Kadın-erkek eşitliğinde AB adaylarından geriymişiz
ANKARA (ANKA) – AB Komisyonu'nun "Kadın Erkek Eşitliği 2008" Raporu açıklandı. Rapor AB Aday Ülkelerini de kadın erkek eşitliği arasından inceledi. Türkiye'de kadın erkek eşitliğindeki uçurumun istihdam, parlamentoda temsil ve yönetici kademelerde temsil gibi alanlarda büyük olduğu belirtildi. Raporda AB'de kadınların çalışma hayatında nitelikli iş ve ücret gibi sorunlarla karşı karşıya bulundukları da bildirildi.
AB Komisyonu tarafından 23 Ocak'ta kabul edilen "Kadın Erkek Eşitliği 2008" raporuna göre kadınlar AB'de istihdam artışında aldıkları önemli payı koruyor, ancak çalışma piyasasında erkeklere oranla dezavantajlı konumları da sürüyor.
Raporda AB aday üyeleri Türkiye, Hırvatistan ve Makedonya'da kadın ve erkeklerin çalışma ve siyaset hayatındaki konumları da ele alındı. Buna göre Makedonya'da 120 üyeli parlamentoda kadınların sayısı 34, kadın milletvekillerin oranı ise yüzde 28.3 düzeyinde bulunuyor.
İkinci sıradaki aday ülke Hırvatistan'da 153 milletvekilli parlamento bulunuyor. Kadın milletvekillerinin sayısı 29, oranı da yüzde 18.9. Türkiye AB'ye aday ülkeler arasında parlamentoda kadın temsili açısından üçüncü konumda bulunuyor. Parlamentosundaki milletvekili sayısı şu anda 548, bunlardan 50'si, yani yüzde 9.1'i kadın.
ADAY ÜLKELERDE YAŞAYAN KADIN VE ERKEKLERİN DURUMLARI
Elde edilebilen son rakamlara göre hazırlanan rapora göre Türkiye işsizlikte diğer iki AB aday ülkesinden daha iyi konumda. Türkiye'de işsizlik oranı kadınlarda yüzde 8.4, erkeklerde yüzde 8.4; Hırvatistan'da kadınlarda yüzde 12.7, erkeklerde yüzde 9.8; Makedonya'da kadınlarda yüzde 37.2, erkeklerde yüzde 35.3.
Kadın ve erkeklerin hayat boyu eğitimlerinde aday ülkeler arasında çarpıcı bir fark bulunmuyor.
Türkiye'de çalışma oranı kadınlar için yüzde 26.1, erkekler için ise yüzde 74.4. Çalışma oranı belli bir yaş ve cinsiyet grubunda gelir arayışında olanların o grubun geneline oranı olarak ifade ediliyor. Türkiye'de kadın ve erkekler arasındaki çalışma oranı boşluğu yüzde 48.3 düzeyinde.
Hırvatistan'da kadınlarda çalışma oranı yüzde 56.9, erkeklerde ise yüzde 68.9, iki grup arasında çalışma oranı boşluğu yüzde 12. Diğer aday ülke Makedonya'da kadınlarda çalışma oranı yüzde 43.2, erkeklerde yüzde 64.9. Makedonya'da cinsiyetler arası çalışma oranı boşluğu ise yüzde 21.7. Üç AB aday ülkesi için düzenlenen diğer verilerden bazıları da şöyle:
-20-49 yaş arasında, "12 yaşından küçük çocuğu olan/çocuksuz" kişilerin istihdam oranı: Türkiye'de kadınlarda yüzde 22.3/yüzde 40.8, erkeklerde yüzde 88/yüzde 76.4; Hırvatistan'da kadınlarda yüzde 65.8/yüzde 68.9, erkeklerde yüzde 86/73.6; Makedonya için veri bulunmuyor.
55-64 yaşındaki işçilerin istihdam oranı: Türkiye'de kadınlarda yüzde 16.7, erkeklerde yüzde 44.1; Hırvatistan'da kadınlarda yüzde 25.7, erkeklerde yüzde 44.4; Makedonya'da kadınlarda yüzde 17, erkeklerde yüzde 36.
Yarı zamanlı işçilerin payı: Türkiye'de kadınlarda yüzde 17.8, erkeklerde yüzde 4.4; Hırvatistan'da kadınlarda 11.7, erkeklerde yüzde 7.5; Makedonya için veri bulunmuyor.
Sözleşmeli işçilerin payı: Türkiye'de kadınlarda yüzde 13.1, erkeklerde yüzde 13.3; Hırvatistan'da kadın işçilerde yüzde 12.6, erkeklerde yüzde 13.1; Makedonya için veri bulunmuyor.
Yönetici konumundakilerin durumu: Türkiye'de yöneticilerin yüzde 7.8'i kadın, yüzde 92.2'si erkek, Hırvatistan'da yöneticilerin yüzde 25.6'sı kadın, yüzde 74.4'ü erkek; Makedonya için veri yok.
Komisyon'un kabul ettiği rapor gerekli önlemlerin alınması için AB Konseyi'ne, Avrupa Parlamentosu'na, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi'ne ve Bölgeler Komitesi'nin dikkatine sunulacak. Rapor 8-9 Mart'ta ise bahar zirvesinde AB liderlerine iletilecek.
Raporun sonuç bölümünde şu saptamalar yapıldı:
-Komisyon raporu, çalışma piyasasında kadın sayısındaki artışın henüz kalitatif artışla paralel olmadığını gösteriyor. AB'de 2000 yılından bu yana yaratılan 12 milyon yeni işten 7.5 milyonunda kadınlar çalışıyor. Kadınlar içinde istihdam oranı şu anda yüzde 57.2 oranında yani 2000 yılındaki düzeyinden 3 puan yukarıda. Erkeklerin istihdamlarında 2000'den bu yana yaşanan artış ise 1 puandan az. Erkekler arasında istihdam oranı şu anda yüzde 71.6.
-55 yaş üzerindeki kadınların istihdam oranında erkeklere göre görülen artış dikkat çekici. 55 yaşın üzerindeki kadınların istihdam oranı şu anda yüzde 34.8 ve bu 2000'dan bu yana yüzde 7.4'lük artışa karşılık geliyor.
-Kadınların işlerinde kalite unsuru birçok yönden sorun oluşturmayı sürdürüyor. Kadınların yüzde 59'u üniversite diplomalı olmasına karşın istihdam oranları erkeklerden yüzde 14 puan aşağıda. Saat başına ücretleri de erkek işçilerden yüzde 15 daha az olmayı sürdürüyor.
-Kadınlar aynı zamanda karar veren konumunda güçlükle karşılaşmaya devam ediyorlar. Avrupa Birliği'ndeki firmalarda kadın yönetici sayısı yavaş artıyor ve yüzde 33'ler düzeyinde bulunuyor.
-Küçük yaştaki çocuğu bulunan kadınların istihdam oranı yüzde 62.4, küçük yaşta çocuğu bulunan erkeklerin istihdam oranı yüzde 91.4.
-Yarı zamanlı işlere başvuran kadınların oranı yüzde 32.9, erkeklerin oranı ise yüzde 7.7 olurken, raporda bu rakamın da, AB'de kadın ve erkek işçiler arasında zamanın kullanımı açısından yaşanan dengesizliği sergilediği belirtildi.
Raporda AB'de daha fazla ve daha iyi iş yaratılması, yeni işlerin kaliteli çalışma koşullarına sahip olması gereği vurgulandı. Raporda, "Kaliteli işler işçileri kendine çeker ve üretken potansiyellerini tam olarak kullanmalarını, toplumda yaşam kalitelerini iyileştirmelerine katkıda bulunur. Kadın ve erkekler arasında ‘eşitlik' işin kalitesindeki temel bileşendir" denildi.
EŞİTLİK İÇİN KLİŞELERDEN KAÇINMAK GEREKİR
AB'deki işçilerin çalışma piyasasında kalmaları ya da yeniden giriş yapmalarına, profesyonel ve özel hayatlarında dengeyi kurabilmelerinde yardımcı olmak amacıyla, bakmakla yükümlü oldukları kimselere yönelik hizmet arz ve kalitesinin iyileştirilmesine de özel önem verilmesi gerektiği belirtilen raporda şöyle denildi: "Ayrıca, kadınlar ve erkekler eğitim, öğretim, istihdam süreçlerini, aile görevlerini, yönetimlerde karar almadaki pozisyonlarını özgürce belirlerken eşitliği teşvik etmede kalıp ve klişelerden kaçınmak temel koşuldur."
AB Komisyonu'nun Fırsat Eşitliğinden Sorumlu Üyesi Vladimir Spidla, raporla ilgili değerlendirmesinde, AB'de kadınlar için daha fazla iş yaratılmasına yönelik politikaların başarıyla sonuçlandığını bildirdi.
