Kabotaj Bayramı nedir, neden kutlanır? İşte tarihçesi

Denizcilik ve Kabotaj Bayramı, Türkiye'de kutlanan milli bayramlardan biridir ve her yıl 1 Temmuz'da kutlanmaktadır. Kabotaj Bayramı'nın Türkiye açısında önemi büyüktür çünkü Osmanlı İmparatorluğu döneminde kapitülasyonlar nedeniyle kabotaj hakkı yoktu. Lozan Antlaşması ile kapitülasyonların lağvedilmesi sonrasında Türkiye, kabotaj hakkını elde etmiş oldu. Peki kabotaj hakkı nedir ve neden önemlidir? İşte, "Denizcilik ve Kabotaj Bayramı nedir, neden kutlanır?" sorularının yanıtı...

Kabotaj nedir?

Denizcilik ve Kabotaj Bayramı'nın önemini anlamak için öncelikle "kabotaj hakkı"nın neyi ifade ettiğini bilmek gerekir. Kabotaj, bir devletin kendi limanlarına deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalıktır. Bu ayrıcalıktan yalnızca yurttaşlarının yararlanması, millî ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağından, devletler yabancı bandıralı gemilere kabotaj yasağı koyma yoluna gitmişlerdir. Bazı uluslararası sözleşmelerde de kabotaj yasağı koyma yetkisine ilişkin hükümler yer alır.

Türkiye'nin kabotaj hakkını elde etmesi

Osmanlı Devleti döneminde dış ülkelere tanınan kapitülasyonlardan dolayı devlet kabotaj hakkına sahip değildi. Bu ayrıcalıklar Lozan Barış Antlaşması çerçevesinde kaldırıldı. 20 Nisan 1926 tarihinde kabul edilmesinin ardından, Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe girdi.

Kabotaj Kanununa göre; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.

Denizcilik ve Kabotaj Bayramı neden kutlanır?

Türkiye'nin kabotaj hakkına sahip olması çok değerli bir gelişmedir. Bilindiği gibi bir yarım ada olan Türkiye için denizcilik önemli bir konudur ve kabotaj hakkı, Türk denizciliğine büyük bir imkan yarattı.

1926 Nisan'ında kabotaj yasasının ardından Türkiye limanları arasında sadece Türk teknelerinin hizmet görmesi zorunluluğu getirildi. Yasa yürürlüğe 1 Temmuz'da girdi ve 1935 yılından itibaren ise bu tarih Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaya başladı. Önceleri Kabotaj Bayramı olarak kutlanan bu milli bayramın adına 2007 yılında denizcilik kelimesinin eklenmesiyle bugünki adını alarak Denizcilik ve Kabotaj Bayramı oldu.