İşte yeni sivil Anayasa

Anayasa'da yapılması düşünülen değişikliklerin ana hatları belli oldu.

22 Temmuz Milletvekili Genel Seçimlerinden yaklaşık bir ay önce Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın talebi ile Anayasa değişiklik taslağı hazırlayan Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Ergun Özbudun, Anayasa'nın 177 maddeden 139 maddeye düşeceğini belirtti.
Özbudun, ayrıntı teşkil eden veya kanuna bırakılması gereken maddeleri Anayasadan çıkarttıklarını açıkladı.

ANKA'ya konuşan Özbudun, hazırladığı Anayasa değişiklik paketini bir hafta önce Adalet ve Kalkınma Partisi'ne teslim ettiğini belirterek, "Taslak da Atatürk ilke ve inkılaplarına referansın kaldırıldığı doğru değil. Yemin metinlerinde ve başlangıç bölümünde referanslar aynen korundu" dedi.
Özbudun; Anayasa değişiklik tasarısında hukuk devletinin bütün gerekleriyle yerleştirilmesi, yargı denetimi üzerindeki kısıtlamanın kaldırılması, temel hak ve hürriyetlerin evrensel standartlara ve güvencelere uygun şekilde düzenlenmesi, Cumhurbaşkanının parlamenter rejimle bağdaşmayan yetkilerinin azaltılmasının yer alacağını açıkladı.

ANAYASA SİSTEMATİĞİ DEĞİŞMEDİ

Prof. Dr. Özbudun Anayasanın sistematiği üzerinde değişiklik yapmadıklarını belirterek, "Bölümler arasında sistematiğe uygun değişmeler yaptık. İki aylık bir süre içerisinde altı kişilik bir komisyon ile hazırladık" diye konuştu. Özbudun'un verdiği bilgiye göre, Anayasa değişik taslağındaki bazı önemli maddeleri şöyle:

ADALET BAKANI HSYK'DAN ÇIKARTILACAK

Hükümetlerin yargı müdahalesi olarak yorumlanan Adalet Bakanı'nın Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu başkanlığı kaldırılıyor. Böylece yargı siyasetin gölgesinden uzaklaştırılmış olacak. Hakim ve savcıların atama, terfi, mesleğe kabul ve meslekten ihracının yanısıra yüksek mahkemelere üye seçimini gerçekleştiren HSYK'nin üye sayısı 9'dan 17'ye çıkarılıcak. Bu üyelerin sadece beşi, Türkiye Büyük millet Meclisi'nce seçilecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı tabii üye olarak HSYK da görev alacak.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISINI YARGITAY SEÇECEK
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Yargıtay da yapılacak seçimlerle göreve getirilecek. Mevcut Anayasa'da, Yargıtay'da yapılan seçimle en fazla oyu alan beş aday Cumhurbaşkanlığı'na bildiriliyordu. Cumhurbaşkanı da bu adaylar arasından birini seçiyor.

YÜKSEK SEÇİM KURULU YAPISI AYNEN KORUNACAK

Anayasa değişiklik taslağından Yüksek Seçim Kurulu üye seçimi ve görev sürelerine ilişkin bir değişiklik öngörülmüyor.

CUMHURBAŞKANI'NIN YETKİLERİNE KISITLAMA
Mevcut Anayasa ile Cumhurbaşkanı'na verilen tüm atama yetkileri elinden alınacak. Sadece üçlü kararnamelerde Cumhurbaşkanı söz sahibi olacak. Böylece, Anayasa değişikliğinden sonra görevdeki Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi Yargıtay Cumhuriyet Basavcısı'nı, YÖK üyelerini, Üniversite Rektörlerini, Danıştay üyelerini, HSYK üyelerini atayamayacak.

CUMHURBAŞKANINA DOKUNULMAZLIK
Yeni Anayasada Cumhurbaşkanlarına görevleri süresince milletvekilleri gibi dokunulmazlık hakkı veriliyor. Anayasa değişiklik taslağında bu amaçla "Cumhurbaşkanı, kişisel suçlarından dolayı milletvekili dokunulmazlığı hükümlerine tabiidir" ifadesi konuldu.
Buna göre, Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde Gül, Cumhurbaşkanı olduktan sonra hakkındaki bazı iddialar nediniyle yargı önüne çıkarılamayacak.
Yargıtay Onursal Başsavcısı Sabih Kanadoğlu ve Yargıçlar ve Savcılar Birliği (YARSAV) Genel Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, Cumhurbakanlarının kişisel suçlarından dolayı yargılanabileceğini belirtmişlerdi. Milletvekili olan birinin Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde dokunulmazlığının kaldırılacağına dikkat çeken Kanadoğlu ve Eminağaoğlu, bu demeçleriyle Gül'ün "kayıp trilyon" davası kapsamında yargınabileceği görüşünü savunmuşlardı. Anayasada öngörülen bu değişikliğin yürürlüğe girmesi halinde, Gül, görev süresince bu davada yer alan iddialarla ilgili yargılanmayacak.

YÖK BAŞKANINI ÜNİVERSİTELER SEÇECEK
Anayasa taslağına göre, YÖK Başkanını Üniversite Rektörleri tarafından YÖK Genel Kurulu'nca seçilecek. Yök Başkanı Daha önce Cumhurbaşkanı tarafından atanıyordu.

ETNİK DİLLER ÜZERİNDEKİ KISITLAMALAR KALKACAK

Taslakta resmi dilin Türkçe olduğu vurgusu aynen kalırken etnik diller üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması öngörülüyor.
Mevcut Anayasa'nın 42. maddesinde yer alan "Türkçe'den başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez" hükmü taslakda "Eğitim ve öğretim dili Türkçe'dir. Türkçe'den başka dillerde eğitim demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak kanunla düzenlenir" şeklinde düzenlendi.

ATATÜRK'E 3 MADDE
Prof. Dr. Özbudun, taslakda 3 madde ile Atatürk'e atıfta bulunduklarının altını çizerek, 2. maddede yer alan "Atatürkçülük milleyetçiliği" ifadesinin aynen korunduğunu, milletvekili ve Cumhurbaşkanı yemin metinlerinde de ‘Atatürk'e yer verildiğini kaydetti.

ANKA