Katar krizinde son durum: Kuveyt'ten arabuluculuk hamlesi

Kuveyt Dışişleri Bakanı Şeyh Sabah el Halid el Sabah, dün bir açıklamada bulunarak çözüm çabalarının devam ettiğini vurguladı. El Sabah, Katar’ın diğer Körfez ülkelerine mesajını paylaşırken “Kuveyt, Katar’daki kardeşlerinin Köfez’deki diğer kardeş ülkelerin kaygılarını dinlemeye istikrar ve güvenliğe katkıda bulunmaya hazır olduğunu teyit ediyor” dedi.

Gazete Habertürk'ün haberine göre El Sabah, iyi niyetle çabalarını sürdürüp krizin nedenlerinin köküne inerek kardeşler arasındaki ihtilafa çözüm üretme çabalarını terk etmeyeceğini belirterek “Anlaşmazlıkların Körfez çerçevesinde çözülmesinin kaçınılmaz olduğunu vurguluyoruz” ifadesini kullandı.

KARŞILIKLI YUMUŞAMA

Öte yandan yaptırımların hafifletilmesine yönelik bazı çift taraflı adımlar da atıldı. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz, aynı ailedeki Katar ve Suudi Arabistan vatandaşlarının insani durumlarının göz önünde bulundurulması ve ihtiyaç durumunda bu ailelere yardım sağlanması emrini verdi. Kral Selman’ın bu talimatının ardından Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri de benzeri tedbirlerin alınması için harekete geçtiklerini duyurdu. Buna karşılık Katar da kendisine yaptırım kararı alarak vatadaşlarını sınırdışı etme kararı veren

Körfez ülkelerinin vatandaşlarının sınırdışı edilmeyeceklerini ve ülkede kalmaya devam edebileceklerini açıkladı.

ERDOĞAN RAMAZAN AYININ SONUNA KADAR SÜRE VERDİ

Öte yandan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la Bahreyn Dışişleri Bakanı Şeyh Halid bin Ahmed el Halife'nin Huber Köşkü'ndeki Katar krizinin ele alındığı görüşmesinin ardından krize ilişkin kritik bir gelişme yaşandı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye'nin Katar krizinin çözümü için barışçıl çabalarını sürdüreceğini söyledi.

Çavuşoğlu, Halife ile görüşen Erdoğan'ın krizin çözümü için Ramazan ayının sonuna kadar süre verdiğini belirtti. Çavuşoğlu, "Katar'daki üs Körfez'in güvenliğini amaçlıyor" diye de ekledi.

MESCİD-İ HARAM KRİZİ

Kriz devam ederken Suudi yetkililerin Mekke’de Katar vatandaşlarının Mescid- i Haram’a girmesini engelledikleri iddia edildi. Doha merkezli El Şark Gazetesi’nin haberine göre, Katar İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Ali bin Smeyk el Marri Mekke’den kendilerine ulaşan bu yöndeki şikâyetler üzerine bir açıklamada bulunarak “engellemenin dini özgürlüklere aykırı” olduğunu belirterek kınadı.

KATAR'DAN ABD’YE HAMAS CEVABI: BİZE GÖRE DİRENİŞ ÖRGÜTÜ

Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman al Sani, Körfez üçlüsünü Katar’ın Gazze’deki HAMAS yönetimine desteğini kesmesi için destekleyen ABD’ye cevap verdi. Al Sani, “HAMAS, ABD’ye göre terör hareketi ama tüm Arap ülkeleri onu meşru bir direniş hareketi olarak kabul ediyor” ifadesini kullandı.

GABRIEL: SAVAŞ ÇIKABİLİR

Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, Katar ve Arap ülkeleri arasındaki krizin savaşa dönme ihtimalinin bulunduğunu söyledi. Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung’a konuşan Gabriel, “Gerginliğin savaşa yol açma ihtimali var. Körfezdeki komşu ve müttefik ülkelerin durumu çarpıcı” dedi. Gabriel, bu hafta Suudi, Katarlı ve Türk mevkidaşlarıyla gerçekleştirdiği görüşmelerinde, ayrıca İranlı ve Kuveytli mevkidaşlarıyla yaptığı telefon görüşmelerinde de bu endişelerini dile getirdiğini belirtti.

TÜRKİYE'NİN ARDINDAN İRAN’DAN DA KATAR’A 5 UÇAK GIDA

Türkiye’nin Katar’a gıda yardımı göndermesinin ardından İran da Katar’a gıda malzemelerinin bulunduğu 5 uçak gönderdi. İran Havayolları Sözcüsü Shahrokh Noushabadi, konuya ilişkin açıklamasında yaklaşık 90 tonluk gıda yardımının başkent Doha’ya gönderildiğini ifade etti. Noushabadi, “Şu ana kadar, meyve sebze gibi yiyeceklerin bulunduğu 5 uçak Doha’ya gönderildi. Her bir uçak 90 ton yiyecek taşıyor. Bir diğer uçak da bugün gönderilecek” dedi. Noushabadi, Katar’dan talep olması halinde yardımların devam edeceğini sözlerine ekledi. Bu arada, 350 tonluk gıdanın bulunduğu üç geminin de Katar’a gitmek üzere İran limanından ayrıldığı belirtildi.

6 SORUDA KATAR KRİZİ

-İLİŞKİLER NEDEN KESİLDİ?

Katar ve diğer Körfez ülkeleri arasındaki gerilim son aylarda artmıştı.

Suudi Arabistan Katar'ı, 'Orta Doğu'da terörizme destek vermekle' suçluyor ve Doha yönetiminin Suriye'de adını "Şam'ın Fethi Cephesi" olarak değiştiren Nusra Cephesi'ni ve Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünü desteklediğini iddia ediyor.

Suudi Arabistan'la birlikte Mısır'ın da dile getirdiği bir diğer suçlama ise Katar'dan 'Müslüman Kardeşler hareketine hem siyasi hem de finansal destek verilmesi'.

Mısır ve Suudi Arabistan Müslüman Kardeşler hareketini de "terör örgütü" olarak kabul ediyor.

Bahreyn'in diplomatik ilişkileri kesme gerekçesi ise Katar'ın ülkedeki 'İran destekli silahlı gruplara destek vermesi' olarak açıklandı. Bahreyn'den yapılan açıklamada "Medya yoluyla ülkedeki terörist faaliyetler kışkırtıldı ve ülkede kaos ortamının oluşması için çabalandı" deniyor.

-TARAFLAR ARASINDA DAHA ÖNCEDEN NELER YAŞANDI?

Bahreyn Kralı Hamad Bin İsa El Halife, Katar'ı ülkesinde kaos çıkarmaya çalışmakla suçluyor.

Diplomatik ilişkilerin kesilmesine kadar uzanan kriz, bir günde ortaya çıkan bir gerilim değil.

Mayıs ayı sonunda Katar'ın resmi haber ajansı QNA, Emir Şeyh Tamim Bin Hamid es-Sani'nin askeri okul mezuniyet töreninde yaptığı bir konuşma yayımlandı.

Haberde es-Sani, İran ve Körfez ülkeleri arasında artan gerilimi eleştiriyor, Hizbullah ve Hamas'a karşı anlayış gösterilmesi gerektiğini söylüyor ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray'da uzun süre kalamayacağını belirtiyordu.

Her ne kadar Katar haberin QNA sunucularına sızan bilgisayar korsanları tarafından yerleştirilmiş olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını söylese de, Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri, El Cezire dahil Katar yayın organlarını ülkelerinde yasaklama kararı aldı.

Katar Dışişleri Bakanı Saif Ahmed es-Sani, ülkesinin siber saldırı kurbanı olduğunu, çıkan haberlerin yalan olduğunu iddia etmişti.

Suudi Arabistan'ın El Arabiya televizyon kanalı ise "QNA'nın hacklenmediğinin kanıtı" başlıklı bir haber yayınlayarak, Emir es-Sani'nin açıklamalarının QNA Instagram hesabında da yer bulduğunu söylemişti.

KATAR İDDİALARA NE DİYOR?

Katar hükümeti 'teröre destek verdiği' iddialarını uzun süredir yalanlıyor ve bu iddiaların hiçbir kanıta dayanmayan mesnetsiz suçlamalar olduğunu söylüyor.

İlişkilerin kesilmesinin ardından Doha yönetiminden yapılan ilk açıklamalarda Katar'a karşı bir karalama kampanyası başlatıldığı savunuldu.

Katar Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı yazılı açıklamada diplomatik ilişkilerin kesilmesi kararının şaşkınlıkla karşılandığı belirtilirken suçlamalar için "dayanağı olmayan, gerçek dışı iddialar" yorumu yapıldı.

Ancak Katar Dışişleri Bakanı Saif Ahmed es-Sani, son mesajında Körfez ülkelerine uzlaşı mesajı göndererek "farklılıkların diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini" söyledi.

El Sani, komşu Körfez ülkelerine misilmeme yapmayacaklarını da açıkladı.

NEDEN ÖNEMLİ?

_Soldan sağa: Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamid es-Sani, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdülaziz el Suud, Birleşik Arap Emirlikleri Başbakanı Muhammed bin Raşid El Maktum, Bahreyn Kralı Hamad Bin İsa El Halife.

_

Körfez ülkeleri ile Katar arasındaki ilişkilerin diplomatik kriz noktasına gelmesi bölgede uzun süredir devam eden karşılıklı suçlamaları gündeme getirmiş durumda.

Monarşi ile yönetilen Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri, Katar'ı bölgede 'mezhepçilik yapmakla' ve Sünni siyasal İslam'ın tüm bölge ülkelerinde etkisini artırabilmesi için 'terör örgütlerine destek vermekle' suçluyor.

İngiltere'de yayınlanan Guardian gazetesi, "Diplomatik ilişkilerin tamamen kesilmesi, Trump yönetimi üzerinde 'Katar'la ilişkileri gözden geçirin' baskısının arttığı bir dönemde geldiği için önemli. Geçen hafta bölgeyi ziyaret eden ABD Başkanı Trump, Körfez ülkelerinden radikal örgütlere karşı daha etkin bir mücadele yürütmesi yönünde çağrı yapmıştı" diyor.

Obama'nın başkanlığı döneminde ABD Savunma Bakanlığı yapmış olan Robert Gates de daha önce Katar'ın tutumunu eleştirerek "Katar hükümetinin Hamas, Taliban ve El Kaide'ye finansal destek akışını önlemek adına adım attığını hiç hatırlamıyorum" demişti.

ABD'DEN GELEN İLK TEPKİ NEYDİ?

Trump yönetimi, Körfez ülkeleri arasında tırmanarak diplomatik krize dönüşen gerilimin bölgede dengeleri değiştirmeyeceğini söylüyor.

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, yaptığı açıklamada "Bölgede bir süredir var olan ve giderek artan rahatsızlıklara şahit olduğumuzu düşünüyorum. İşlerin büyümesi sonucu ülkeler adım atma gereği duydu" dedi.

Ancak Tillerson, "Yaşananlar bölgede teröre karşı kararlı mücadeleyi engellemeyecektir" diyerek, Trump'ın Riyad'daki son temaslarında da IŞİD'e karşı mücadeleye vurgu yapıldığını hatırlattı.

Trump, Riyad ziyareti sırasında Suudi Arabistan ile 110 milyar dolarlık bir silah satış anlaşması imzalamıştı.

Ancak ABD'nin Orta Doğu'daki en büyük askeri üssü de Katar'da bulunuyor. Ülkenin başkenti Doha'nın yaklaşık 30 kilometre güneybatısında bulunan El Udeyd askeri üssünde 11 bin ABD askeri görev yapıyor. Üs Suriye ve Irak'ta IŞİD karşıtı operasyonlarda da etkin rol oynuyor.

PETROL NEDEN YÜKSELDİ?

Petrol ihraç eden ülkeler birliği OPEC'in üyelerinden birisi olan Katar'a uygulanan diplomatik yaptırımlar, petrol fiyatlarında da sert yükselişe neden oldu.

Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2'ye yakın yükselerek 50 dolar seviyesinin üzerine çıktı.

Katar'ın bölge ülkelerinin karasularını kullanarak sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatlarını yapamayacağı endişesi, enerji piyasalarında tedirginlik yarattı.

Japon yatırım bankası Mitsubishi UFJ, yatırımcılara gönderdiği piyasa notunda, "Bölgedeki krizin büyümesi durumunda Katar'ın OPEC'ten ayrılması ihtimali bulunuyor. Böyle bir senaryo, petrol fiyatlarında ciddi artışa yol açabilir" dedi.