Kadınların elinden 3 bin rakımlı yaylalardan sofraya Kars çeçil peyniri

İSMAİL KAPLAN - Türkiye’de peynir çeşitliliği bakımından önemli yere sahip Kars’ta, kış ayında sofraların vazgeçilmezleri arasında yer alan çeçil peyniri için kollarını sıvayan kadınlar, asırlardır geleneksel yöntemlerle peynir üretiyor.

Doğu Anadolu Bölgesinde hayvancılığın yaygın yapıldığı kentte, yaz aylarında zengin bitki örtüsüne sahip meralardaki yaylalara giden kadınlar, kazanlarını çeçil peyniri hazırlamak için yaktı.

Selim ilçesine bağlı 3 bin rakımlı Tuygun köyü yaylasındaki çeşitli bitki florasına sahip meralardaki doğal ortamda beslenen inekler, sabahın ilk ışıklarıyla sağım için yayladaki ağıllara getiriliyor.

Yöre kadınları, ineklerden sağdıkları sütü makineden geçirerek kaymağından ayırıyor. Bu işleminin ardından süt, mayalanarak bir saat dinlendiriliyor.

- Yaylada kazanlar, peynir üretimi için yakıldı

Kaymağından arındırılan süt, kazanlara konulup içerisine maya atılarak yaklaşık 1 saatlik dinlenmeye bırakılıyor. Daha sonra taşlarla yapılan ocaklara konulan kazanlardaki süt, peynir kıvamına gelene kadar ateş üstünde karıştırılıyor.

Kadınlar, peynir olduktan sonra kazanlarını ateşten alarak bir süre ellerinde yoğurup kuruması için tahta kazıklarla duvarlara asıyor. Kuruyan peynir, tuzlanarak koyun ya da keçi derisine doldurarak kışa hazırlıyor.

Kadınlardan Kadriye Yaşar AA muhabirine, sabahın erken saatlerinde kalkıp hazırlıklara başladıklarını söyledi.

Çeçil peyniri yapmanın zor olduğunu ifade eden Yaşar, "Bir kova ekşi, bir kova tatlı sütü kazanlara döküyoruz sonra ocakları yakıp kazanlarımızı üstüne koyuyoruz. Burada mahsulümüzü, yiyeceğimizi alarak köye gidip kış hazırlığını yapıyoruz, sonra da kışın oturup afiyetle yaptığımız bu ürünleri yiyoruz." dedi.

- "20 yaşından beridir çeçil yapıyorum"

Yayladaki kadınlardan 70 yaşındaki Zeliha Yıldırım da yaz boyunca kış için hazırlık yapıp çalıştıklarını anlattı.

Yaşına rağmen 50 yıldır çeçil peyniri üretimini sürdürdüğünü dile getiren Yıldırım, "20 yaşından beri çeçil yapıyorum. Bizim yaptığımız çeçil de yağ da ilaç gibidir çünkü Kars'ın yaylalarında rengarenk çiçekler, bitkiler olur. İnekler de bunu otlar, biz de sağıp bundan ürünler yaparız." dedi.

Çeçil yapan kadınlardan Melek Yıldırım ise yaptıkları doğal ürünlerin sağlıklı olduğunu belirtti.

Tükettikleri ürünlerin birçoğunu ürettiklerini anlatan Yıldırım, "Kışa hazırlık için yaylalara geliyoruz. Buradaki meralarda otlayan inekleri sağıp yağ, peynir, gibi ürünler yapıyoruz. Sonra da köye geri giderek kış hazırlığımızı tamamlıyoruz. Kış olunca da bu ürünleri çıkarıp yiyoruz." diye konuştu.