"Kara elmas"ı gün yüzüne çıkaran kömür firmaları TTK'ye de kazandırıyor

GÖKHAN YILMAZ - Türkiye Taşkömürü Kurumunun (TTK) çekildiği maden sahalarında rödovans yöntemiyle "kara elmas" olarak nitelendirilen maden kömürünü gün yüzüne çıkaran özel sektör işletmeleri, ödedikleri işletme bedeliyle kuruma da kazanç sağlıyor.

Kentte 1989'dan itibaren yürüttükleri faaliyetler Maden Yasası'nın 2004'te yürürlüğe girmesiyle yasal güvenceye kavuşan özel işletmeler, yatırımlarına hız vererek günden güne üretimini artırdı.

Kömür firmaları 2008'de 1 milyon 31 bin 712 ton, 2009'da 1 milyon 3 bin 760 ton ve 2011'de de 1 milyon 26 bin 732 ton olmak üzere bazı dönemlerde milyon tonu aşan üretim gerçekleştirdi.

Son 5 yıllık verilere göre ise en fazla üretim 486 bin 314 ton ile 2015'te yapılırken, en fazla rödovans (işletme bedeli) ödemesi 20 milyon 769 bin 825 lira ile 2019 yılında gerçekleşti.

Kurumun 5 yılda özel maden ocaklarındaki üretilen toplam 2 milyon 189 bin 641 ton kömür karşılığında aldığı pay, 69 milyon 877 bin 430 liraya ulaştı.

- "Yeni mekanizmaların harekete geçirilmesi için gayretimizi sürdürüyoruz"

Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Metin Demir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çoğu maden emeklisi aile işletmeleriyle çıkılan yolda üyelerin ekonomik bir mucizeyi başardığını söyledi.

2011 yılı itibarıyla üretimde TTK'nin yakalandığını, cevher zenginleştirmede ise Türkiye standartlarında önemli yatırımların hayata geçirildiğini dile getiren Demir, şunları kaydetti:

"Erdemir, KARDEMİR, ÇATES gibi stratejik kurumlara önemli miktarda teminler yapılmaktaydı. ÇATES'in rehabilitasyon ve özelleştirme sürecindeki hatalar, Soma kazasının devamında gelen olumsuz ortam sebebiyle önemli kayıplar yaşandı ve özel sektör istihdam ve üretimde yarı yarıya küçüldü. Destek mekanizmalarının devreye alınmasıyla sektör tekrar toparlanma sürecine girdi. Cari açığımızın dengelenmesi, elektrik üretiminde yerli kaynak payının ve istihdamın artırılması gibi birçok ulusal önceliğimizin hayata geçirilebilmesi için bu sektörde faaliyet gösteren üyelerimizin önünü açacak yeni mekanizmaların da harekete geçirilmesi için gayretimizi sürdürüyoruz."

Demir, üretimin önemine işaret ederek, "Son 5 yıllık rakamlar aslında kapasitemizin sadece yarısı. İlave destekler gelirse 6 ay içinde tekrar 1 milyon ton sınırını aşabiliriz." dedi.

Kömür firmalarının TTK'ye son 5 yılda ürettikleri kömür miktarı ve ödedikleri rödovans şöyle:

YılÖzel Sektörün Üretimi (ton) Ödenen Rödovans (TL) 2015 486.3149.037.142 2016 404.46312.579.290 2017 410.99112.724.426 2018 415.44114.766.747 2019 472.43220.769.825