Karadeniz'in Kuşları Sayılıyor

Doğa Derneği tarafından yok olma riski bulunan tepeli karabatak ve yelkovan kuşunun envanter çalışmasını yapmak amacıyla yürütülen, "Karadeniz Deniz Kuşları" projesi kapsamında gözlem ekibi Trabzon'a geldi.

Karadeniz Deniz Kuşları Projesi Koordinatörü Hayri Dağlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dernekleri tarafından hazırlanan ve Temmuz 2012'de çalışmalarına başlanan proje ile Romanya, Bulgaristan ve Türkiye'nin Karadeniz kıyılarında bilimsel bir envanter çalışması yaptıklarını söyledi.

Çalışmanın hedefinde, dünya ölçeğinde hassas bir tür olan yelkovan ve tepeli karabatak kuşunun bulunduğunu belirten Dağlı, "Bu iki türün Karadeniz'deki dağılımlarını, kolonilerini, üreme başarılarını yaptığımız bilimsel çalışmayla ortaya koymak istiyoruz. Sonucunda da Karadeniz'de önemli kuş alanlarının belirlenmesine temel oluşturacak bir rapor hazırlamayı planlıyoruz" dedi.

Dağlı, projenin 239 bin avroluk maliyetinin büyük bölümünün Avrupa Komisyonu Çevre Direktörlüğü tarafından karşılandığını ifade ederek, "Projede 17 kişi çalışıyor. Projenin sonunda hedef türlerimizin hangi tehditlerle karşı karşıya olduğu, nerelerde yoğunlaştığı, açık denizdeki davranışlarının ve üreme başarılarının ne olduğu gibi soruların yanıtını ortaya koymayı hedefliyoruz" diye konuştu.

-"Veriler bu iki türün geleceği açısından çok önemli"-

Projenin Türkiye ayağının İğneda'dan başladığını vurgulayan Dağlı, "Karadeniz kıyısında Trabzon'a kadar tepeli karabatak türünün tüm kolonilerini araştırdık, envanterini çıkardık ve yuvalarını belirledik. Bu bilgileri coğrafi bilgi sistemleri haritalarımız üzerine işledik. Çalışma ile elde edilecek veriler bu iki türün geleceği açısından çok önemli" dedi.

Dağlı, Karadeniz'in bilimsel araştırmalara göre kirlenmeye devam eden bir deniz olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Yelkovan ve tepeli karabatak türü daha önceden Karadeniz'de hiç araştırılmamış. Bu kuş türlerine dair bilgimizin olmaması, projenin önemini de ortaya koyuyor. Kuşların gelecekte ne tür tehditlerle karşı karşıya kalabileceklerini öngörmek açısından da projenin çıktıları çok önemli. Hazırlanacak raporla önemli deniz kuş alanlarının nerelerde olması gerektiğini de ortaya koyacağız. Raporun karar vericiler tarafından dikkate alınıp, bu durumu göz önünde bulundurarak planlarını yapmalarını ve bu alanların korunması isteğinde ve öngörüsünde bulunacağız."

İstanbul'dan Trabzon'a kadar kıyı şeridinde yaptıkları gözlemleri değerlendiren Dağlı, "Özellikle Batı Karadeniz'de tepeli karabatak kolonilerine rastladık. Orta Karadeniz'den sonra bu kolonilerin yuvalarının azaldığını tespit ettik. Bunda özellikle Karadeniz Sahil Yolu'nun çok büyük olumsuz etkisinin olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Tabi ki kesin sonuçlara projenin sonucunda yani yaklaşık 1.5 yıl sonra varacağız ve bunlara raporda değineceğiz" dedi.

İki kişilik ekibin Gürcistan sınırına kadar giderek inceleme yapacağını anlatan Dağlı, Romanya ve Bulgaristan'daki çalışmalar ile Türkiye'deki verileri birleştirerek, anlamlı bir sonuç çıkaracaklarına inandığını ifade etti.

-"Yelkovan kuşları doğal radar olarak kullanılıyordu"-

Doğa Derneği Önemli Doğa Alanları Sorumlusu Can Yeniyurt, geçmişte balıkçıların yelkovan kuşlarını özellikle doğal radar olarak kullandıklarını belirterek, "Özellikle kuşlar balığın yoğun olduğu bölgelerde avlanmak için suya daldıklarında balıkçılar onları görerek o alana gidiyorlar ve balık avlıyorlardı. Sayılarının azalması sonrasında kuşların alana olan etkileri son derece azaldı. Böylece balıkçılar da bu yöntemi kullanmamaya başladılar" dedi.

Kuşların doğada bir alanda meydana gelen değişikliğe en çabuk tepkiyi veren canlılardan olduğunu ifade eden Yeniyurt, şunları kaydetti:

"İzlediğimiz yelkovan ve tepeli karabatak doğal alanları tercih ediyorlar. Bulundukları bölgeler bizim için öncelikli korumamız gereken alanlar oluyor. Bu sebeple iki kuş üzerinde yoğunlaşıyoruz. Yelkovan özellikle açık deniz bölgelerinde korunması gereken alanların belirlenmesi için tepeli karabatağı ise özellikle kıyı şeridinde öncelikli alanları tespit etmekte kullanıyoruz."