İş sağlığı ve güvenliğine yeni düzenleme

TBMM (AA)İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Tasarısı'na göre, işveren, bir veya daha fazla çalışanı, iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi olarak görev yapmasını sağlamak üzere seçim veya atama yoluyla görevlendirecek.

2-50 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 1, 51-100 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 2, 101-250 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 3, 251-500 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 4, 501-1000 arasında çalışanı bulunan iş yerlerinde 5, 1001 ve üzeri çalışanı bulunan iş yerlerinde 6 temsilci görevlendirilecek.

İş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahip olacak. Bu temsilcilerin görevlerini yürütmeleri nedeniyle hakları kısıtlanamayacak.

Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi kurulacak. Bakanlıklar, sendika ve sivil toplum örgütlerinden temsilcilerin de bulunacağı konseye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı başkanlık edecek.

Birden fazla iş yerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanacak.

İşveren, 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu, 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı iş yerlerinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu kurmak ve kurul tarafından iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak alınan kararları uygulamakla yükümlü olacak.

Asıl işveren, taşeron şirketin aldığı işin 6 aydan fazla sürdüğü hallerde, işveren ve alt işverenin her birinin çalışan sayısının 50'den az ancak toplam çalışan sayısının 50'den fazla olması durumunda, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu asıl işveren ve taşeron şirket tarafından birlikte kurulacak.

-İş durdurulabilecek-

İş yerlerindeki teftiş, Bakanlık iş müfettişlerince yapılacak. Bakanlık, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında ölçüm, inceleme ve araştırma yapmaya, bu amaçla numune almaya ve eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde kontrol ve denetim yapmaya yetkili olacak. Bu konularda yetkilendirilenler iş yerinin meslek sırları ile gördükleri ve öğrendiklerini gizli tutmakla yükümlü olacak.

İş müfettişi, iş yeri bina ve eklentilerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanında çalışanlar açısından hayati tehlike oluşturan bir durum tespit ettiğinde, bu tehlike giderilinceye kadar iş durdurulacak. İşi durdurma kararı iş yerinin bir bölümünü veya tamamını kapsayabilir. Hayati tehlikeyi oluşturan durum ortadan kaldırılmadan işe devam edilmeyecek.

Hayati tehlike oluşturan durumun acil müdahale gerektirmesi halinde müfettiş heyeti tarafından karar alınıncaya kadar tespiti yapan iş müfettişince iş kısmen veya tamamen durdurulabilecek. Durdurma kararı mülki idare amirlerince aynı gün yerine getirilecek.

İşverenler, durdurma kararına karşı yerel iş mahkemesine 6 iş günü içinde itiraz edebilecek. Mahkeme itirazı öncelikle görüşecek ve 6 iş günü içinde karara bağlayacak. İşi durdurulan işveren tarafından durdurmayı gerektiren noksanların tamamlandığının Bakanlığa yazılı olarak bildirilmesi üzerine, iş yerinde en geç 7 gün içinde inceleme yapılacak ve işverenin talebi sonuçlandırılacak.

İşveren, işin durdurulması nedeniyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlü olacak. Aksi halde her bir çalışan için 200 lira ceza ödeyecek.

Askeri iş yerleri ile yurt emniyeti için gerekli maddeler üretilen iş yerlerinde işin durdurulmasına ilişkin usul ve esaslar Milli Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça çıkarılan bir yönetmelikle belirlenecek.

-Para cezaları-

Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverene, her bir yükümlülük için 1000 lira ceza uygulanacak.

İş yerinde iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, görevlendirmediği her kişi için 5 bin, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2 bin 500 lira ceza verilecek. Aykırılığın devamı halinde, görevlendirmediği her kişi ve takip eden her ay için aynı miktar idari para cezası uygulanacak.

Risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3 bin lira ceza verilecek. Aykırılığın devamı halinde risk değerlendirmesi yapılmayan her ay için ceza birbuçuk katı olarak uygulanacak.

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda inceleme ve araştırmaların yapılmasına engel olan işveren, 8 bin lira ceza ödeyecek.

Durdurma kararına uymayarak durdurulan işi devam ettiren işverene 10 bin lira ceza uygulanacak.

Güvenlik raporunu hazırlayıp Bakanlığın değerlendirmesine sunmadan iş yerini faaliyete geçiren veya durdurulan iş yerinde faaliyete devam eden işverene 80 bin lira, büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene 50 bin lira ceza verilecek.

Kanundaki diğer yükümlülüklerini yerine getirmeyen işveren, 200 ile 500 lira arasında para cezası ödeyecek.

-Alkolü gelen çalışana haklı fesih-

İş yerine, alkollü içki veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve iş yerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasak olacak. İşveren, iş yeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahip olacak.

Alkollü içki yapılan iş yerlerinde çalışan ve işin gereği olarak üretileni denetlemekle görevlendirilen, kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen iş yerlerinde işin gereği alkollü içki içmek zorunda olan, işinin niteliği gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olan çalışanlar için yaptırım uygulanmayacak. İş yerine alkollü içki ya da uyuşturucu madde almış olarak gelen ya da iş yerinde bu maddeleri kullanan çalışanlara haklı fesih uygulanabilecek.

Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek iş yerleri işverenleri, iş yerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlamakla yükümlü olacak.