İzinsiz gıda üreticilerine hapis

ANKARA (İHA) - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni Gıda Kanunu ile insan sağlığına zarar verecek gıda üreten, satan, ithal eden tüm işletmelere ağır para ve hapis cezaları geliyor.

Ayrıca hazırlanan kanunla Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu ve Ulusal Gıda Meclisi kurulmasına karar verildi. TBMM'ye gönderilen Gıda Kanunu'yla gıda hizmetleri tek elde toplanıyor. Hazırlanan Kanun Tasarısına göre; gıda kontrol, sertifikasyon ve denetim hizmetlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, uygulanması ve izlenmesi, ilgili bütün tarafların görüşleri alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek. Buna göre, tüketicileri yanıltıcı etiketleme, reklam ve tanıtımına karşı önleyici tedbirleri içeren yeni Kanun Tasarısı, ağır cezaları da kapsıyor. Gıda Kanunu'na göre; hürriyeti bağlayıcı cezalar ile ağır para cezalarından oluşan adli cezalar, idari para cezasına çevriliyor. Eylemin büyüklüğü durumunda sağlığın korunması ile ilgili yükümlülükleri yerine getirmeyenlere, adli ceza olarak hürriyeti bağlayıcı ceza ve ağır para cezası öngörülüyor.

Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un hayata geçmesiyle birlikte gıda hizmetleri tek elde toplanacak. Yakın bir zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesi beklenen Gıda Kanunu'na göre göre gıdada tek yetkili Tarım ve Köyişleri Bakanlığı oluyor.

Kanunda, insan sağlığının korunması ve gıda güvenliğinin sağlanabilmesi için; risk analizinin birbirleriyle ilişkili üç bileşeni olan risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimine dayalı bir sistem oluşturuluyor. Etkili, bilimsel kanıtlara dayalı, bağımsız, tarafsız ve şeffaf bir risk değerlendirmesi yapılacak. İnsan sağlığı üzerine bir risk ihtimali olması durumunda geçici risk yönetimi araçlarına başvurularak, ihtiyati tedbirler ivedilikle alınacak.

Üretilen veya ithal edilen gıda maddesinin insan sağlığına potansiyel zarar ihtimalinde, o ürünlerin pazara sunumu ve kullanımını için önleyici tedbirler getirildi. Risk değerlendirmesi için bilimsel ve teknik verileri araştırmak, toplamak, düzenlemek, analiz etmek, yorumlamak, özetlemek ve görüş oluşturmak üzere bilimsel komiteler oluşturulacak.

Gıda maddelerinden kaynaklanan bir risk oluştuğunda, ivedilikle önlem alınması ve bu bilginin anında ilgili birimlere iletilmesine yönelik olarak bildirim sistemi oluşturuldu. İnsan sağlığı ve gıda güvenliği açısından ortaya çıkan riskin giderilememesi, alınan önlemlerin yetersiz kalması halinde, Bakanlığımız, Sağlık Bakanlığı, ilgili tüm kurum ve kuruluşların da katılımı ile anında etkili koordine ve işbirliği sağlamak üzere Kriz Yönetimi ve Kriz Birimi oluşturulacak. Gıda üretim zincirinin izlenmesi ve sorunun kaynağında giderilmesi, piyasaya sürülen gıdaların izlenebilirliğini mümkün kılmak üzere sistematik bir yaklaşım getirildi.

Tüketici haklarının korunmasına ilişkin yeni ve etkili hükümler getirildi. Tüketiciler, gıda maddesini üreten, ithal eden ve satan gerçek veya tüzel kişiler tarafından bilgilendirilecek, tüketicilerin yanıltılması ya da yanlı yönlendirilmesi önlenecek. Gıda maddelerinin etiketlenmesi, reklam ve tanıtımına ilişkin belli prensipler getirilerek, tüketicileri yanıltıcı etiketleme, reklam ve tanıtımına karşı önleyici tedbirler alındı. İşyeri sorumluluğu tanımlanarak, gıda işletmecilerinin gıdanın, gıda güvenliği şartlarına uymaması durumunda ürününü pazardan geri çekmesi ve bu konuda yetkili mercileri bilgilendirmesi sağlanacak. İnsan sağlığının korunması amacıyla, gıda maddeleri üreten, ithal eden, dağıtımını yapan ve satan işyerlerine sorumluluklar ve yaptırımlar getirildi.
Gıda maddelerinin üretimi, ithalatı, ihracatı, pazarlama, dağıtım, satış ve toplu tüketim noktalarının denetimi yerel yönetimlerle birlikte yapılacak. Bakanlığın yetkilendireceği kamu ve/veya özel kuruluşlar tarafından kalite, risk analizi ve benzeri diğer konularda kontrol ve sertifikasyon hizmetleri yapılabilecek. Bu yeni açılım, endüstriyel gıda güvenliği normları ve işlevinde gelişme gösterecek. Türk gıda kodeksinin hazırlanması ve denetlenmesinde görevli olmak üzere Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu oluşturuldu. Komisyon, Tarım Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, ilgili kurum ve kuruluşlar ile bilim insanlarından oluşuyor. Bakanlıkca belirlenen gıda düzenlemelerine ve uygulamalara dair görüş, öneri ve katkı sağlamak üzere Ulusal Gıda Meclisi oluşturuldu. Söz konusu Meclis, Tarım Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Türk Standartları Enstitüsü'nden iştirak edecek temsilciler, üniversitelerin gıda, bitki ve hayvan sağlığı ile ilgili öğretim üyeleri, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu, Gıda İşverenleri Sendikası, sektör temsilcileri, sivil toplum örgütleri, meslek odaları temsilcilerinden meydana geliyor.

Kanunda, organik gıda, genetik modifiye gıda, fonksiyonel gıda, takviye edici gıda, özel tıbbi amaçlı diyet gıda gibi yeni tamınlarda getirildi. Tüketici tercihine uygun, tarımsal üretim yöntemleri ve ürün özelliklerine göre farklılık gösteren gıda tanımları yapılarak, uluslararası entegrasyon ve sektörel açılım sağlandı. Öte yandan Kanun Tasarısı'nda gıda kodeksine uymayanlar ile ilgili ağır cezalar getirildi. Hürriyeti bağlayıcı cezalar ile ağır para cezalarından oluşan adli cezalar, idari para cezasına çevrildi.

Eylemin büyüklüğü durumunda sağlığın korunması ile ilgili yükümlülükleri yerine getirmeyenlere, adli ceza olarak hürriyeti bağlayıcı ceza ve ağır para cezası öngörüldü. Düzenlemede cezaların adil, işletme büyüklükleri ile orantılı, hukuka uygun ve caydırıcı olması amaçlandı. Cezai hükümler, oluşacak suçun nevine göre idari para cezası, faaliyetten men, üretilen ürünlere el konulması, hapis ve ağır para cezası şeklinde düzenlendi. Suçun tekrarı halinde idari para cezası iki kat uygulanacak. İdari para cezaları, o yerin en büyük mülki amiri tarafından verilecek. Kanun kapsamındaki cezalara itiraz hakkı getirildi. Gıda işletmecileri de kontrol ve denetim sonuçlarına istedikleri takdirde itiraz edebilecek.