Kapadokya'nın giyim kültürünü bez bebeklerle yaşatıyor

MUSTAFA BİKEÇ - El sanatları ustası Yavuz Aplak, Kapadokya bölgesinde testi taşıyan, yün eğiren, gelinlik giymiş kadın ile tespih çeken erkek gibi figürlerden oluşan bez bebekler yaparak hem bu kültürü yaşatmaya çalışıyor hem de yurdun dört bir yanında katıldığı etkinliklerde tanıtıma katkı sağlıyor.

Kayseri'nin Yeşilhisar ilçesine bağlı kırsal Soğanlı Mahallesi'nde oturan 47 yaşındaki el sanatları ustası Aplak, tel, gazoz kapağı ve kumaş parçalarından el emeğiyle çeşitli ebatlarda bez bebek yapıyor. Aplak, annesinden 13 yaşında öğrendiği bu işi 34 yıldır sabırla sürdürüyor.

Kapadokya bölgesi sınırları içinde kalan Soğanlı Vadisi'nde tezgahlarda ve mahallede gezen çocuklar tarafından satılan Aplak'ın eserleri, turistlerden ilgi görüyor. Testi taşıyan, yün eğiren, gelinlik giymiş kadın ile tespih çeken erkek gibi figürlerden oluşan bez bebekler yapan Aplak, Türkiye'nin dört bir yanında düzenlenen festival ve şenliklerde açtığı stantlarda bez bebek kültürünü daha çok kişiye tanıtmaya çalışıyor.

Bursa'da bir etkinliğe katılan Yavuz Aplak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mesleğe ilk başladığında arkadaşları tarafından hor görüldüğünü söyledi. Çocukluğunda arkadaşları oynarken kendisinin bez bebek yapımıyla uğraştığını belirten Aplak, "Bu işi önceden kadınlar yapardı. Erkeklerde önce ben başladım. İlk başladığımda arkadaşlarımdan 'Bunu kadınlar yapıyor, sen nasıl yaparsın?' diyenler olduğu gibi bazıları da tebrik ediyordu." dedi.

Zamanla kendisini geliştirdiğini anlatan Aplak, bazı yarışmalarda kadınları geçerek dereceler kazandığını dile getirdi. Bez bebeklerin eskiden söğüt ağacı dallarından yapıldığı bilgisini veren Aplak, "Turistler, 'Bu bebekler oturmuyor mu?' dediler. Ben de o gün bebekleri tel ile yaptım. Çember şekilde telleri kestirdim. Daha sonra bezleri dolayıp iplik ve yazmaları kullanarak bebeğin üzerine geçirdim." ifadelerini kullandı.

- "Hem doğal hem geleneksel"

Yöresel kıyafetler giydirip bebekleri süslediğini söyleyen Aplak, "Çocuklar için temiz, doğal oyuncak, bebek yapıyoruz. Diğer oyuncaklarda kimyasal ve kanserojen madde var, bunlarda kesinlikle yok. Bunlar temiz, doğal bezlerden yapılıyor. Bir de bunlar geleneksel." diye konuştu.

Aplak, bez bebeklerin oyuncak işlevi görmesinin dışında süs eşyası, çeyizlik ve hediyelik olarak da kullanıldığını aktardı. Soğanlı Mahallesi'ne çok turist geldiğini anlatan Aplak, şunları kaydetti:

"Avrupa, Amerika, Asya ülkelerinden insanlar geliyor. Gelen bu insanlar da bebeklerimizi beğenip alıyorlar. Fiyatları 5 liradan başlayıp 30 liraya kadar çıkıyor. Satışlarımız internet üzerinden olduğu gibi köyümüzden de alabiliyorlar. Şimdiye kadar yurt içi ve yurt dışına çok sayıda satış yaptık. Bebekleri yaparken 25 defa elden geçiyor. Bunu oturduğunuz yerde yapacaksınız. Bu işi yapanların bir süre sonra boyunlarında kireçlenme oluyor. Zor ve sabır isteyen bir meslek."