“kan Uyuşmazlığı Öldürebilir”

Kadın Hastalıkları ve Doğum Doktoru Senai Aksoy, hamilelik döneminde kadınların mutlaka hangi kan grubu olduğunu öğrenmesi gerektiğini, kan uyuşmazlığının ölüme götürebileceğini söyledi.Aksoy, yaptığı açıklamada, genetik özelliklere göre belirlenmiş 100’den fazla kan grubu olduğunu, ancak genel olarak tespit edilen, evrensel olarak da kabul görmüş başlıca kan gruplarının ABO sistemiyle adlandırıldığını kaydetti. Aksoy, her bir kişinin asıl olan A, B, AB ve 0 gruplarından birine sahip olduğunu belirterek, "Kan grupları, kırmızı kan hücrelerinin üzerinde bulunan antijenlere göre belirleniyor ve buna göre adlandırılıyor. Antijenler ise, savunma sistemini harekete geçiren proteinlerdir. A grubu kana sahip kişilerde sadece A antijenleri, B grubunda sadece B antijenleri, AB grubunda her iki (A ve B) antijen bulunurken ‘0’ grubu ise ne A ne de B antijenine sahip. Bunların dışında kan gruplarını daha da özelleştiren diğer antijenler de mevcut. Bunlardan en belirleyici olanı Rh faktörü. Kanında Rh antijeni bulunmayanlar Rh negatif, Rh antijeni bulunanlar Rh pozitif olarak tanımlanıyor. İnsanların yüzde 85'inden fazlası Rh pozitiftir. Kan uyuşmazlığı özellikle annenin Rh negatif, babanın Rh pozitif olduğu durumlarda meydana gelir" dedi.Anne adayının kan grubunun doğumdan önce bilinmesinin bir zorunluluk olduğuna dikkat çeken Aksoy, şunları kaydetti:"Şayet anne adayı kan grubunu doğru ifade etmeme olası bulunan bir belgeye sahipse, yeniden kan grubunun tespiti için test yapılmalı. Kan grubunun bilinmesi doğacak kan uyuşmazlığı durumlarına karşı önlem almak için oldukça önemli. Bunun örneklerinden biri anne Rh negatif, baba Rh pozitif olduğunda doğacak bebeğin, Mendel Kanunlarına göre, babanın genetik yapısına bağlı olarak yüzde 50 veya yüzde 100 Rh pozitif olarak dünyaya geliyor olması. Babanın, kan grubunu belirleyen genleri nasıl düzenlendiği bilimsel araştırmalarda saptanamadığından, annenin Rh negatif, babanın Rh pozitif olduğu her durumda genel olarak bilinen, klasik ‘kan uyuşmazlığı’ veya ‘Rh uyuşmazlığı’ olduğu var sayılıyor. Dünyaya gelen bebek gerçekten Rh pozitif ise, kanı çok az miktarlarda bile olsa annenin kanına karışırsa tehlikeli bir durum ortaya çıkıyor. Çünkü annenin bağışıklık sistemi kendi kırmızı kan hücrelerinden farklı olan, bebeğin kırmızı kan hücrelerine karşı antikor denilen maddeler oluşturuyor."Klasik kan uyuşmazlığı durumlarında annenin antikorları ikinci gebelikte, bebek dolaşımına çocuğa eşinden geçerek kan hücrelerini öldürmeye başladığını ifade eden Aksoy, "Ne kadar büyük oranda antikor geçerse, bebeğin anne karnında, kansızlığa bağlı kalp yetmezliği ve buna bağlı ölme riski o kadar artar. Hem anneyi hem de bebeği korumak için en uygun çözüm, annenin bağışıklık sistemi bir kez uyarıldıktan sonra geri dönülmez bir şekilde yabancı kırmızı kan hücrelerine karşı antikor ürettiğinden, bu uyarının hiç oluşmamasını sağlamak. Bu uyarılma işlemi ilk doğumda yüzde 1 oranında oluşabiliyor. Ancak her uyarının doğumla gelmesi söz konusu değildir. Bu yolun dışında, kan uyuşmazlığı, yanlış kan nakli, kan ile bulaşmış cerrahi aletler ile girişim veya enjeksiyonlara bağlı olarak meydana gelebiliyor. Bu nedenle Rh negatif olan her anne adayı, hamilelik sürecinin başında anti-Rh antikorlar açısından araştırılmalıdır" diye konuştu.Kan uyuşmazlığının en önemli tedavisinin korunma olduğunun altını çizen Aksoy, şöyle devam etti:"Hamilelik döneminin başında eşlerin kan grupları tespit edilmeli. Anne ve baba adaylarında Rh uyuşmazlığı varsa indirekt coombs testi uygun aralıklarla tekrarlanmalı. Gerekli görüldüğü takdirde ilk gebelikte 28. haftada erken korunma iğnesi yapılabilir. Bebeğin kan grubu Rh pozitif ise, sonraki bebekleri korumak için antikor üretimini engelleyecek Rh hiperimmunglobin enjeksiyonu 72 saat içinde yapılmalı. Annenin duyarlı hale gelmiş olması bebeği riske sokar. Bu nedenle hamileliğin ilerleyen aylarında, kandaki antikor düzeyleri kontrol edilir. Antikor düzeyi yüksekse, özel testlerle bebeğin sağlığı mutlaka bir perinatoloji kliniğinde takip edilmeli ve uygun tedavi yapılmalı. 3 aydan büyük düşüklerde immunglobulin uygulaması tam doz yapılmalı. İlk 3 ay içinde 6 - 8 haftadan sonra ceninde kırmızı kan hücreleri oluşmaya başladığından düşük doz koruyucu iğne yapılması uygun olur. Tıbbi nedenlerle veya isteğe bağlı olarak kürtajlarda Rh hiperimmunglobulin müdahaleden önce uygulanmalı, operasyon mümkünse vakum ile yapılmalı."