İşte Artabel’deki Şehit Mezarları'nın Krokileri

Gümüşhane’de bir grup gazetecinin geçtiğimiz Eylül ayında Torul ilçesi sınırlarında bulunan Artabel Tabiat Parkı'nın 3 bin metrelik zirvelerinde bölge halkının anlatımları sonucu tespit ettiği şehit mezarlarıyla ilgili askeri krokiler ortaya çıktı.Genelkurmay Başkanlığı’nın Birinci Dünya Harbi'nde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3. Ordu Hareketi Cilt 1. ve Cilt 2 adlı eserlerinde, Gümüşhane ve çevresindeki coğrafyada geçen savaşların hem krokileri hem de anlatımları yer alıyor.Kitaptaki bilgilere göre 14 Ağustos 1916 yılında teşekkül ettirilen cephe teşkilatlanmasından sonra iki yıl boyunca, Gümüşhane ve çevresinde yoğun savaşlar olduğu ve bu savaşların yapıldığı yerlerden birinin de Artabel Gölleri Tabiat Parkı sınırları içerisinde yere alan bölge olduğu anlaşıldı.Kitabın ilgili bölümdeki bilgilerine göre Lazistan Cephesi olarak adlandırılan bölge 3. Ordu, 18. Piyade Tümeni, 28. Piyade Alayı tarafından 23-24 Temmuz 1916 tarihinde Rus taburlarının saldırıları karşısında Alitaşı Tepesi çevresine çekilerek savunma hatları oluşturdu. Bölgede şiddetli çarpışmaların yaşandığı bilgileri verilen kitapta ayrıca çok sayıda bölgede adam boyu siperler kazıldığı bilgisine de yer verildi.Gümüşhane ve çevresinde yere alan cephe ve mıntıkalarda gerçekleştirilen savaşların yaşandığı bazı bölgeler şöyle:"Artebel Vadisi (Ertabil Deresi), Alitaşı Tepesi (2572 rakım), Canbogul Tepe, Abdtal Musa, Cankurtaran Tepe, Karakaban Dağları, Avliyana (Gümüştuğ), Ziyarettepe, Soroyna (Yalınkavak), Galis Deresi (Kocadal Köyü), Karamustafa Deresi, Zigana, Kürt mezarı yaylası."Gümüşhane Valiliği, elde edilen bu bilgi ve krokileri alanın Milli Park olması nedeniyle Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğü'ne bölgede bulunan şehit mezarları ve siperlerin bakımlarının yapılmasını konusunu değerlendirilmek üzere gönderdi.Karadeniz’in Kaçkarlar'dan sonra ikinci en yüksek noktası olan Gavur Dağları ve bu dağın en yüksek zirvesi olan 3 bin 331 metre rakımlı Abdal Musa Tepesi'nin de bulunduğu Artabel Tabiat Parkı, endemik bitki türlerinin yanında ve ıtri ve tıbbi bitki türü ve 20 adet buzul göllerinin varlığından dolayı 1998 yılında “Artabel Gölleri Tabiat Parkı” adıyla tabiat parkı ilan edilmişti.