Kamu çalışanı daha çok kazandı

DİE'den yapılan açıklamada 2001 yılının birinci döneminde fiili çalışma karşılığı saatlik ücret işyeri büyüklüğüne göre karşılaştırıldığında, işyeri büyüklük grubu arttıkça kişi başına fiili çalışma karşılığı saatlik ücretin de genellikle arttığı belirtildi. İşyeri büyüklük grubuna göre fiili çalışma karşılığı saatlik ücret, bütün işyeri büyüklük gruplarında en yüksek elektrik, gaz ve su sektöründe olduğu açıklandı.

2001 yılının birinci döneminde kişi başına aylık ortalama brüt kazanç, ankette kapsanan ekonomik faaliyet kolları itibariyle karşılaştırıldığında, en yüksek kişi başına aylık ortalama brüt kazancın elektrik, gaz ve su sektöründe olduğu görüldü.
Elektrik, gaz ve su sektöründe kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 844 milyon 743 bin TL olarak tahmin edildi. Elektrik, gaz ve su sektörünü madencilik ve taş ocakçılığı sektörü takip etti. Madencilik ve taşocakçılığı sektöründe kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 716 milyon 317 bin TL oldu.

2001 yılının birinci döneminde kazancın bileşenlerini oluşturan brüt ücretin, brüt kazanç içindeki payı elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 85.8, imalat sektöründe yüzde 85.3 ve madencilik ve taşocakçılığı sektöründe ise yüzde 76.1 olarak tahmin edildi.

Aylık ortalama brüt kazançlar iki basamaklı ekonomik faaliyet kolu itibariyle incelendiğinde, 2001 yılının birinci döneminde madencilik ve taşocakçılığı sektöründe en yüksek kişi başına aylık ortalama brüt kazancın 977 milyon 509 bin TL ile 'Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı ve metal cevheri madenciliği' ekonomik faaliyet kolunda olduğu görüldü.

İmalat sanayii sektöründe ise en yüksek ortalama brüt kazanç, 800 milyon 477 bin TL ile 'Ana metal sanayi' ekonomik faaliyet kolunda oldu. Elektrik, gaz ve su sektöründe en yüksek ortalama brüt kazanç, 989 milyon 23 bin TL 'Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı' ekonomik faaliyet kolunda yaşandı.

Toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamındaki işyerlerinde; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe en yüksek ortalama brüt kazancın 2001 yılının birinci döneminde 1 milyar 141 milyon 592 bin TL ile 'Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı ve metal cevheri madenciliği' ekonomik faaliyet kolunda oldu. TİS kapsamında imalat sanayi sektöründe en yüksek ortalama brüt kazanç, 1 milyar 171 milyon 248 bin TL ile 'Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri, kimyasal madde, plastik ve kauçuk ürünleri imalatı' ekonomik faaliyet kolunda gerçekleşti. Elektrik, gaz ve su sektöründe ise en yüksek ortalama brüt kazancın 991 milyon 278 bin TL ile 'Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı' ekonomik faaliyet kolunda olduğu görüldü.

TİS kapsamı dışındaki işyerlerinde, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe en yüksek ortalama brüt kazanç, 300 milyon 401 bin TL ile 'Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı ve metal cevheri madenciliği' ekonomik faaliyet kolunda oldu. İmalat sanayi sektöründe ise, en yüksek ortalama brüt kazancın, 591 milyon 621 bin TL ile 'Elektrikli makina, radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları ile tıbbi ve optik aletler imalatı' ekonomik faaliyet kolunda olduğu görüldü.

Aylık ortalama brüt kazançlar kamu ve özel sektör ayrımında incelendiğinde, 2001 yılının birinci döneminde kamu sektöründe en yüksek ortalama brüt kazancın 968 milyon 872 bin TL ile imalat sanayi sektöründe olduğu belirlendi.

Özel sektörde ise en yüksek ortalama brüt kazanç 991 milyon 367 bin TL ile elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleşti. Elektrik, gaz ve su sektörü hariç, kamu sektöründe çalışanların ortalama brüt kazançları, özel sektörde çalışanlara göre daha yüksektir.
İşyeri büyüklüğüne göre kişi başına aylık ortalama brüt ücret ve kazançlar karşılaştırıldığında, birinci dönemde işyeri büyüklüğü arttıkça kişi başına aylık ortalama brüt ücret ve kazancın da genellikle yükseldiği görülmektedir. 2001 yılının ilk yarısında 1-9 ücretli çalışanı bulunan küçük ölçekli işyerlerinde kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 294 milyon 763 bin TL, aylık ortalama brüt ücret ise 264 milyon 804 bin TL'dir. 2001 yılının ilk yarısında 500 ve daha fazla ücretli çalışanı bulunan büyük ölçekli işyerlerinde kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 791 milyon 390 bin TL, kişi başına aylık ortalama brüt ücret ise 644 milyon 969 bin TL olarak tahmin edilmiştir

İşyerinin doğrudan veya dolaylı toplu iş sözleşmesi kapsamında olup olmama durumuna göre aylık ortalama brüt ücret ve kazançlar incelendiğinde, TİS kapsamında ki kamu ve özel sektör işyerlerinde ücretli çalışanların aylık ortalama brüt ücret ve kazançlarının, TİS kapsamı dışında bulunan işyerlerine göre daha yüksek olduğu görüldü.

TİS kapsamındaki işyerlerinde 2001 yılının birinci yarısında kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 818 milyon 171 bin TL ve kişi başına aylık ortalama brüt ücret 668 milyon 722 bin TL dir. TİS kapsamı dışında kalan işyerlerinde ise 2001 yılının birinci yarısında kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 331 milyon 585 bin TL ve kişi başına aylık ortalama brüt ücret 303 milyon 8 bin TL olarak tahmin edildi. Kamu ve özel sektör ayrımına da bakıldığında, TİS kapsamındaki işyerlerinde kişi başına aylık ortalama brüt ücret ve kazançlar TİS kapsamı dışında kalan kamu ve özel sektör işyerlerindeki kişi başına aylık ortalama brüt ücret ve kazançlara göre daha yüksek seyretmektedir. Sonuç olarak, toplu iş sözleşmelerinin ücretler ve kazançlar üzerinde çok etkili olduğu görüldü.

İşyerinin bulunduğu yedi coğrafi bölge (seçilmiş iller dahil değil) ve seçilmiş dört ile göre aylık ortalama brüt kazançlar incelendiğinde, 2001 yılının birinci döneminde, kişi başına aylık ortalama brüt kazancın sırasıyla, en yüksek Doğu Anadolu Bölgesi (777 milyon 82 bin TL), Adana ilinde (669 milyon 966 bin TL) ve Karadeniz Bölgesinde (664 milyon 171 bin TL) olduğu görüldü.

2001 yılının ilk yarısında kamu sektöründe, İzmir ilinde, Doğu Anadolu Bölgesinde ve İç Anadolu Bölgesinde (Ankara hariç) aylık ortalama brüt kazancın diğer bölge ve illere göre daha yüksek olduğu belirlendi. Özel sektörde ise; 2001 yılının birinci döneminde Adana ili, Ankara ili ve Marmara Bölgesinde (İstanbul hariç) aylık ortalama brüt kazancın diğer bölge ve illere göre daha yüksek olduğu kaydedildi.