Kalemtıraş nasıl yazılır? Kalemtıraş mı kalemtraş mı, TDK'ye göre doğru yazılışı nedir?

“Kalemtıraş nasıl yazılır TDK?” gibi bir soruya yanıt arayan kişilere bilgi sunulabilmesi amacıyla bu kelimenin türü, kökeni ve temel anlamı üzerine açıklamalar yapılmalıdır. Çünkü kalemtıraş sözcüğü birleşik yapıda iken, yabancı kökenli olup dilimize ödünçlenen 2 ayrı kelimenin bir araya getirilmesi sonucunda oluşturulmuştur.

Bununla birlikte kalemtıraş sözcüğünün doğru yazılışına yönelik olarak en çok sorgulanan husus bu kelimenin "ı" sesini içerip içermediğine ilişkindir. Bu bağlamda söz edilen sözcüğün 3. hecesinde "ı" sesinin yer alıp almadığı açıklanmalı ve daha sonra kalemtıraş ile oluşturulan cümle örnekleri sıralanmalıdır.

Kalemtıraş nasıl yazılır?

Kalemtıraş kelimesi dilimize Arapça ile Farsçadan ödünçlenen 2 ayrı ifadenin bir araya getirilmesi sonucunda oluşturulmuştur. Bu sözcüklerden ilki Arapça kökenli kalemdir. Kalemtıraş birleşik sözcüğünü oluşturan bir diğer ifade ise Farsça kökenli teraş ekidir. Dolayısıyla bu birleşik kelimenin yazılı dildeki kullanımı konusunda özellikle tıraş sözcüğüne yönelik olan hataların yapıldığı söylenebilir.

Bunun temel nedeni de tıraş kelimesinin Türkçede "ı" sesi ile mi yoksa traş şeklinde mi yazıldığının karıştırılmasıdır. Ancak kalemtıraş TDK güncel çevrim içi sözlüğündeki bilgilerden yola çıkılarak doğru yazılışı hakkında kolaylıkla bilgi sunulabilen bir ifadedir.

Türk Dil Kurumu resmî sözlüğüne göre “Kalemtıraş mı kalemtraş mı?” sorusuna yanıt arayanlara bu birleşik kelimenin "ı" sesiyle yazıldığı belirtilmelidir. Yani ilgili ifadenin yazılı dildeki kullanımında mutlaka "ı" sesine yer verilmelidir. Bu birleşik sözcüğün 3. hecesinde yani içerdiği 2. kelimenin ilk sesleminde "ı" sesi yer alır. Kalemtıraş kelimesi "ı" sesi kullanılmadan yazıldığı takdirde ise Türkçe yazım kuralları ihlal edilmiş olur.

TDK’ye göre doğru olan kalemtıraş yazımı nasıldır?

Dilimize Arapça ve Farsçadan ödünçlenen yabancı kökenli sözcüklerden oluşan kalemtıraş bir birleşik kelimedir. Bu birleşik kelimenin yazılı dilde yaygın olarak kalemtraş şeklinde yanlış yazıldığı görülür. Dolayısıyla kalemtıraş doğru yazılışı açıklanırken bu birleşik kelimenin "ı" sesini içerdiği hatırlatılmalıdır.

Ancak bir sözcüğün doğru yazılışının tam olarak öğrenilmesi için o ifadenin cümle içerisindeki kullanımı ile temel anlamının da incelenmesinde fayda vardır. Bu nedenle kalemtıraş kelimesinin temel anlamı ile ilgili ifadenin yer aldığı cümle örnekleri aşağıdaki gibi sıralanmalıdır:

• Kalemtıraş (isim): Kurşun kalemlerin ucunu açmak için kullanılan türlü biçimlerdeki keski, bir diğer adıyla kalem açacağı.

• Kalemtıraşın kullanıldıktan sonra temizlenmesi bu ürünün keskin kısmının paslanmaması için önem arz eden bir detaydır.
• Resim yaparken kullandığı boya kalemlerini kalemtıraş yardımıyla açan Ali daha sonra bu malzemeleri koyduğu çantayı temizlemeye başladı.
• Büyük hazneli bir kalemtıraşa ihtiyacım olduğu için okul çıkışında her zaman alışveriş yaptığım kırtasiyeye uğradım.