Karaciğer büyümesi (Hepatomegali) tedavisi, neden olur, belirtileri nelerdir?

İdeal karaciğer büyüklüğü:

• Yaş,
• Cinsiyet,
• Boy,
• Kilo ve diğer bazı etmenlere göre değişiklik gösterebilir.
• Genelde 15 yaşına gelindiği zaman insan vücudundaki iç organlar son şekillerini alır ve karaciğerin boyutu tamamlanmış olur.

Karaciğer ideal boyutuna ulaştıktan sonra büyümeye devam ederse ortaya karaciğer büyümesi ya da diğer adıyla hepatomegali hastalığı çıkar. Karaciğer büyümesi rahatsızlığı diğer bazı hastalıkların da belirtisi niteliğinde olabilir. Karaciğer çok fazla büyümediği durumda genelde ortaya pek fazla belirtinin çıkması mümkün değildir fakat büyümenin ileri seviyeye varması sonucunda kimi belirtilerle karşılaşılması kaçınılmaz olacaktır.

Karaciğer Büyümesinin Sebepleri

Karaciğer büyümesinin nedenleri arasında karaciğerle bizzat alakalı bir problem olabileceği gibi direkt karaciğerle ilgisi olmayan durumlar da olabilir.

1. Kalp yetmezliği

Kalp yetmezliği durumunda:

• Kalp tarafından diğer organlara olduğu gibi karaciğere de yeteri kadar kan pompalanamaz.
• Sonuç olarak toplardamarlarla birlikte kalbe dönen kanda bir birikme meydana gelir.
• Bu durumun karaciğere yansıması durumunda kan karaciğerde birikmeye başlar.
• Bununla birlikte karaciğer yavaş yavaş şişer ve büyür.

2. Kalp zarı iltihabı

Konstriktif perikardit olarak da bilinen bu hastalık yüzünden:

• Kalp zarı iltihaplanarak birbirine yapışır ve kalbi bir zırh gibi sarar.
• Bunun sonucunda kalp sıkışır ve yeterince genişleyemez.
• Kalbin genişleyememesi sonucunda içi kan dolamaz ve kalbe dönen kanın birikmesiyle birlikte karaciğerde büyüme meydana gelir.

3. Budd Chiari sendromu

Budd Chiari sendromunda:

• Karaciğerden çıkan toplardamarda pıhtı oturur ve bunun sonucunda burada bir tıkanıklık meydana gelir.
• Bu tıkanıklığa bağlı olarak karaciğer büyümesinin yanı sıra,
• Karında şişlik,
• Sarılık,
• Bulantı,
• Karın ağrısı,
• Kusma gibi durumlar da ortaya çıkabilir.

4. Kalp kapağında yetmezlik

Kalbin sağ karıncığı ve kulakçığı arasında kalan ve triküspid adıyla bilinen kapaktaki yetmezlik yüzünden:

• Karaciğerde büyüme oluşabilir.
• Bu büyüme kendini nefes darlığı,
• Çarpıntı,
• Karın ağrısı,
• Kabızlık,
• Boyun damarlarında şişkinlik ve dolgunluk,
• İştahsızlık gibi semptomlarla ortaya çıkarabilir.

5. Tifo

Kirli su gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan ve ülkemizde de bir dönem fazlaca görülmüş olan bir enfeksiyon çeşidi olan tifo yüzünden:

• Karın ağrısı,
• Yüksek ateş,
• Halsizlik gibi komplikasyonların yanı sıra,
• Dalak ve karaciğer büyümesi de gözlenebilir.

6. Brusella hastalığı

Çiğ süt ya da diğer süt ürünlerinden bulaşabilen bakteriyel bir rahatsızlık olan Brusella yüzünden:

• Karaciğer ve dalak büyümesinin yanı sıra,
• Eklem ağrıları,
• Fazla terleme,
• Kkilo kaybı,
• Yüksek ateş gibi durumlar ortaya çıkabilir.

7. Sıtma

Sıtma, anofel türü dişi sivrisineklerin bulaştırmış olduğu paraziter bir hastalıktır.

Sinek ısırığı ile kana geçen parazitler:

• Karaciğer hücrelerine yerleşmeye başladıktan sonra burada gelişmeye başlarlar.
• Daha sonra söz konusu parazitler yeniden kana geçerler ve bu sefer de alyuvarlara yerleşirler.
• Bu döngü süresince hastada ateş, titreme gibi belirtiler gözlenebilir.
• Baş ağrısı, vücut ağrısı ve kırgınlık gibi komplikasyonlarla birlikte karaciğer büyümesi ve sarılık da ortaya çıkabilir.
• Bu tip sıtma hastalıkları inanılmaz hızlı ilerleme ve öldürücü nitelik taşıma potansiyelindedir.

8. AIDS

Karaciğer büyümesine sebep olan faktörlerden biri de:

• AIDS (HIV) hastalığıdır.
• Karnın sağ üst bölgesinde bir dolgunluk hissi ve ağrıyla birlikte ortaya çıkabilir.

9. Siroz

Siroza bağlı olarak karaciğer:

• Sert, büyük ve keskin kenarlı bir hale gelebilir.
• Karaciğerin yanı sıra bu hastalığa bağlı olarak dalağın büyümesi de söz konusu olabilir.
• Siroz sonrasında memelerde büyüme, tırnak ve ciltte bazı değişiklikler ve karında şişlik gibi semptomların ortaya çıkması olasıdır.

Peki siroz ya da başka sebep yüzünden büyüyen karaciğer tekrar küçülür mü? Sorusunun cevabı ise:

• Viral hepatitler,
• Metabolik bozukluklar,
• Alkol,
• İlaç gibi faktörler yüzünden ortaya çıkan siroza bağlı olarak karaciğer büyümesi gözlenebileceği gibi zaman zaman büyüyen karaciğerin küçülmesi de söz konusu olabilir.

10. Safra yolları tıkanıklığı

Safra yollarında herhangi bir tıkanıklığın meydana gelmesine bağlı olarak:

• Safranın içeriğindeki maddeler bağırsağa sağlıklı bir şekilde erişemez.
• Buna bağlı olarak sarılık ön plana çıkabilir ve dışkı renginde açılma,
• Sıvı idrarda koyulaşma,
• Kaşıntı gibi belirtiler,
• Ve karın ağrısına eşlik eden bir karaciğer büyümesi ortaya çıkabilir.

11. Karaciğer yağlanması

Karaciğer büyümesine neden olan bir diğer faktör ise:

• Bu organda oluşan yağlanmadır.
• Azımsanmayacak kadar fazla karşımıza çıkan bu durum genelde çok fazla belirti vermez ama ileri boyutlara varması halinde sağlığı tehdit eden bazı durumların ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Karaciğer Büyümesinin Belirtileri

Karaciğer büyümesi teşhisi konulabilmesi için hastalığa ilişkin belirtilerin doğru bir şekilde gözlenmesi ve hastanın bu belirtileri görmezden gelmeden doktora danışması gerekir. İlerleyen evrelerde hastalığın ciddi bir boyuta evrilmesi gibi bir ihtimal söz konusu olduğu için en ufak bir şüphede bile geç kalınmadan uzmana danışılmalıdır.

1. İştahsızlık

Karaciğer büyümesine bağlı olarak:

• İştahta bir azalma söz konusu olabilir.
• Normalde son derece iştahlı bir şekilde yiyip içen birisi hastalığın ortaya çıkmasıyla birlikte yeme içme konusunda isteksiz davranabilir.

2. Kilo kaybı

Hem iştahsızlığın bir getirisi olarak hem de hastalığın vücuda getirdiği ekstra yükün bir karşılığı olarak:

• Kilo kayıpları ortaya çıkabilir.

3. İshal

Karaciğer büyümesine bağlı olarak:

• Bağırsaklarda sorun meydana gelebilir ve ishal şikayetleri ortaya çıkabilir.
• İshalin yanı sıra,
• Dışkıda kan görülmesi ya da dışkının kil rengine bürünmesi,
• İdrarda kanama görülmesi gibi durumlar da hastalığın belirtileri arasında yer alır.

4. Karın bölgesinde ağrı

Karaciğerin karın bölgesine yakın olması sebebiyle:

• Hem karında hem karnın sağ üst bölgesinde ağrılar gözlenebilir.
• Bunun yanı sıra, yine karın bölgesinde şişliklerin görülmesi ya da hissedilmesi de karaciğer büyümesine işaret eden durumlardan biri olabilir.

5. Cildin sararması

Karaciğerde meydana gelen herhangi bir problem yüzünden:

• Ciltteki sararma ortaya çıkabilecek semptomlardan birisidir.
• Cildin herhangi bir bölümünde anlam veremediğiniz bir sararma gözlemliyorsanız,
• Ve diğer belirtilerden de en az biriyle karşı karşıyaysanız mümkün olan en kısa süre içerisinde bir uzmana danışmanız yararlı olacaktır.

6. Halsizlik

Karaciğer büyümesinden mustarip olan hastalar:

• Çok çabuk yorulabilir, kendilerini halsiz hissedebilirler.
• Buna bağlı olarak normalde kolaylıkla yaptıkları günlük aktiviteleri yapmakta güçlük çekebilirler.

7. Diğer belirtiler

Karaciğer büyümesine bağlı olarak:

• Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar ortaya çıkabilir, diş etleri kanayabilir.
• Mide bulantıları ve bunların bir sonucu olarak kusmalar meydana gelebilir.
• Ciltte kaşıntı hissi,
• Vücuttaki kılların dökülmesi,
• Avuç içlerinde kızarıklık,
• Kırmızı cilt lekelerinin oluşması,
• Adet düzensizliği gibi durumlar da bu hastalığın işaretçileri arasında sayılabilir.

Karaciğer Büyümesi Ağrı Yapar mı?

Birçok farklı sebebe bağlı olarak gelişebilen bir hastalık olan karaciğer büyümesi pek çok belirti ile kendisini gösterebilir. Bu belirtilerden birisi de karın ağrısıdır. Karaciğere yakın bölümlerden biri olan karında ağrı kaçınılmaz olur. Ayrıca karnın sağ üst bölgesinde de ağrılar gözlenebilir.

Bebeklerde Karaciğer Büyümesi Nasıl Anlaşılır?

Bebekler hassas bir bünyeye sahip oldukları için her hastalığa karşı dikkatli olmak ve mümkün olan en kısa süre içerisinde tedaviyi gerçekleştirmek gerekir.

Karaciğer büyümesinin bebeklerde söz konusu olup olmadığını anlamak için:

• Genelde el ile kontrol yapılır.
• Aynı şekilde sarılık benzeri durumların gözlenmesi ve birinci ayın bitmesine rağmen sarılığın geçmemiş olması da hastalığın belirtilerinden biridir.
• Bu tip belirtiler varken bebeklerin dışkısı iyi bir şekilde gözlemlenir ve gerekli idrar ve kan testleri yapıldıktan sonra hastalığın bebeklerde olup olmadığı teşhis edilir.

Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de karaciğer büyümesi sadece bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkmaz ve bu yüzden teşhisten sonra hastalığın hangi nedene bağlı olarak ortaya çıktığı tespit edilmeye çalışılır. Bununla birlikte hem karaciğer büyümesi hem de büyümeye kaynaklık eden hastalık tedavi edilmeye çalışılır.

Karaciğer Büyümesi Öldürür mü?

Karaciğer büyümesinin her durumda hayati risk taşıdığını söylemek mümkün değildir ama başka hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan bir semptom da olma ihtimali bulunduğu için doktor tarafından asıl sebeplerin belirlenmesi ve buna göre hayati risk değerlendirmesinin yapılması daha doğru olacaktır.

Karaciğer Büyümesinin Tedavisi

Karaciğer büyümesi yukarıda da anlatmış olduğumuz gibi pek çok farklı sebep yüzünden ortaya çıkabilir.

Bunun için tedavi yönteminin belirlenmesi noktasında:

• İlk olarak hastalığın hangi sebep yüzünden ortaya çıktığı saptanmaya çalışılır.
• Sebebi öğrenmek için röntgen, tomografi, kan testi ve biyopsi gibi yöntemler uygulanabilir.
• Sebebin tespit edilmesinden sonra hasta odaklı bir tedavi programı uygulanır.
• Örnek vermek gerekirse enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkmış problem için antimikrobiyal bir ilaç ve tedavi tercih edilir.
• Yağlanma yüzünden hastalık oluştuysa egzersiz, diyet ve kilo verdirme programları hazırlanır.