Karadeniz eko sisteminin değişimi

SİNOP (İHA) - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Sinop Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Bat, 'Beroe Ovata' adlı bir tür deniz anasının, başta hamsi ve çaça olmak üzere çeşitli balık stoklarının artmasına yardımcı olduğunu söyledi.

Karadeniz, son 15 yılda 2 ayrı egzotik deniz anası türünün istilasına uğradı. Tankerlerin balast sularıyla Karadeniz'e giren bu canlılar, denizdeki eko sistemi alt üst etti. Bunlardan ilkinin hamsi soyunun azalmasına, ikincinin ise artmasına sebep olduğu belirtiliyor. OMÜ Sinop Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Bat, saydam, jelimsi deniz anasına benzer bir canlı olan 'Mnemiopsis Leidy'nin Karadeniz'de ilk olarak 1987'de görüldüğünü söyledi. Karadeniz'e Kuzey Atlantik'ten sefer yapan gemilerin balast sularıyla taşındığı sanılan canlının açık sularda çoğalmasının ardından, hamsinin varlığını tehdit eder hale geldiğini belirten Prof. Dr. Bat, 1989 yazında 'Mnemiopsis Leidy'nin Karadeniz'deki popülasyonunun 800 milyon ton olarak hesaplandığını kaydetti.

'Mnemiopsis Leidy'nin, hamsinin beslendiği 'planktonları' tüketmesine, balığın açlık çekmesine yol açtğını ve larvaları büyümeyen hamsilerin de üreyemediğini ifade eden Prof. Dr. Bat, buna karşın yine gemilerin balast sularıyla geldiği tahmin edilen 'Beroe Ovata' adlı bir başka canlının ise Karadeniz'de üremesiyle bu sürecin tersine döndüğüne işaret etti. İlk kez 1997'de Kuzey Karadeniz'de görülen 'Beroe Ovata'nın gelişiyle hamsilerin yok olmasına sebep olan 'Mnemiopsis Leidy'nin azalma sürecine girdiğini ifade eden Prof. Levent Bat, "Bu gelişme sonrasında da hamsi yumurta miktarında artış gözlendi. Karadeniz eko sistemi, kıyı bölgelerindeki hızlı kentleşmenin getirdiği kirlenme, aşırı avlanma ve egzotik türlerin istilası yüzünden önemli ölçüde değişti. Beroe Ovata türünün Karadeniz'de görülmesiyle balık stoklarında düzelme gözlemledik. Bu sayede Karadeniz eko sisteminde 'Mnemiopsis Leidy' istilasının zararları onarılıyor. Karadeniz eko sisteminin gelecekteki değişimi ise 'Beroe Ovata' istilasının kalıcılığına göre değişecek" dedi.

Prof. Dr. Levent Bat, balast sularıyla gelen egzotik canlıların kolay ve hızlı yayılmasını engellemek için, kalıcı çözümler üretilmesi gerektiğini kaydederek, limanlara gelen tankerlerin balast sularının incelenmesi gerektiği önerisinde bulundu.