İşte futbolun 'gerçek beşiği'
Türk hukuk düzeninden devlet yönetimine kadar yüzlerce konuda bilgi içeren ve ilk Türk ansiklopedisi sayılan Kaşgarlı Mahmud'un yazdığı Divanü Lügati't-Türk'e göre, Türkler yaklaşık bin yıl önce "Tepük" adı verilen futbolun eski bir biçimini oynuyordu. Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın'ın Kaşgarlı Mahmud'un doğumunun 1000. yılı dolayısıyla kaleme aldığı "Bin Yıl Önce Bin Yıl Sonra Kaşgarlı Mahmud ve Divanü Lügati't-Türk" kitabına göre, Kaşgarlı'nın eserinden, Türklerin bin yıl önceki yaşayışları ve kültürleri ile ilgili gizli kalmış bilgiye ulaşmak mümkün.
İşte futbolun 'gerçek beşiği'nden resimler...
Kaşgarlı Mahmud'a göre, kurşun eritilerek "ağırşak" (tekerleğe benzer yassı nesne) biçiminde dökülmesinden sonra üzerine keçi kılı veya benzeri yumuşak bir şeyle sarılarak oluşturulan yuvarlak nesne ile erkek çocukları ayaklarıyla vurarak bir oyun oynuyordu. Tepmek, "tekmeleyerek vurmak" anlamındaki fiilden gelen "tepük"oyunu, futbolun eski bir biçimi sayılıyor. Divanü Lügati't-Türk'te yer alan ilgi çekici verilerden birine göre ise uygar bir toplum olan Türkler, bin yıl önce giysilerini ütülüyor ve ütülü giysilerle dolaşıyorlardı. Bugünkü Türkçedeki "ütü", o dönemde "ütüğ" olarak adlandırılıyordu.
İşte futbolun 'gerçek beşiği'nden resimler...
Türkler ayrıca giysilerini boyuyorlardı. Kitaba göre Türkler, bin yıl önce kadın güzelliğini değerli maden ve taşlarla tanımlıyorlardı. Kaşgarlı Mahmud, mutlu olmaları için kadınlara söylenen atasözünü şöyle açıklıyor: "Kadın kocasıyla iyi geçinmek isterse kırmızı ipekli elbise, kocasına nazlanmak isterse de yeşil ipekli elbise giysin..." Eski Türk inançlarının izlerini de taşıyan kitapta, birtakım olaylar doğaüstü güçlere bağlanıyor. Kaşgarlı Mahmud, kitapta Türklerin belli başlı taşlarla rüzgara hükmedebildiğini, yağmur ve kar yağdırabildiğini ileri sürüyor.
-BİN YILLIK GELENEKLER-
Türklerin toplum hayatındaki davranış ve görgü kurallarının da anlatıldığı Divanü Lügati't-Türk'e göre, birbirini tanımasa bile karşılaşan iki kişi önce selamlaşıyor, daha sonra hangi boydan olduklarını soruyor. Bu tanışma geleneği, Anadolu'da "Kimlerdensin?" diye sorularak hâlâ sürdürülüyor. Kaşgarlı'nın verdiği bilgiye göre günümüzde asker, polis ve benzeri görevlerde kullanılan parola sorma uygulaması, Türklerde bin yıl önce de vardı.
İşte futbolun 'gerçek beşiği'nden resimler...
O dönemde "İm" ismiyle bilinen "Parola", askeri birlikler arasında kullanılmak üzere "hakan" tarafından belirleniyordu. Günümüzde sürdürülen ölünün ardından belirli günlerde yemek verme geleneği de yaklaşık bin yıl önce Türkler tarafından uygulanıyordu. Divanü Lügati't Türk'te gezegen ve yıldız adları ile gök olayları da yer alıyor. Kitapta, güneş tutulması "Kün tutundı", ay tutulması "Ay tutundı" ve gök kubbe de "Kök çığrısı" şeklinde kullanılıyor.
