Kamudan alacakları olanlara müjde

ANKARA(ANKA)– Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’nin Kocaeli Körfez Belediyesi’nden 18 milyon TL’lik alacağını tahsil edemeyen ve alacağı gecikmeye uğrayan Uygurer İnşaat San.Tic.Ltd. Şirketi’ne, 12 bin euro maddi ve manevi tazminat ödenmesini kararlaştırdı. AİHM Türkiye’de devletin şirketlere belediye alacaklarının ödenmemesi suretiyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 1. Protokol’ün Mülkiyet Hakkıyla ilgili birinci maddesini ihlal ettiğini belirtti.

-BELEDİYEYE ÇALIŞTI MAHKEMELİK OLDU-

Uygurer İnşaat, Kocaeli’nin Körfez Belediyesi hesabına kamu binalarının ıslah işlemlerini gerçekleştirdi. İş bittikten sonra belediye, şirkete 13 milyon TL borçlu hale geldi. Şirket kendisine ödeme yapılmadığı için zecri icra davası açtı. Körfez icra dairesi belediye aleyhine 18.9 milyon TL tutarında ödeme emri düzenledi. Şirket yapılan işlerin parasını alamadığından belediyenin mal ve hesapları üzerine haciz koydu. Belediyenin bankadaki hesapları da icra dairesinin isteği üzerine bloke edildi. 21 Şubat 2005’te Körfez Belediyesi Uygurer İnşaat aleyhine icra hâkimliğinde dava açtı, belediyeye ait paraların yasa gereği kamu hizmetine ayrıldığını, bunların haczedilemeyeceğini ileri sürdü. Bundan dolayı söz konusu hesaplar üzerine konulan icranın kaldırılmasını ve icra davasının askıya alınmasını talep etti. İcra hâkimi de belediyeye ait tüm banka hesaplarının bütçe yönergesiyle kamu hizmetlerine ayrıldığını saptadıktan sonra kamu hizmetlerine ayrılan paraların haczedilemeyeceğini belirtti ve belediyenin talebini haklı buldu.

Şirket ise 28 Haziran 2005 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurdu ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 1. Protokol’ün Mülkiyet Hakkıyla ilgili birinci maddesini oluşturan, “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir” hükmüne aykırlık bulunduğunu savundu. Türk hükümeti ise davaya, iç hukuk yollarının tükenmediği, gerekçesiyle karşı çıktı.

AİHM 6 Ekim’de aldığı kararda kendi mahkeme içtihatlarından çıkan ilkeye göre, bir alacağın hemen peşin ödenmesi gereken (muaccel) bir alacak olduğu yeteri kadar belirtildiğinde 1. Protokolün 1. maddesindeki “mal” yerine geçeceğini belirtti. Kararda, “AİHM bir alacağın ödenmesinde anormal şekilde gecikme muaccel ‘alacağı’ olan kişinin mali kaybının ağırlaşması sonucunu doğurmaktadır, onu belirsiz bir duruma koymaktadır, özellikle, bazı ülkelerde paranın kıymeti göz önünde alındığında durum böyledir” dedi.

-DAVA DÖRT YIL SÜRDÜ-

AİHM Körfez icra dairesinin davacının alacağını kabul ettiğini, Körfez Belediyesi aleyhine 18.9 milyon TL paranın ödenmesi emrini verdiğini dikkate aldığını belirtti. Bir zecri icra davası açmasına karşın şirketin söz konusu ödemeyi alabilmek için ülkenin geçerli mevzuatı yönünde yine de “imkânsızlık içinde” bulunduğunu belirten AİHM, belediyenin ödemeyi halen yapmadığını belirtti. AİHM, “Bundan dolayı Protokol No: 1 madde 1’e göre bir ihlalin yapıldığı sonucuna varmak uygun görülmektedir” kararına vardı.

AİHM bir yüksek akit tarafın, yani devletin iç hukukunun, bir ihlal sonucunu “eksik olarak” ortadan kaldırması durumunda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin mağdur olan tarafa gerekirse hakkaniyete uygun bir tazminat vereceğini belirtirken, Uygurer İnşaat’a devlet tarafından 10 bin 629 euro maddi, bin 500 euro da manevi tazminat ödenmesini kararlaştırdı. (ANKA)