Kağızman'da yaşmak tutmak

Kağızman’da yaşmak tutmak geleneği sürüyor. Eskiden beri köylerde ve şehir merkezinde bir örtünme adeti olan “yaşmak tutmak” geleneği gelinler tarafından yaşatılmaktadır.

Gelinler kaynataya, kayınlara ve erkek misafirlere saygı ve hürmet göstererek onlardan hicapla başlarına başörtüler bağlar, erkeklerin geldiğini gördüklerinde ise başörtülerinin boyunlarına sarkan tarafını ağızlarına alarak yaşmak tutarlardı.

Yaşmak, kadınların kullandıkları, gözleri açıkta bırakılan, baş ve yüz örtüsüdür. Başla birlikte yüzü, ağzı kapatan bir örtüdür.

Başlarda yazma, vala, kofik gibi örtüleri örtündüklerini belirten eskiden yaşmak tutan kadınlardan Tuygun Erbakan: Biz geleneğimiz, göreneğimiz icabı analarımızdan öğrendiğimiz gibi başımıza aldığımız örtüyü kaynatamızı, kayınlarımızı ve erkek misafirlerimizi gördüğümüzde hemen uç kısımlarından baş üstüne dolayarak ağzımızı kapatır saygı ve sevgi gereği yaşmak tutardık. Erkeklerin yanında böyle yaşmaklı olarak bulunur konuşurken fısıltıyla konuşurduk.

Yaşmak bir nevi kaynata, kaynana, kayınların yanında gelinlerin büyükleri gösterdiği hürmetten dolayı konuşmaması gibi bir şeydir. Gelin beyi ile de bu gibi durumlarda fısıltı ile konuşarak büyüklere ve erkeklere saygısını gösterirdi. Yaşmak tutmak ev içinde bir hayli sürer. Erkeklerden izin olunca yaşmak tutmak kalkardı. Ancak yine gelinler misafirler geldiğinde yaşmak tutar gelen erkeklere saygı gösterirdi. Yaşmak en çok da evdeki kaynataya karşı tutulur. Kaynata artık yaşmak tutma dediği vakit tutulmazdı. Bu gelenek son zamanlarda azaldı artık. Başörtüleri türbana döndü. Başını örtemeyenler çoğaldı. Eski gelenek tarihe karıştı, diye konuştu.