İzmir Körfezi’nin Suyuna, Akıntısına, Havasına Anlık Takip

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türkiye'de gözlem ve modellemeyle su kalitesinin izlendiği ilk sistemi İzmir Körfezi'ne kurdu. Foça, Karaburun, Güzelbahçe ve Pasaport'a kurulan dört istasyonla körfezdeki bütün değişimler anında kaydedilmeye başladı. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile birlikte yürütülen sistem, derelerden gelen çökeltilerin taşınım özelliklerini de ortaya koyuyor.

"Yüzülebilir Körfez" hedefiyle başlattığı Büyük Körfez projesine ilişkin hazırlıklarını sürdüren Büyükşehir Belediyesi, 2009 yılından bu yana körfezde devam eden çalışmalarında yeni bir aşamaya geldi. Üç yıl önce DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile protokol imzalayarak körfezin dip yapısını ve akıntı haritasını belirleyen belediye, şimdi de hava akımlarının yol açtığı değişimleri ölçmeye başladı. 2011 yılında imzalanan "İzmir Körfezi'nde Gerçek Zamanlı Gözlem Sistemli Sayısal ve Sediment Taşınımı Modelleme" projesinin sözleşmesi kapsamında bir meteo-oşinografik gözlem ve modelleme sistemi kuruldu. Bununla akıntıların zaman ve mekan içinde değişimleri gözleniyor, olağandışı durumlar belirleniyor, ayrıca derelerden gelen çökeltilerin taşınım özellikleri sayısal olarak ortaya koyuluyor. Çalışma kapsamında körfezin tamamından veri sağlanabilmesi için Foça, Karaburun, Güzelbahçe ve Pasaport'a akustik akıntı ölçüm cihazı, Karaburun hariç diğer üç noktaya otomatik meteoroloji istasyonu kuruldu. Bunlar, akıntı ve seviyenin yanısıra havadaki basınç, yağmur miktarı, sıcaklık gibi verileri de anında kaydediyor. Gözlem ve modelleme sistemi, su kalitesinin izlenebilirliği açısından Türkiye'de ilk olma özelliği taşıyor.

SİSTEM GÜNEŞ PANELLERİYLE ÇALIŞIYOR

Güneş panelleri sayesinde yenilenebilir güvenli enerji kullanan sistem, 6 metre yüksekliğindeki bir direk üzerinde, görevleri farklı çeşitli sensörlerin biraraya getirilerek çalışmasından oluşuyor. Rüzgarın hızı ve yönü, güneş ışığındaki radyasyon miktarı, görüş uzaklığı, havadaki nem ve sıcaklık, hava basıncı, deniz suyunun tuzluluk, sıcaklık ve seviyesiyle körfezin akıntı profili ölçülebiliyor. Yaklaşık 500 metre açıkta, 40-50 metre derinlikteki deniz tabanına koyulan akustik akıntı ölçüm cihazlarıyla su seviyesi, dalga yüksekliği ve akıntı ölçümü yapılarak, akıntının profili ortaya çıkarılacak. Ayrıca körfeze dere kaynaklarından katı madde taşınım özellikleri ve miktarları da belirlenecek. Sistemin en önemli özelliklerinden birisi, kaydettiği bilgileri istasyonun içindeki GPRS sistemi aracılığıyla kablosuz olarak hem İZSU hem de DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nde kurulan bilgisayarlara anında aktarıyor olması. Sistemi kullanan uzmanlar, bilgisayar ortamında sensörleri uzaktan kontrol etme imkanına sahip. Bütün bu çalışmalar, körfezdeki sirkülasyon kanalının açılması, derinleştirme çalışmaları ve kıyı tasarımıyla mühendislik uygulamalarında temel oluşturacak.