Irmak kelimesi Eski Türkçeden beri dilimizde olan bir kelimedir. Yarmak, ayırmak anlamına gelen "yır- / yir-" fiilinden türemiştir. Orta Türkçede "dere, vadi" anlamını alarak günümüze kadar ulaşmıştır. Türkçede ilk defa 1300'lü yıllarda Kıpçak Türkçesiyle yazılmış bir eserde görürüz.
Irmak sözcüğü "denize dökülen su, akarsu, nehir" anlamına gelen bir sözcüktür. Irmak ile ilgili örnek cümleler kurmak gerekirse:
Irmak kelimesinin eş anlamlısı olan sözcük "nehir" kelimesidir. Ayrıca halk ağzında kullanılan "akak" kelimesi de ırmağın eş anlamlısı bir kelimedir.
Irmağın eş anlamlısı ile örnek cümleler şunlardır: