İran'da son durum: Protestolar neden başladı? Kriz ekonomik mi siyasi mi?

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, protesto eylemlerini "ülkenin düşmanlarının para, silah ve ajanlarını kullanarak başlattığını" söyledi.

Ayetullah Ali Hamaney'in resmi internet sitesinde paylaşılan açıklamada, "Son günlerde, İran'ın düşmanları, İslam Cumhuriyeti'nde sorunlar çıkartmak için aralarında para, silahlar, siyaset ve istihbarat organlarının da bulunduğu farklı araçlar kullandı" denildi.

Hamaney ayrıca, "doğru zaman geldiğinde" son olaylarla ilgili olarak halka bir konuşma yapacağını da belirtti.

İran'ın dini lideri ülkede protesto eylemlerinin başlamasından bu yana yaptığı ilk açıklamada dış güçleri suçlarken; İran Devlet Televizyonu, göstericiler ve güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 9 kişinin daha öldüğünü duyurdu.

PAZARTESİ AKŞAMI YAŞANAN GÖSTERİLER

Polisin, Pazartesi akşamı Tahran'da yoğun güvenlik önlemi aldığı bildirildi.

Mehr haber ajansı, kentte bir taksinin ateşe verildiğini, polisin Enghelab Meydanı'nda toplananları dağıtmak için tazyikli su ve biber gazı kullandığını belirtti.

Devlet medyası, bir emniyet sözcüsünün, İsfahan yakınlarındaki Necefabad'da açılan ateş sonucu bir polisin öldüğünü, üç polisin yaralandığını söylediğini aktardı.

Son dakika! Türkiye ile İran arasında kritik görüşme

İran'daki eylemlerde Bozkurt işaretleri

Dışişleri'nden son dakika İran açıklaması: Haberlerden endişe duyulmaktadır

Rusya'dan son dakika İran açıklaması: Dış müdahale kabul edilemez

İran'daki karışıklık artıyor: Ölü sayısı 29'a çıktı! Ruhani'den şok sözler

Reuters haber ajansı, Kahderican kentinde yaşanan çatışmalarda bir polis merkezinin ateşe verildiğini duyurdu.

Sosyal medyada; Bircand, Kermenşah ve Şadegan kentlerinde yeni gösterilerin düzenlendiğine dair paylaşımlar yapıldı.

İRAN'DAKİ KAOSUN SEBEBİ SADECE EKONOMİK? OLAYLAR BİR 'YUMURTA'DAN MI ÇIKTI?

Sözcü'den Zeynep Gürcanlı'nın analizine göre, İran’da son dönemde daha reformcu görülen Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile, kendilerini İslami rejimin en büyük koruyucusu olarak gören muhafazakarlar arasında çok ciddi çekişme yaşanıyordu.

İran’ın dini lideri Hamaney, İran’da Hümeyni’nin kurduğu Şii İslam Devleti’nin parametrelerinin en büyük koruyucusu olarak öne çıkarken, Ruhani attığı adımlarla politikalarını “daha fazla özgürlük” yönüne çevirmeye başlamıştı. muhafazakarlar ve reformcular arasında, başta ABD ve İsrail’le kurulacak ilişkiler olmak üzere, İran dış politikasının nasıl yürütüleceği konusunda da ciddi görüş ayrılıkları yaşandığının ipuçları, İran’ın tümü devlet kontrolünde olan, ancak devletin “reformcu” ya da “muhafazakar” kesimini temsil eden gazeteler arasındaki tartışmalarda ortaya çıkmıştı.

TAM DA KADINLARIN “HİCABA AYKIRI GİYİM” YÜZÜNDEN HAPSE ATILMALARINI YASAKLAYAN KARARNAMEDEN BİR GÜN SONRA

Bu açıdan bakınca, İran’da “ekonomik isyan” adı altında başlayan protestoların zamanlaması önem kazanıyor;

Protestolar, İran’da Ruhani rejiminin 1979’dan bu yana yapılmayanı yapıp, rejimin simgesi konumundaki kadınlara Hicab uygulamasında “esnekliğe” gidilmesine ilişkin kararnameden bir gün sonra başladı.

1979 İslam devriminden bu yana yürürlükte olan Hicab uygulamasına göre, İslami kurallara göre giyinmeyen kadınlar ahlak polisleri tarafından gözaltına alınıyordu.

Ancak 27 Aralık’ta, bundan böyle İslami kurallara uygun giyinmeyen kadınların gözaltına alınmayacakları, bunun yerine “İslam dinini öğreten kurslara gönderilecekleri” açıklandı.

İslam devriminden 38 yıl sonra gelen ve Ruhani’nin imzasını taşıyan bu esneklikten tam bir gün sonra ise, Meşhed’de “ekonomik sıkıntılara isyan” adı altında halk hareketleri başladı

GÖSTERİLERİN ÇIKIŞ YERİ MEŞHED, MUHAFAZAKARLARIN KALESİ

İran’da sokak hareketlerinin başladığı bölge de önemli; Meşhed kenti Şii imamlardan 8’incisi olan İmam Rıza’nın türbesinin bulunması nedeniyle, İran’ın en kutsal kenti olarak anılıyor. Kent, muhafazakarların da kalesi olarak görülüyor.

Nitekim, İran’da Mayıs 2017’de gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Ruhani’nin karşısına muhafazakarların en güçlü adayı olarak çıkan İbrahim Reisi de Meşhed’li.

RUHANİ YÖNETİMİ DE “MUHAFAZAKARLARI ” SUÇLADI

İran’daki gösterilere Ruhani hükümetinin ilk tepkisi de “muhafazakarları” suçlamak oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri, gösterilerin arkasında “yönetime muhalif isimlerin olduğunu” açıkladı. Cihangiri, “Sokaklarda bir sosyal ve siyasi hareket başladığında, onu başlatan bir süre sonra kontrol edemez hale gelebilir. Bu olayların arkasındakiler, hükümete zarar vereceğiniz diye aslında kendi ellerini yakıyorlar” diye konuştu.

Bu açıklamanın ardından Tahran’da güvenlik zirvesini toplayan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise, siyasi ve kültürel reformlara karşı çıkan muhafazakarları eleştirdi. “Herşey hükümetin kontrolünde değil” diyerek, muhafazar kesimin gücüne atıf yapan Ruhani, İran’da önemli konularda “son söz sahibinin muhafazakar din adamları olduğunu” vurguladı.