'Ismarlama bebekler' yolda mı?

James Gallagher

BBC Sağlık Editörü

İngiliz bilim adamlarına göre, son yıllarda kaydedilen hızlı gelişmeler, "genetik yapısı değiştirilmiş bebek" yapılmasının yolunu açabilecek düzeye geldi. Bilim adamları toplumun artık buna hazır olması gerektiğini söylüyor.

Gen kopyalama, bir başka deyişle klonlama dalındaki öncü çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Tony Perry, artık farelerde DNA'nın döllenme anında neredeyse hata payı olmadan değiştirilebildiğini bildirdi.

Perry, son iki yıl içinde kaydedilen ilerlemeyle, isteğe göre bebekler üretmenin artık bilim kurgu olmaktan çıktığını kaydetti.

Diğer bilim adamları da kamuoyunun bu konuda ciddi tartışmalar yapmasının zamanının geldiğini belirtiyorlar.

Güzel, akıllı veya hastalanmamak için programlanmış bebekler, uzun yıllardır bilim kurgu kitaplarına konu oluyor.

İlk fare ve domuzları kopyalayan ekiplere katılan Dr. Perry, isteğe göre insan yaratmanın hâlâ kurgu olduğunu, ancak bilimin aradaki farkı hızla kapattığını söyledi.

Perry, Scientific Reports adındaki bilim dergisinde yayınlanan makalesinde, farelerde tam sperm ile yumurtanın birleştiği anda DNA'da nasıl değişiklik yapıldığını anlattı.

Bath Üniversitesi öğretim üyelerinden Perry, BBC'ye "Moleküler bir makas ve bu makasa tam olarak nereyi kesmesi gerektiğini gösteren bir yön-tayin cihazı kullandık" dedi.

Dr. Perry, bu yöntemin daha şimdiden neredeyse yüzde 100 başarılı olduğunu kaydetti.

Bunun, DNA'yı değiştirmek için uygulanan yöntemler arasında şimdiye kadar en başarılı olan yöntem olduğu belirtiliyor.Bu yöntem, 2013'ün en önemli bilimsel gelişmelerinden biri olarak duyurulmuş ve genetikte yeni bir çağın başlangıcı olarak nitelenmişti.

O zamandan bu yana binlerce laboratuarda çok çeşitli deneylerde kullanılıyor.

Bath Üniversitesi ekibinin çalışmasında olduğu gibi DNA'yı keserek mutasyanlar yapmanın yanı sıra, kesilen yere yeni genetik kodlar eklemek de mümkün.

Bu da insanların genetik kodlarının değiştirilmesi konusundaki tartışmayı yeniden gündeme getiriyor.Prof Perry, "insanlarda çok dikkatli olmak gerek" diyor.

"DNA mutasyonlarıyla kodlanan ırsi hastalıklar var ve bazıları çocuklarımda bu mutasyonların olmasını istemiyorum diyebilirler."

Bunlar arasında sistit fibroz veya kanser riskini artıran genler de bulunuyor.

Perry, "çok spekülasyon yapılıyor ama konuşulanlar tamamen uydurma ya da bilim kurgu değil, bunların yakında yapılabileceğini hayal edebiliyorsunuz" diye konuşuyor.

Bilim adamlarının üzerinde görüş birliğine vardığı konu ise konunun artık çeşitli yönleriyle tartışmaya açılması gerektiği.