İsrail Gazze gerilimi nasıl tırmandı?
İsrail'in Gazze saldırılarının 16'ıncı gününe grildi, ölü sayısı artmaya devam ediyor. Çok sayıda sivil ölümün meydana geldiği Gazze'de saldırılar sonucu 508 kişi hayatını kaybetti, 3150 kişi yaralandı. Peki bu noktaya nasıl gelindi? Son yılların en büyük
İsrail'in Gazze saldırılarının 16'ıncı gününe grildi, ölü sayısı artmaya devam ediyor. Çok sayıda sivil ölümün meydana geldiği Gazze'de saldırılar sonucu 508 kişi hayatını kaybetti, 3150 kişi yaralandı. Peki bu noktaya nasıl gelindi?
Son yılların en büyük sivil katlimamına giden o yolun köşe taşları.
12 Haziran – Eyal Yifrach, Naftali Fraenkel ve Gilad Shaar adlı 3 İsrailli genç, Batı Şeria'da eve dönüş yollarında kayboldu.
14 Haziran – İsrail ordusu, kayıp gençleri bulmak amacıyla Kardeşin Bekçisi Operasyonu'nu başlattı. Operasyonda birçok Hamas üyesi gözaltına alındı.
15 Haziran – İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yaptığı basın açıklamasında 3 İsraillinin Hamas tarafından kaçırıldığını belirtti.
15 Haziran – İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yaptığı basın açıklamasında 3 İsraillinin Hamas tarafından kaçırıldığını belirtti.
26 Haziran – İsrail Yerel Güvenlik Servisi Shin Bet, kaçırılma olayına dahil olan iki şüphelinin ismini açıkladı. Açıklanan iki isim olan Amir Ebu Ayşe (26) ve Mervan Kavasime'nin (29) Hamas'tan oldukları ve kaçırılma olayından önce kayboldukları iddia edildi. Hamas iddiaları redderken, İsrail'in düzenlediği operasyonlarda aralarında milletvekillerinin de bulunduğu gözaltılar devam etti.
28 Haziran – Gazze Şeridi'nden İsrail'e roket atıldı. İsrail'den yapılan açıklamada,"İsrail vatandaşlarının günlük hayatlarını etkileyen Gazze'deki terörist gruplara tolerasyon gösterilmeyecek” ifadeleri kullanıldı.
29 Haziran – Hamas ve İsrail karşılıklı saldırılarda bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, "Gerekirse operasyonu genişletiriz” dedi. İsrailli yetkililer, Haziran başından itibaren Hamas tarafından en az 62 roketin fırlatıldığını açıkladı. Filistinli yetkililer ise İsrail tarafından düzenlenen 80'den fazla hava saldırısında üç kişinin hayatını kaybettiğini ve birçok kişinin yaralandığını belirtti.
30 Haziran – Kaybolan 3 İsrailli gencin cesetleri 18 gün aradan sonra El Halil kentinde bir çukurda bulundu. Gelişmenin ardından İsrail kabinesi olağanüstü toplandı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, "Hamas bu olayın cezasını çekecek” ifadelerini kullanarak operasyonların şiddetleneceği sinyalini verdi. Hamas sözcüsü Sami Abu Zuhri ise, "İsrail bize karşı şiddet kullanmak için bahane arıyor” diyerek suçlamaları reddetti. Olay sonrasında Gazze'den İsrail'e 18 füze atılırken, İsrail Gazze'de 34 hedefe hava saldırısı düzenledi. İsrail'in düzenlediği hava saldırılarında ölen Filistinli sayısı 5'e yükseldi.
2 Temmuz – 3 İsraillinin ölümünün ardından İsrailli gruplar Filistinlilere saldırmaya başladı. 2 Temmuz'un sabahında 17 yaşındaki Filistinli Muhammed Ebu Hudayr Kudüs'te bir arabaya bindirildi. Birkaç saat sonra Hudayr'ın cesedi yanmış bir şekilde bulundu.
5 Temmuz – Filistin Başsavcılığı Muhammed Ebu Hudayr'ın otopsi raporunu açıkladı. Raporda Filistinli gencin diri diri yakıldığı ortaya çıktı. Korkunç olay aşırı uç Yahudi örgütlere bağlandı. Olay, öldürülen 3 İsrailli gencin aileleri ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından kınandı.
6 Temmuz – Hudayr'ın ölümünü protesto edenlerin eylemleri Kudüs'e yayıldı ve zaman zaman çatışmalar meydana geldi. İki taraf arasındaki gerginlik yine bir şiddet olayıyla artmaya devam etti. Protestolar sırasında gözaltına alınan Hudayr'ın 15 yaşındaki ABD vatandaşı kuzeni Tarık Ebu Hudayr'ın, İsrail polisi tarafından işkence edildiği bir video ortaya çıktı. ABD Dışileri Bakanlığı olaydan rahatsızlığını dile getirdi. Öte yandan, çocuklarını kaybeden İsrailli ve Filistinli aileler birbirlerine başsağlığı diledi ve üzüntülerini paylaştı.
7 Temmuz – İsrail polisi Muhammed Ebu Hudayr'ın ölümü hakkında yürüttüğü soruşturmada altı kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban ki-moon'a yazdığı mektupta, "Hudayr'ın ölümünün uluslararası bağımsız bir komisyon tarafından incelenmesi” talebinde bulundu.
8 Temmuz – İsrail Savunma Bakanlığı, Gazze'de Koruyucu Hat Operasyonu'nu başlattı. Hava saldırılarıyla başlayan operasyonda, kara harekatı ihtimali konuşuldu. İsrail Ordusu, binlerce yedek askerini göreve çağırdı ve sığınakların roket saldırılarından korunmak amacıyla açıldığını duyurdu. Günün sonunda İsrail Ordusu'nun Gazze'de 435 hedefi vurduğu ve bunun sonucunda en az 23 Filistinlinin hayatını kaybettiği açıklandı. Ölenlerin arasında 5 yaşından küçük iki çocuğun olduğu kaydedildi. Hamas'ın attığı roket sayısı ise 225 olarak bildirildi. İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Muhammed Ebu Hudayr'ın babasını aradı ve başsağlığı diledi.
9 Temmuz – İsrail, saldırılarını aralıksız sürdürürken, Hamas da füze atmaya devam etti. İsrail'in gelişmiş füze savunma sistemi Demir Kubbe'nin Hamas'ın birçok füzesini etkisiz hale getirdiği açıklandı. Sivil ölümlerin artmasına tepki gösteren Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İsrail'i "soykırım yapmakla” suçladı. Gün içinde en çok ses getiren olay ise İsrail'in canlı kalkan oluşturan Filistinlilerin üzerine ateş açması oldu. Saldırı sonucu 2'si çocuk, 7 kişi hayatını kaybetti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, uluslararası toplumdan Hamas'ı kınamasını istedi. Saldırıların ikinci gününde Hamas'ın attığı roket sayısı yaklaşık 180 ve İsrail'in Gazze'de vurduğu hedef sayısı en az 550 olarak açıklandı. Hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 68'e yükseldi.
10 Temmuz – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi gerilimi tartışmak amacıyla toplandı. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, tarafları çatışmaları durdurmaya çağırdı. Netanyahu ise ateşkesin gündemde olmadığını ve kara harekatının seçenekler arasında olduğunu belirtti. Dünya İsrail'in saldırıları protesto edilirken, Ban Ki-moon, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi'den taraflar arasında alabuluculuk yapmasını istedi. Günün sonunda ölü sayısı en az 90 olarak açıklandı.
11 Temmuz – Ölü sayısının 100'ü aştığı çatışmaların dördüncü gününde, Filistinli yetkililer hayatını kaybedenlerin arasında birçok kadın ve çocuk bulunduğunu vurguladı. Başbakan Netanyahu, "Uluslararası baskılar bizim Gazze'de yürüttüğümüz operasyonu etkilemeyecek” ifadelerini kullandı. ABD Başkanı Barack Obama ise 2012'de sağlanan ateşkese dönmeye hazır olduklarını belirtti.
12 Temmuz – İsrail Gazze'de engellilerin bakımevini ve bir camiyi vurdu. Hava saldırılarında eski Filistin Başbakanı İsmail Haniye'nin yeğeni hayatını kaybetti. Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları ise İsrail'e füzelerle saldırı düzenledi. Birleşmiş Milletler, iki gün süren müzakerlerin ardından bir bildiri yayımladı. Bildiride, tarafların 2012'deki ateşkese dönmeleri istendi. Gazze'deki ölü sayısının 130'u aştığı ve 1000'e yakın yaralı olduğu kaydedildi.
13 Temmuz – Sabah saatlerinde Hamas, İsrail'e roket saldırıları düzenledi. Gazzelilere, İsrail tarafından, akşamüstüne kadar evlerini terk etmeleri için çağrı yapıldı, mesaj gönderildi ve broşürler dağıtıldı. Hamas'ın "evlerinizi terk etmeyin” çağrılarına rağmen evlerini boşaltan binlerce Gazzeli, bölgedeki okullara sığındı. İsrail ordusu ilk kez kara harekatı düzenledi. Saldırıların ilk gününden 13 Temmuz'a kadar geçen sürede ölü sayısı 170'i buldu.
14 Temmuz – UNICEF, İsrail'in Gazze saldırılarında 33 çocuğun hayatını kaybettiğini ve yüzlercesinin de yaralandığını açıkladı. Gün içinde çatışmalara Lübnan ve Suriye de eklendi. Lübnan'dan İsrail'e atılan roketlere, İsrail ateş açarak yanıt verdi. Suriye'den ise İsrail kontrolündeki Golan Tepeleri'ne saldırı düzenlendi. Binlerce evin ağır hasar gördüğü Gazze'de operasyon süresince meydana gelen toplam ölü sayısının 192 olduğu belirtildi. Günün en önemli gelişmesi ise Mısır'ın, İsrail ve Filistin'e ateşkes teklifi göndermesi oldu.
15 Temmuz – İsrail Hükümeti, Mısır'ın sunduğu ateşkes teklifini kabul ettiğini açıklarken, Hamas teklifi, "boyun eğdirme girişimi” olarak niteledi ve reddetti. İsrail'in ateşkes ilan ettiği 6 saat içinde Hamas'ın İsrail'e 40 roket fırlattığı belirtildi. ABD'nin de desteklediği ateşkesi bitiren İsrail, hava saldırılarına devam edeceğini bildirdi. Akşam saatlerinde ise İsrail'de, Gazze'den atılan bir roket sonucu sekiz günlük operasyonda ilk can kaybı yaşandı.
16 Temmuz –İsrail Ordusu gece yarısı Hamas Milletvekili İsmail el-Eşkar ve Hamas'ın kurucularından Mahmud ez-Zehhar'ın evlerini vurdu. İsrail Savunma Bakanlığı tarafından 100 bin Gazzeliye telefonla, sabah 8'e kadar evlerini terk etme çağrısı yapıldı. İsrailli yetkililer operasyon süresince1103 Filistinlinin gözaltına alındığını açıkladı. Gözaltına alınanların arasında 26 milletvekilinin de bulunduğu ifade edilirken İsrail donanmasının bir sahile düzenlediği saldırı sonucu sahilde oyun oynayan 4 çocuk hayatını kaybetti. İsrail Ordusu ise konuyla ilgili soruşturma başlattıklarını belirtti. Dokuz gündür devam eden saldırılarda ölü sayısı 220 olurken, 1635 kişi de yaralandı.
17 Temmuz – İsrail, Birleşmiş Milletler'in ateşkes çağrısını kabul etti. "İnsani ateşkes” planlandığı üzere 5 saat sürdü. Kalıcı ateşkes ise gün içinde geldi. Bir İsrail yetkilisi, Kahire'de müzakere eden ekibin kalıcı ateşkesi kabul ettiğini açıkladı. Ancak, İsrail kabinesinin de ateşkesi oylaması gerektiği kaydedildi. Hiçbir ateşkes çağrısını kabul etmeyen Hamas ise henüz bir cevap vermedi. Gün içinde Hamas roket atmaya devam ederken, İsrail de 5 saat sonunda saldırılarına yeniden başladı. Günün sonunda, saldırılarda ölenlerin sayısının 236'ya yükseldiği açıklandı. Sağlık Bakanlığı, ölenlerden 55'inin çocuk olduğunu sözlerine ekledi.
