İzmir Büyükşehir 1,85 liralık şalı 15 liraya almış

İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik iki yolsuzluk operasyonuyla oldukça ilginç bir ayrıntı ortaya çıktı. Buna göre belediye tarafından Öğretmenler Günü, 23 Nisan ve 29 Ekim gibi bayramlarda dağıtılmak üzere 2009, 2010 ve 2011 yıllarında toplam 923 bin liralık şal, atkı ve fular alındı. Konuyu araştıran bilirkişi tarafından hazırlanan rapora göre fiyatı 1,85 ile 3,50 lira arasındaki bir şala, 13,25 ile 15 lira arasında para ödenmiş. Belediye, şalların tanesini 13,25 ve 15 liradan almış gibi fatura düzenlemiş. Bilirkişinin, İstanbul'da birçok firmaya bu şalların maliyetini sormasıyla, bir şalın maliyetinin 1,85 ile 3,50 lira arasında olduğu ortaya çıktı. Belediyenin, bu şekilde kamuyu 489 bin 806 lira zarara uğrattığı iddia ediliyor.
İzmir Özel Yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı, şal alımı yolsuzluğu iddialarıyla ilgili olarak Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü'nden muhasebat başkontrolörlerini bilirkişi olarak atadı. Başkontrolörler tarafından, şal alımlarıyla ilgili olarak ayrıntılı bir rapor hazırlandı. Raporda, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından, özel günlerde dağıtılmak üzere hediye olarak şal, atkı ve fular gibi malların, belediye şirketlerinin doğrudan temin yoluyla alındığı belirtildi. Belediye başkanlığı tarafından alımlar İzdeniz, Ünibel, Ege Şehir Plancıları, Metro AŞ, İzulaş, İzenerji, Grand Plaza, İzbeton, İzfeş, İzbelcom adlı belediye şirketlerine yaptırılmış. Mesela 25 Kasım 2010'da 2 bin 300 adet şal, tanesi 15 liradan toplam 37 bin 260 liraya alınmış. Bunun gibi her şirket, belli bir miktarda şal almış. Bu alımlarda en dikkat çekici nokta ise 2010 ve 2011 yıllarındaki bütün alımlarda bir şalın maliyetinin 15 lira, 2009 yılında ise 13,25 lira olması.
Bilirkişi tarafından yapılan incelemelerde, 37 bin adet şalın alım, dağıtım ve organizasyon işinin tamamen Büyükşehir Belediye Başkanlığı tüzel kişiliğine ait olduğu, 2010 yılında gerçekte ve fiiliyatta satın alınan toplam 469 bin 800 lira değerindeki 29 bin adet şala ait belgelerin, gerçeğe aykırı biçimde, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın iştirak etmiş olduğu 11 şirket adına fatura düzenletilmek suretiyle kamu zararı oluştuğu iddia edildi. Aynı raporda, 2009 yılına ait toplam 323 bin 978 lira değerindeki 22 bin 640 adet şalın gerçek alıcısının Büyükşehir Belediye Başkanlığı olduğu, 10 anonim şirket adına düzenlenen fatura ve sevk irsaliyelerinin gerçek durumu yansıtmadığı, gerçeğe aykırı belgeler olduğu kanaatine varıldığı belirtildi.

1,85 LİRALIK ŞALI, 15 LİRADAN ALMIŞLAR
Aynı raporda, 2010 yılında gerçekte Büyükşehir Belediye Başkanlığı tüzel kişiliğince KDV hariç 15 lira birim fiyattan, kamu ihale mevzuatına tâbi tutulmadan satın alınan ve sermaye arttırımları yoluyla tüzel kişilikçe finanse edilen toplam 599 bin 400 lira değerindeki 37 bin adet şaldan 36 bin adedinin, teklif mektupları ekinde yer alan teknik özelliklere sahip olmaması sebebiyle kamu zararının oluştuğu ileri sürüldü.
Ayrıca 2009, 2010 ve 2011 yıllarındaki şal alımlarında, Kamu İhale Kanunu'nun temel ilkelerine aykırı hareket edildiğinin apaçık göründüğü, teknik şartnamede belirlenen kalitede şal teslimatı yapılmadığı, evsafı uygun olmayan düşük maliyetli şalların teslim edilmesi suretiyle alımları yapan belediye şirketlerinin zarara uğratıldığı iddia edildi. Bilirkişi tarafından İstanbul'daki birçok firmaya şal maliyeti soruldu. Gelen cevaplarda, bir şalın maliyetinin 1,85 ile 3,50 lira arasında olduğu ileri sürüldü. Buna göre belediye tarafından İstanbul firmalarından Manisa Köy-Koop Birliği üzerinden satın alınan 36 bin şala, KDV dahil 97 bin lira ödenmiş. Buna karşılık belediyeye bağlı şirketlerin yaptığı şal alımlarında bir tanesinin maliyeti ortalama 15 liraya gelmiş. Bu alımlardan dolayı kamunun 489 bin 806 lira zarara uğratıldığı ileri sürüldü.
Bilirkişi tarafından hazırlanan raporun sonuç bölümünde 2009, 2010 ve 2011 yılları alımlarında Kamu İhale Kanunu'nun temel ilkelerine aykırı hareket edilerek, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından açık ihale usulüyle yapılması zorunlu olan bu ihalelerin, iştiraki bulunduğu şirketlere kısım kısım dağıtılarak yapıldığı iddia edildi. Kanunun temel usul olarak belirlediği açık ihaleyi uygulatmamak için satın alınan şalların, aynı kanunun 22/D maddesi uyarınca belirlenen doğrudan temin yoluyla satın aldırıldığının belirtildiği raporda, 3/A maddesi uyarınca kanunun istisna hükmüne girmediği halde bu usulle şalların satın aldırılmasının, rekabet ortamını yok ederek ihaleye katılımı sınırladığına dikkat çekildi.
Yine sonuç bölümünde, 2010 ve 2011 yıllarında gerçekte ve fiiliyatta İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tüzel kişiliğince KDV hariç 15 lira birim fiyattan, kamu ihale mevzuatına tabi tutulmadan satın alınan toplam 37 bin adet şaldan 36 bin 238 adedinin, Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve iştiraki şirketlerin, teknik şartnameye uygun olmayan şalları teslim alması suretiyle daha düşük evsafta ve fiyattaki şalların kendilerine fatura edilmesi suretiyle uğranan zararın 489 bin 806 lira olduğu ileri sürüldü.
Büyükşehir Belediyesi ve bağlı şirketleri, 2010 ve 2011 yıllarında 37 bin şal almış ve bunun karşılığında 599 bin 400 lira ödeme yapmıştı. 2009 yılında da 22 bin 640 şal alan belediye, 323 bin 978 lira ödemişti.