'Kafayı bulmak için günde 57 ağrı kesici hap alıyordum'

Aralık 2017'de İngiliz vatandaşı Laura Plummer, Mısır'a Tramadol adlı ağrı kesici haptan 300 tane sokmaya çalıştığı için üç yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Ceza İngiltere'de birçok kişiyi şoke etse de, milyonlarca Mısırlı'nın hayatını karartan bir ağrı kesici bağımlılığına ışık tuttu.

"15 yaşındaydım ve bir oyun salonunda Playstation oynuyordum. Birisi bana hakaret etti. Bir bilardo ıstakasını alıp, kafasında kırdım. Bağırıyor, herkese küfür ediyordum. Pencereleri bile kırmıştım" diyor.

Şimdi 24 yaşındaki Abdül Hamid , bağımlılığının kontrolden çıktığını fark ettiği anı böyle hatırlıyor.

İki yıl önce, daha 13 yaşındayken opioid bazlı ağrı kesici hap Tramadol'ü denemiş.

Çoğu genç Mısırlı gibi kafayı bulmak için önce 100 miligramlık tabletin dörtte birini almaya başlamış.

"Süper kahraman gibi hissediyordum kendimi. Her şeyi yapabilecek güçteydim" diyor.

Abdül Hamid oyun salonundaki olaya kadar günde 57 ağrıkesici birden almaya başlamış. Tramadol ve kolay bulunan diğer opioid bazlı hapların bir karışımını içiyormuş.

Bir iki kez aşırı dozda hap aldığı için ölüm tehlikesi atlatmış.

Her üç Mısırlı'dan biri bağımlı

Mısır Uyuşturucu Kontrolü ve Bağımlılık Tedavisi Fonu, neredeyse üç Mısırlı'dan birinin, bir başka deyişle 30 milyon kişinin ağrıkesici bağımlısı olduğunu söylüyor.

Tramadol ise en gözde hap.

İlaç Mısır pazarına 20 yıl önce girmişti. Eroinden daha ucuz olan ve kolayca bulunabilen ilaç önce bağımlıların favorisi oldu daha sonra, ülke genelinde sadece fiziksel ağrılarla değil, günlük yaşamın stresiyle başa çıkma yöntemine dönüştü.

Tramadol öyle bir yayıldı ki, yardım hatları bu bağımlılıktan kurtulmak isteyenlerden günde 500 kadar telefon aldıklarını söylüyor.

Bağımlılar genelde gençler. Abbasiya Psikiyatri Hastanesi'ndeki rehabilitasyon merkezi BBC'ye yaptığı açıklamada, hastaların yarısını 21 ila 30 yaşında olduğunu belirtti.

Resmi verilere göre Tramadol bağımlılarının yüzde 70'i erkek. Ancak kadın bağımlıların sayısı da artıyor.

Genç anne Ahlam, Tramadol'ü ev işleri ve çocuk bakımının ağırlığıyla başa çıkabilmek için almaya başlamış.

Abdül Hamid gibi 100 miligramlık hapın dörtte birini alarak başlamış ama hızla günde dört hapa çıkmış ve bugün dozu arttırsa da aynı etkiyi göstermiyor.

"Enerji vermesini seviyordum. Ama artık böyle bir şey olmuyor" diyor.

Bağımlılığın Ahlam üzerinde yarattığı hasar açıkça görülüyor. Solgun ve zayıf, üst üste sigara içiyor ve 28 yaşından çok daha yaşlı görünüyor.

Ailesi de acı çekiyor.

"Eşim bana tavuk almam için para verdi. Aldığımı ama çocukların hepsini yediğini söyledim. Tabi ki bu doğru değildi. Parayla Tramodol aldım ve çocukları ucuz makarnayla doyurdum" diyor.

Ahlam uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle evinden eşyalarını satmaya başlamış ve bir keresinde kendisi de bağımlı olan komşusuna hap karşılığında cinsel ilişkiye girmeyi teklif etmiş. Komşusu reddetmiş.

Kolayca bulunuyor

Tramadol'ün Mısır'da bu kadar hızla yayılmasının bir nedeni de bulunmasının kolay olması.

İlaç yasalara göre sadece reçeteyle satılabiliyor ve reçetesiz satan eczacılar 25 yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor.

Ancak bağımlılar, kuralların çoğunlukla görmezden gelindiğini söylüyor.

Kahire'nin merkezindeki bir eczaneye girip Tramadol istediğimde de karşılaştığım buydu.

Tramadol'ün bittiğini söylediler ama iki farklı ve eşit derecede bağımlılık yapan ağrı kesiciler satmayı teklif ettiler.

Ve hiç reçete sorulmadı.

Mısır Merkezi İlaç İşleri Dairesi'nden Dr. Yasin Rajal, Sağlık Bakanlığı'nın ağrı kesicinin tehlikelerini gördüğünü ve yasa dışı satışların engellenmeye çalışıldığını söyledi.

'Tramadol isteyenler sağa, esrar, eroin isteyenler sola'

Ama yetkililer eczanelerin Tramadol'ün reçetesiz satışını engelleyebilse de, kullanıcılar başka yollardan temin edebiliyor.

"Doktor doktor gezmek" bunun bir yöntemi. Bağımlılar aynı anda farklı doktorlara gidip, bel ya da sırt ağrısı çektiklerini söylüyor ve farklı eczanelerde kullandıkları farklı reçeteler alabiliyorlar.

Ayrıca bir karaborsa da var.

Mısır'ın üçüncü büyük kenti Giza'da Abdül Hamid beni bağımlıların ilaç satın aldıkları bir arka sokağa götürdü.

Güneş daha yeni batmıştı ve etrafta o kadar çok insan vardı ki, akşam pazarı gibiydi.

Satıcılar düzeni korumaya çalışıyor ve kalabalığın sıraya girmesini istiyordu. Tramadol isteyenler sağa, esrar ve eroin isteyenler sola. Çok sayıda bağımlı "hamamböceği" adını taktıkları bir içecek satın alıyor. İçecek, Parkinson tedavisinde kullanılan Parkinol adlı ilaçla hazırlanıyor.

Abdül Hamid, nihayet bütün bunları, bu dünyayı arkasında bıraktığını umuyor.

Bağımlılıktan kurtulmadaki bu son denemesinde üç aydır herhangi bir şey kullanmamış.

Daha önce kendi evindeki ve bağımlıların yoksunluk belirtileriyle başa çıkarken bir odaya kilitlendiği "tedavi depolarındaki" sekiz denemesi başarısız olmuş. Şimdi özel bir kliniğe gidiyor.

"Yoksunluk belirtileriyle başa çıkmamız için bize farklı ilaçlar veriyorlar ve bağımlılık yapan maddenin dozajını aşama aşama azaltıyorlar. Meditasyon, spor yapıyoruz, deneyimlerimizi paylaşıyoruz. Yeniden doğmuş gibiyim. Şimdi okula geri dönmeye hazırlanıyorum" diyor.

Birgün evlenip, çocuk sahibi olmayı umuyor. Ayrıca bir uyuşturucu tedavisi uzmanı olmak için eğitim almak istiyor.

Her şeyden daha fazla da, bağımlılıkla mücadelede verdiği savaşı başkalarına yardım etmek için kullanmak istiyor.