Karbonmonoksit Zehirlenmelerine Dikkat!

Yaklaşan kış mevsimi nedeniyle uzmanlar, olası karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı vatandaşların dikkatli olması konusunda uyardı.

Özellikle kış aylarının sert geçtiği bölgelerden biri olan Sivas’ta, karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı İl Sağlık Müdürü Bahattin İlter, Türkiye’de bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaştığını söyledi. Karbonmonoksit zehirlenmelerinde mağdurların zehirlendiğini fark edemeyeceğini belirten İlter, zehirlenmenin ne şekilde ve nasıl meydana geldiğini şu şekilde anlattı;

“Kişi zehirlendiğini fark edemez. Halsizlik, baş dönmesi olunca kişi hareket etmek ister ancak kas yoğunluğu nedeniyle hareket edemez. Karbonmonoksit, renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı kömür gibi ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla, kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.”

Karbonmonoksit solunduktan sonra akciğerler aracılığıyla kana geçtiğini belirten İlter, vücutta yer alan oksijenin azalarak karbonmonoksit ile yer değiştirdiğini, kanın dokulara yeterince oksijen taşıyamadığını ve kalp, beyin ve diğer organları çalışmaz hale getirdiğini vurguladı. İlter, karbonmonoksit zehirlenmesinin ilk belirtileri ile ilgişi şunları söyledi:

“Baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı, nezle hali olması nedeni ile nezle ve grip gibi viral hastalıklar karışabildiğini, bu nedenle ev ya da grup içinde bulunan diğer bireylerde de belirtilen aynı zamanda olması karbonmonoksit zehirlenmesi yönünden önemlidir. Karbonmonoksit zehirlenmelerinin hamileler, iki yaş altı çocuklar, yaşlılar, kansızlık, solunum sistemi ve kalp hastalığı olan kişiler için daha büyük risk oluşturuyor.”

İlter, zehirlenmelerin yaşanmaması için soba ve bacalarda uyulması gereken kuralları şu şekilde sıraladı:

“Kullanılan her türlü ısıtma cihazının garantilerine ve garantili sürelerine dikkat edilmeli, kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı, aşırı dolduran sobanın duman yolu daralacağı düzensiz ısı dağılımı nedeniyle baca çekişi zayıflayacağından, soba yakılırken aşırı doldurulmaması gerekir. Sönmekte olan sobaya asa tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalıdır.”

Her türlü ısıtma cihazının garantilerine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan İlteri “Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığını, garantilerine ve garanti surelerine dikkat edilmeli. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı, kaliteli yakıt kullanılmalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından, soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlarda uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmaması, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli. Soba borularının birbiriyle birleştirmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı, sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı. Baca standartları uygun ve yalıtımlı olmalı düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacalara en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı. Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir." diye konuştu.

İl Sağlık Müdürü Bahattin İlter, herhangi bir zehirlenme vakası yaşayanların acil olarak tıbbı tedavi görmesi gerektiğini ve olay yerine uzman ekiplerden önce müdahale edenlerin ise kişinin rahat solunum alabilmesi için açık havaya çıkarmaları gerektiğini de sözlerine ekledi.