Kataraktın oluşumunda bazı hastalık grupları riski arttırır. Bunlar şeker hastalığı, hipertansiyon, kolestrol gibi hastalıklardır. Bu tip hastalıklara sahip olan insanlarda daha erken yaşlarda ve daha sıklıkla kataraktı görmekteyiz.
Güneşli bölgelerde yaşayan, yoğun sigara tüketen, stresli günlük yaşamı olan insanlarda da daha erken yaşlarda kataraktı görebilmekteyiz. Kataraktın yoğunluğu kişinin diğer sistematik problemleriyle bağlantılıdır.
Kataraktın en sık rastlanan sebebi yaşın ilerlemesidir. 50'li yaşların ortasından başlayıp, 60'lı yaşlarda iyice belirginleşir. İkinci sırada sistemik hastalıklar olan diyabet (şeker), hipertansiyon, kolestrol gibi vücudun tamamını etkileyen hastalıklar vardır.
Üçüncü sırada, bazı ilaç kullanımları ki en başta kortizon ilaç grupları vardır. Katarakt oluşumunu hızlandırır.
Dördüncü sırada travmatik kataraktlar vardır. Çarpmalara, kazalara bağlı oluşabilecek kataraktlardır. Büyük kazalar olabileceği gibi, mikro travma adı verilen tekrarlayan ufak travmalar sonucu bile katarakt ortaya çıkabilir.
Hastaları en çok rahatsız eden görme kalitesindeki düşmedir. Hasta, kataraktın başlangıcını tam olarak anlayamasa da, eskiden gördüğüm gibi göremiyorum şikayetine başlar. Sanki gözlüğü kirlenmiş ve gözlüğünü silse daha net görecekmiş hissi yüzünden, katarakt başlangıcı olan hastalar sıklıkla gözlük değiştirir. Gözlüklerini deterjanla, musluk altında yıkar. Bu sayede netliğin artacağını düşünürler ama netlik değişmez.
Gece görme kalitesinin bozulması ya da gece ışıklarından rahatsızlık, önemli bir katarakt belirtisidir. İşi gereği geceleri araç kullanması gereken insanlarda çok belirgin rahatsızlığa yol açar. Görme seviyesi düşmeden de bu grup hastalarda katarakt cerrahisi gerekliliği ortaya çıkar.
Baş ve göz ağrıları, görme kalitesi düşüklüğüne bağlı ortaya çıkar. Bu da hastada önemli bir belirtidir. Bir başka önemli belirti, yakını net göremeyen hastanın birden yakını daha net görmeye başlamasıdır. Kişiden kişiye değişen bir süreçtir. Ama yakının düzelmesiyle ters orantılı olarak da uzak kalitesi giderek bozulur.
Katarakt hastalarında, parlak ışıktan ve güneşten rahatsızlık, güneş gözlüğü takma ihtiyacı belirginleşir. Hasta güneş gözlüksüz dışarı çıkamamaya başlar. Bir diğer bulgu, derinlik hissinin azalmasıdır. Hasta merdiven inip çıkarken, güvensiz bir şekilde adım atma durumu ortaya çıkar. Bu oldukça tehlikelidir, çünkü düşmelere ve kırıklara yol açabilir.
Katarakt kendini, çocuğun televizyona çok yakından bakmaya başlaması, eline aldığı nesneleri gözünün dibine doğru yaklaştırarak bakması ya da öğrenme zorluğu şeklinde gösterebilir.