Kan grubu uyumsuz böbrek nakli

1.5 yıl önce ani solum ve böbrek yetmezliği rahatsızlığı nedeniyle OMÜ Tıp Fakültesi'ne başvuran Tuğba Şılbır (19), tedavi altına alındı. 1.5 yıldır tedavi gören açık öğretim lisesi 3. sınıf öğrencisi genç kız, hemodiyaliz tedavisi görmeye başladı. Böbrek nakli için yapılan hazırlıklarda ailesinde yapılan taramalarda gerekli uygun böbrek bulunamadı. Annesi Bahar Şılbır, kızına böbreğini vermek için gönüllü oldu ama onun da yapılan testlerinde kan grupları uyuşmadı. Yeni bir böbrek nakli üzerinde çalışan Böbrek Nakli Merkezi'nde annenin kan grubunun A olduğu ve testlerinde alt kan grubunun A2 olduğunun tespit edilmesinin ardından 20 kişilik ekip, kan uyuşmazlığının giderilmesi için yeni yöntemler uygulayarak ameliyata hazırlandı. 19 Aralık Salı günü Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Böbrek Nakli Merkezi Sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Burak Koçak tarafından 10 saatlik ameliyatla anneden alınan sol böbrek, kızına nakledildi. Kan grubunun uyuşmamasına rağmen yapılan böbrek naklinde başarı sağlanarak Türkiye'de bir ilk gerçekleştirildi.

Annesinin kendisine böbreğini vermek isteğini, ancak kan grupları uyuşmadığı için veremediğini anlatan Tuğba Şılbır, yeni yöntemle bu uyumun sağlandığını, ilk zamanlarda korkmasına rağmen doktorlara güvendiğini ve neticeden çok memnun olduğunu kaydetti. Yeniden doğmuş gibi mutlu olduğunu belirten Şılbır, okumak ve öğretmen olmak istediğini söyledi.

Anne Bahar Şılbır ise, kızı için gözünü kırpmadan böbreğini vermeye hazır olduğunu, ilk testlerde kan gruplarının uymadığını, çok üzüldüğünü, yeni bir yöntem üzerinde çalışıldığını öğrenince hemen uygulanmasını isteğini, doktorlara güvenerek giriştiği bağışın olumlu sonuçlanmasının büyük bir başarı olduğunu kaydetti.

Baba Şaban Şılbır da, "Kızıma Almanya'da böbrek naklini yapacaktık, ama onların 'risk var' yaklaşımı nedeniyle tercih etmedim. Burada kızımı Türk hekimlerine emanet ettim. Onlarda başarılı bir şekilde kızıma hayat verdiler" dedi.

Gerçekleştirilen ameliyat ve uygulama hakkında bilgi veren OMÜ Tıp Fakültesi Uroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Böbrek Nakli Merkezi Sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Burak Koçak, bir kişiye böbrek nakli yapılabilmesi için ilk ve en basit kuralın verici ve alıcı arasında kan uyumunun bulunması olduğunu, bu basit ama önemli kuraldan dolayı canlı vericisi olan birçok böbrek yetmezliği hastasına böbrek nakli gerçekleştirilemediğini kaydetti. 1960'lı yıllardan itibaren kan grubu uyumsuz böbrek nakli denemelerinin dünyada ve Türkiye'de yapıldığını, ancak karşılaşılan sorunlar nedeniyle kan grubu uyumsuz böbrek nakli hastalar için yaygın olarak uygulanabilir bir tedavi yöntemi olmadığını dile getiren Koçak, "Son yıllarda özellikle Japonya ve ABD gibi ülkelerde geliştirilen yeni tedavi yöntemleri özel protokoller sayesinde bu engelde aşılmış ve kan grubu uyumsuz böbrek nakilleri başarıyla gerçekleştirilmiştir. Dünyada kan grubu uyumsuz, özellikle A2 vericili kan grubu uyumsuz böbrek nakli giderek yaygınlaşmaktadır. Dünyadaki bu gelişmelerden sonra ülkemizde ilk kez A2 kan grubu uyumsuz böbrek nakli gerçekleştirilmiştir. 19 Aralık 2006 Salı günü Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Böbrek Nakli Merkezi'nde Tuğba Şılbır'a kan uyumsuz böbrek nakli başarıyla gerçekleştirilmiştir. A kan grubu olan annesinden alınan böbrek, O kan grubu olan Tuğba'ya başarıyla nakledilmiştir. Bu naklin gerçekleştirilebilmesi için merkezimizde de, dünyada olduğu gibi özel bir hazırlık protokolü kullanılmıştır. 'Plazmaferez' denilen bir yöntemle transplantasyondan bir hafta önce başlanarak Tuğba'nın kanında bulunan ve A kan grubuna reaksiyon gösteren Anti-A kan antikorları kanından temizlenmiştir. Bu tedavi sonrası hastaya İVİG denilen antikorlar verilerek, bu plasmaferez tedavisi desteklenmiştir. Güvenli bir nakil için ideal olanı hastanın kanındaki Anti-A antikor oranını 4'te 1 düzeyine indirmektir. Dün bu titrelere ulaşılması üzerine nakil başarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu nakil, ülkemizde bu şekilde hazırlıkla yapılan kan uyumsuz ilk böbrek naklidir. Şu an iki hastanın da genel sağlık durumları iyidir" diye konuştu.

A kan grubu olan kişilerin yüzde 80'i A1, yüzde 20'si de A2 kan grubu olduğuna dikkat çeken Koçak, "Özellikle A kan grubu olup da A2 alt kan grubu taşıyan vericiler, O veya B kan grubu olan alıcılara yukarıdaki protokoller çerçevesinde böbrek verebilirler. A2 kan grubu olan kişilerden yapılan kan uyumsuz böbrek nakilleri en başarılı nakillerdir. Gene AB kan grubunun da A1B ve A2B alt grupları vardır. A2B olan kişiler B kan grubu olan alıcılara güvenle böbrek verebilirler. Günümüzde kan grubu uyumsuz böbrek nakillerinin sonuçları kullanıma giren yeni ilaçlar sayesinde diğer nakiller kadar yüz güldürücüdür. Ülkemiz gibi kadavra organların kısıtlı olduğu ve yapılan böbrek nakillerinin yüzde 70'den fazlasının canlı vericilerden sağlandığı bir ülkede tek veya kısıtlı sayıda vericisi olan ve kan uyumsuzluğu nedeniyle böbrek nakillerinin gerçekleştirilemediği hasta gruplarında kan uyumsuz böbrek nakli başarıyla uygulanabilecek güvenli ve etkin bir yöntemdir" şeklinde konuştu.

OMÜ Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Sarıkaya, Türkiye'de ilk kan grubu uyumsuz böbrek haklini başarıyla gerçekleştirmenin onurunu yaşadıklarını, Karadeniz'de tek böbrek nakli yapılan hastanenin OMÜ Tıp Fakültesi olduğunu kaydetti.