Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Önlenebilir

Son günlerde karbonmonoksit zehirlenmeleri soğukların da başlamasıyla artış gösterdi. Zehirlenmelerin kaynağında standartlara ve tekniğine uygun olmayan bacalar yer alıyor.

7 yıl önce baca imalatçıları ve uygulayıcıları tarafından kurulan sektörün ilk ve tek derneği BACADER’in Genel Koordinatörü Ümit Erturhan konuyla ilgili yaptığı açıklamada, standartlara uygun bacalarda karbonmonoksit oluşsa bile bacanın bu zehirli atık gazı güvenli bir şekilde binadan uzaklaştırdığını söyledi.

Erturhan, karbonmonoksit gazından zehirlenmelerin alınacak bazı küçük tedbirle önlenebileceğini belirterek, bu tedbirleri şöyle özetledi:

“Soba, şofben ve kombilerin bulunduğu odalar mutlaka havalandırılmalı. Öyle ki, 1 metreküp doğalgaz saatte 10 metreküp havaya ihtiyaç duyar. 2 kilogram ağırlığındaki bir odunun yanabilmesi için ise 30 metreküp’e kadar havaya ihtiyaç duyar. Bu da yaklaşık 12 metrekare oda içindeki oksijeni sadece bir adet odun parçasının yanmasıyla tükettiğimiz anlamına gelir ki, sonucunda insanlara soluyacak oksijene kalmaz. Yanma için gerekli havayı sağlayamaz iseniz yanma sonucu zehirlenmelere, ölümlere sebep olan karbonmonoksit gazı açığa çıkar. Bu sebeple havalandırma çok önemlidir. Sobaların olduğu odalarda uyunmamalı ve yatarken sobalar mutlaka söndürülmelidir. Ev içindeki kapılar ise ek önlem olarak açık bırakılmalıdır. Karbonmonoksit dedektörü ile hayata tutunabilirsiniz. İçindeki elektro kimyasal sensör ile ortamdaki karbonmonoksit gazını algılayarak sinyal veren dedektörler kullanmak yapılabilecek en hızlı ve hayat kurtarabilecek bir önlemdir. Bacalar kışa girerken mutlaka temizletilmeli ve bakımı yapılmalıdır. Katı yakıtlı sobalar yılda en az 2 sefer, doğalgazlı yakıtlar ise yılda en az 1 sefer İtfaiye Teşkilatlarından yetkili firmalara yaptırılmalıdır. Bacalar çatı mahyasını en az 40 santimetre geçecek şekilde yüksek olmalıdır. Bulunduğu binanın çevresinde bacaya çok yakın bina veya yükselti var ise bu yükseltileri de geçecek seviyede yüksek olmalıdır.”

“BACALAR ÇELİK VEYA SERAMİK MALZEMEDEN YAPILMALIDIR”

Karbonmonoksit zehirlenmelerinin özellikle kış aylarında artmasının sebebinin bacanın içine soğuk vurgunu olmasından kaynaklandığını dile getiren Ümit Erturhan, “Bacalar kesinlikle soğumamalıdır. Bacalarda zehirli atık gazların güvenli bir şekilde atılması için kuvvetli baca çekişi istenen bir durumdur. Baca gazı ne kadar sıcak ise baca çekişi de o kadar kuvvetli olur. Bu nedenle bacaların soğumaması gerekir. Bir tuğla bacada sıcaklık kaybı metrede 12-18?C iken yalıtımlı çelik ve seramik bacalarda bu kayıp metrede 2-4?C civarındadır. Bu nedenle bacalar yalıtım yapılabilen ve standartlara uygun olan çelik veya seramik malzemeden yapılmalıdır. Eskiyen tuğla bacalar standartlara uygun CE işaretli bacalar ile yenilenmelidir. Bahsettiğimiz tedbirler elbette çok önemli ve gereklidir ama işin aslında dişi ağrıyan bir insana verdiğimiz ağrı kesici gibidir. Asıl sorun dişin kökündedir. Eğer dişin kökünü tedavi etmezseniz diş ağrınız tekrar nüksedecektir. Karbonmonoksit zehirlenmelerini önlemenin yolu bacaların standartlara uygun olmasından geçmektedir. Eğer baca standartlara uygun değilse, baca yeterli çekişi yapmıyorsa alacağınız tedbirler tali tedbirler olarak kalacaktır. Eğer bacanız standartlara uygunsa yanma sonucu karbonmonoksit oluşsa dahi baca bu zehirli atık gazı güvenli bir şekilde binadan uzaklaştıracaktır” dedi.

BELEDİYELERE İMAR YÖNETMELİĞİ HATIRLATMASI

BACADER Genel Koordinatörü Ümit Erturhan, binaların yapımı esnasında bacaların standartlara uygun yapılması gerektiğini, bunu sağlayan mevzuatın İmar Yönetmelikleri olduğunu, 2008 yılında yayınlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği uyarınca “Tuğla Baca” baca malzemesi olarak tanımlanmamış olmasına rağmen birçok şehirde belediyelerin imar yönetmeliklerinde hala tuğla baca yer aldığını hatırlattı. Devletin kurumlarının yaptığı toplu konutlarda dahi 2012 yılında mevzuatlara aykırı olarak tuğla baca kullanıldığını vurgulayan Erturhan, “Tüm bu hususlar çerçevesinde ölümlerin azalması amacıyla yetkililere önerilerimiz; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan İmar Yönetmeliğinin Baca Bölümü mevcut yürürlükteki baca mevzuat, standartlar ve uygulamalara uygun hale getirilmelidir. Yeni binalarda belediyelerce yapılan kontroller daha sıkı tutulmalı, standartlara uygun olmayan bacalara izin verilmemelidir. Bu konuda belediyelerin ilgili kontrol mühendisleri baca konusunda eğitilmelidir. Binalarda inşaat statiği, beton kalitesi vb. özelliklere azami dikkat edilirken özellikle bacalara da azami dikkat gösterilmesi gerekmektedir. Deprem güvenliği ile binaları ve insanları korumaya çalışırken bacalardan kaynaklanan zehirlenmelerle insan hayatını hiçe saymak doğru değildir. Bacaların yapımı ve montajı ehil ustalara yaptırılmalıdır. Bu hususta baca yapımında ve montajında Mesleki Yeterlilik Kurumunun belirlediği ‘Bacacı’ eğitimleri ve belgeleri aranmalıdır. Özellikle doğalgazlı cihazlardan kaynaklanan olayların büyük bir çoğunluğu proje dışı, gaz dağıtım şirketinin bilgisi ve kontrolü olmadan yapılan tesisat, cihaz ve bağlanan bacalardan kaynaklanmaktadır. Doğalgaz tesisatlarının, cihazların ve bacaların periyodik olarak bakım ve kontrolünün yapılması için ilgili kurumlar tarafından acil olarak Periyodik Kontrol düzenlemesi yapılmalıdır. Kontrollerde yanlış, hatalı ve standartlara uygun olmayan uygulamalar giderilerek yakma sistemleri güvenli hale getirilmelidir. Alınacak bu tedbirler ışığında ülkemizde binaların önümüzdeki yıllarda büyük çoğunluğunun kentsel dönüşüm ile yenileneceği düşünülürse ilerleyen yıllarda bu sorunu çözmüş oluruz. Atılacak her geç adım her yıl binlerce insanın zehirlenmesi ve hayatını kaybetmesi manasını taşımaktadır. Atılacak olumlu adımlar sayesinde insanların can güvenliği sağlandığı gibi aynı zamanda doğru bacalar sayesinde sağlanan enerji tasarrufu da ekonomimize olumlu katkı yapacaktır” diye konuştu.