Mahkemelerde alınan ilk kararları denetleyen bir makam vardır. Bu makam ağır ceza mahkemelerinde, aile mahkemelerinde, tüketici mahkemelerinde ya da türlü mahkemelerde verilen kararlara itiraz mahkemelerine yapılan itirazlar ile görevlendirilir.
İstinaf kelimesi, ilk derece mahkemesinin almış olduğu kararları hem esas açısından hem de usul yönünden bir üst derecede yer alan mahkeme tarafından incelenmesi anlamına gelmektedir. Bu incelemeleri istinaf mahkemeleri yapar.
İlk derece mahkemelerinin almış olduğu kararlar edilen itirazlar sonucunda denetlenir. Bu denetleme için istinaf mahkemeleri görevlendirilmiştir. İstinaf mahkemeleri yargı teşkilatında 2 ayrı mahkeme olarak düzenlenmiş mahkemelerdir.
Bir mahkeme dosyası itiraz edilince istinaf mahkemesine gider. İstinaf mahkemesine giden dosyalar davanın durumuna, işlenen suça göre farklı süreçlerden geçer ve süreleri de bu durumlara bağlı olarak kısa ya da uzun olabilir.
İstinaf süresi genel olarak birkaç ay ya da birkaç yıl sürebilir. Bir dosya istinaf mahkemesine gittikten sonra hemen değerlendirmeye alınır ancak sonuçlanması yapılan incelemelere, değerlendirmelere ve davanın içeriğine bağlıdır.
İtiraz sonucunda istinafa giden dosya istinaf kanun yoluna taraflar aracılığıyla başvuru yapıldığı takdirde ilk derece mahkemesi, usul ve esas yönlerinden bölge adliye mahkemesince ilgili olan ve yetkilendirilen dairesi tarafından denetleme yapılır.
Yerel mahkemelerin almış oldukları kararlar, bütün maddi ve hukuki olarak yapılan hatalar için istinaf kanunu yoluna başvurulabilir. Ayrıca buna da ek olarak Bölge Adliye Mahkemesi mevcut tarafların istinaf taleplerinde belirtmeseler dahi hükümde tespit etmiş olduğu tüm hukuki ve maddi hataları inceleme sürecine dahil eder.
Temyiz de istinaf da tarafların itirazları sonucunda uygulamaya geçen iki durumdur. Ancak sık karıştırılan bu iki terim ve kavram arasında bazı belirgin farklar bulunur. İki mahkeme, arasındaki farklar sayesinde birbirlerinden ayrılırlar. İstinaf ve temyiz arasındaki farklar şunlardır: