nin "Hamaney destek veriyor" açıklaması tepki çekti

Cumhurbaşkanlığı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri'nin dün yaptığı açıklamada, söz konusu yasa tasarılarının İran lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından kabul gördüğünü açıklaması ise başta muhafazakar medya ve siyasilerin tepkisini çekti.

Cihangiri'nin Hamaney'le ilgili açıklamasının gerçeği yansıtmadığını söyleyen DMTK Genel Sekreteri Muhsin Rızai, "Devrim Rehberi, ne sözlü ne de yazılı bir şekilde Palermo ve CFT Konvansiyonlarını desteklemiştir." ifadelerini kullandı.

DMTK tarafından yapılan açıklamada da Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cihangiri'nin ifadeleri yalanlanarak, İran liderinin konuyla ilgili bir beyanatının olmadığı ifade edildi.

Açıklamada, tartışmalara neden olan yasa tasarılarının "milli çıkarlar ön planda tutularak baskılardan uzak bir şekilde inceleneceği" kaydedildi.

- Meclisten geçmesine rağmen tasarıların akıbeti belirsiz

ABD'nin terör finansmanıyla suçladığı İran'a uyguladığı yaptırımlarla bu ülkenin uluslararası finans sistemine girişini kısıtlaması nedeniyle Ruhani hükümeti, FATF ve Terörizmin Finansmanıyla Mücadele Konvansiyonu (CFT) ile uyumu öngören yasa tasarılarını meclise sunmuştu.

Mecliste uzun tartışmalar sonucu onaylanan tasarılar, AKK tarafından Anayasa'ya aykırı bulunarak meclise iade edilmişti. Meclis, tasarıların onayı için ısrar edince meclis ve AKK arasındaki anlaşmazlıkları çözen anayasal kurum Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyine gönderilen 4 tasarıdan 3'ü onaylanmıştı. Şu ana kadar iki yasa yürürlüğe girerken diğer iki tasarının akıbeti henüz belirsizliğini koruyor.

İran lideri Hamaney de Haziran 2018'de milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada, meclise terörle mücadele ve kara para aklanmasının önlenmesi yönünde kendi yasalarını çıkarma çağrısında bulunmuştu.

FATF'ı büyük güçlerin kendi çıkarları için hazırladıkları anlaşmalardan biri olarak niteleyen Hamaney, "Sadece bazı olumlu yönleri göz önünde tutularak sonunun nereye varacağını ve sorunlu olduğunu bildiğimiz anlaşma ya da konvansiyonlar meclisten geçmemelidir." demişti.

Kara para aklama ile mücadele edilmesi için üye ülkelerin mali ve bankacılık sistemini denetleyen FATF, Tahran yönetimine ülkenin finansal yapısını uluslararası normlara uygun hale getirmek için verdiği süreyi şubat ayına kadar uzatmıştı.

FATF tarafından cuma günü yapılan yazılı açıklamada, Şubat 2020'ye kadar mali yasalarını FATF standartlarına uygun hale getirmediği takdirde İran'a karşı gerekli önlemlerin alınacağı belirtilmişti.