Kaybedilen dişe yeniden kavuşabilirsiniz

Sebebi her ne olursa olsun dişlerinizden bir veya bir kaçını kaybettiyseniz, o dişlerin yerine mutlaka yenilerini koydurmanız gerekir. Yapılan araştırmalar, birçok kişinin kaybettikleri dişlerinin yerine yenilerini koydurmasımasının nedenlerinin, daha iyi göründüklerine inandıkları ve kötü görünen bir gülümseme yerine daha güzel gülümsemek, daha rahat konuşabilmek ve sonuçta bilinç altında yer alan kendilerine olan güvenlerini artırmak olduğunu göstermektedir. Estetik kaygılar önemli olmakla birlikte, kaybedilen dişlerin yerine yeni dişlerin konmasının, ağız sağlığı ve ileride olabilecek daha kötü sorunları önlemek açısından büyük önemi ve aciliyeti vardır.Dentart Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği Dt. Betül Yurteri, Mynet okurları için yazdı.

Kaybedilmiş dişleri bir an önce yerine koymak neden önemlidir?

Ağzınızdaki dişler çigneme sırasında çeşitli basınçlara karşı birbirlerine destek olurlar. Bu destek olma normal bir yemek yemeden tutun da daha sert cisimleri ısırma veya diş gıcırdatma durumuna kadar gitmektedir.

Bir dişinizi kaybettiğinizde hemen yanında yer alan diğer dişler kısa bir süre sonra hareket etmeye başlayacak ve kaybolan dişin yerine doğru kaymalar oluşacaktır. Bu durum özellikle ağzın yan ve arka bölgelerinde yer alan dişlerde daha rahat oluşmakla birlikte, konumu farketmeden bütün dişler için geçerli olan bir tespittir. Bunun yanı sıra alt ve üst dişler çiğnemeyi gerçekleştirmek için birbirlerine ihtiyaç duyarlar. Fakat dişlerden biri kaybolduğunda karşıt çenedeki aynı bölgedeki diş eksik kalan dişin yerine doğru uzamaya başlar.

Bu durum son derece önemli sorunları beraberinde getirir. Dişler kaymaya, hareket etmeye başladığında yukarı veya aşağıya doğru eğimlerinde de sapmalar oluşmaya başlar. Böyle bir durumda alt ve üst dişlerin birbirleriyle olan konumları ve açıları değişmeye başlayacaktır. Bazen çene eklemleri problemlerine ve ağrılara da neden olabilmektedir. Kaymalara bağlı diğer bir olası sonuç ise dişlerin çene kemiğine 90 derece olması gereken konumlarında saplamalar meydana gelmesidir. Normal çiğneme esnasında dişlerden çene kemiğine daha fazla bir basınç uygulanacaktır. Sonuçta çene kemiğinin o bölgelerinde kemik erimesine ve daha önceden sağlıklı olan dişlerinde kaybına sebep olabilecektedir.

Kaymalar sonucunda oluşan boşluklar aynı zamanda temizlenmesi güç alanlar yaratır. Bu durum diş plağı ve tartarların oluşması için uygun bir ortam yaratabilir. Sonuçta diş eti hastalıkları ve beklenmeyen yerlerde çürük oluşması için de bir zemin hazırlar. Normalden daha farklı ve çalışılması zor yerlerde oluşan çürükler ise daha zor tedavi edilmektedir. Sonuçta kaybedilen bir diş sebebiyle diğer dişler de hareket etmeye başlamakta, olumsuz etkilenmekte ve bir süre sonra yapay bir dişin yerleştirilmesi de güçleşmektedir. Birçok durumda uzun süren ortodontik tedaviler ve implant tedavileri sonrası ancak yapay dişler konularak bir tedavi yoluna gidilebilmektedir.

Tüm bu olası sorunları yaşamaya gerek kalmadan, diş kaybının hemen ardından başlanabilecek tedavilerle kaybolmuş dişleriniz kalıcı protez dişlerle değiştirilebilir. Farklı tedavi seçenekleri olmakla birlikte üç ünitten(dişten) oluşan köprüler veya implant tedavileri iyi birer çözüm olacaktır. Her iki çözüm de sizin kaybolan dişlerinizin yerine başarılı bir şekilde protez dişlerin konmasına yardımcı olanak sağlar. Ancak şu soru akla gelebilir; hangi şık daha iyidir? Bırakın sizin durumunuza en uygun çözümün hangisi olduğuna diş hekiminiz karar versin. Ancak aşağıda bazı bilgiler ve dikkat etmeniz gereken konulara değineceğim

Üç ünitten(dişten) oluşan köprüler

Bu tedavi yöntemi; kaybolan dişlerin sağ ve sol tarafında yer alan dişlere sabit olarak tutturulan protez sistemlerini anlatır. İsminden de anlaşılacağı üzere, üç parçadan oluşmaktadır. Orta kısmı kaybolan dişinizin yerine geçecek olan yapay diştir. Kenarlarda yer alan iki kısım ise kaybolan dişlerin iki yanında yer alan dişler üzerine oturtulan kaplama taç kısımlarıdır. Bu taç kısımları kaybolan dişin bitişiğindeki dişlere kalıcı olarak yapıştırılmakta(yandaki resim) ve bu sayede orda yer alan yapay dişin oynamasını engellemekte ve yerinde tutmaktadırlar. Köprü yerine takıldığında yandaki dişlerin de desteğiyle, dişleriniz tamamlanmakta ve dişleriniz eskisi gibi hizmet verebilmektedir.

Yandaki dişlerde büyük dolgular, ileri derecede bozukluklar ve çürükler olduğu durumlarda köprü uygulaması iyi bir çözüm olabilir. Bu durumda köprü başları köprüyü yerinde tutmanın yanı sıra yandaki dişlerinde tam işlevlerini geri kazmanlarına yardımcı olur. Köprü üzerinde porselen kaplamalar kullanıldığında şekil ve renk olarak doğal dişlere yakın estetik bir görünüm yanı sıra fonksiyonellikte beraber sağlanmış olacaktır.

Köprülerin önemli dezavantajı boşluğun önündeki ve arkasindaki dişlerin köprü başlarına uygun gelecek sekilde kesilmesi(küçültülmesi) gerekliliğidir. Eğer bu dişler zayıf veya çürük ise köprü uygulanması avantajlı olucaktır. Ancak bu dişler problemsiz sağlılıklı dişler ise kesilmesi veya yapılarının değiştirilmesi tercih edilmeyen bir durumdur. Bina restorasonu gibi diş köprüsü ayaklarıda sonsuza kadar ayakta kalamayacaklardır. Çok iyi bir bakımda bile bazen bir süre sonra yenilenmeleri gerekmekte, bakterilerin bu bölgede çoğalmalarına neden olabilmektedir .

Diğer bir dezavantaj ise köprülerin kaybolan dişin bulunduğu bölgedeki kemik yapısına etkileridir. Kaybedilen dişin bulundugu bölgeki boşluk yani o bölgedeki çene kemiğinde cekimi takiben baslayan ve köprü yapımıyla da artan kemik rezorbsiyonu yani erimesidir. Tek bir dişin yerine köprü kullanıldığında bu pek sorun olmamakla birlikte, birden fazla diş yerine köprü kullanıldığında kemik kaybı problemleri oluşabilmektedir. Köprüler çene kemigine ve diş etine sıkı sıkıya yapışık olmadıkları için altlarında bakteri oluşumunu engellemek için ektra diş temizleme ürünlerine ihtiyaç duyulur.

Implant

Implantlar kaybedilen dişlerin yerine kalıcı yapay dişler koyabilmek için ideal çözümlerdir. Implantlar titanyumdan yapılan ve kaybedilen dişin kök yerine yerleştirilen desteklerdir. Implantlar tedavi başlangıcından sonuna kadar geçen süre içinde diş kemiğiyle kaynaşarak bir bütün halini alırlar. Implantların üzeri geçici yapay dişlerle kaplanarak iyileşme periyoduna geçilir. Bu süreç ağız yapısı ve çenenin genel duruma göre 1-2 ay arasında değişen bir zaman dilimini gerektirmektedir. İyileşme ve kaynaşma dönemi sonunda kalıcı protez dişler implantların üzerine yerleştirilmekte ve çıkmayacak şekilde vidalanmaktadır. Bazı durumlarda kalıcı protez dişler geçici dişlerin konmasına gerek kalmaksızın tedavinin başında da takılabilmektedir.

Implantlar sabit yapılardır. Çiğneme ve konuşmada herhangi bir problem yaşatmazlar.

Implantlar diş kemiğine kaynaşık bir yapı haline gelir. Bu diş kemiği erimelerini minimuma indirmektedir . Doğal dişleriniz gibi ağzınızın kalıcı birer parçaları olacaklarından, normal rutin diş bakımından çok daha fazla bir bakıma ihtiyaç duyulmaz.

Diğer bir avantajı ise köprülerde yapılan yandaki dişlere operasyonu gerektirmemesidir. Bu sayade sağlıklı dişlere herhangi bir işlem uygulanmamakta, ileriye dönük ekstra bakım, tedavi, restorasyon gereksinimi ortadan kaldırılmış olmaktadır. Bu da hem toplam zaman hem de maliyet açından optimum bir çözüm sunmaktadır.

Eğer dezavantajlarından bahsetmek gerekirse, herhengi bir dezavantajı yoktur. %98 gibi bir oranda başarılı olmasına rağmen implantlar bazı durumlarda başarısız olabilmektedir. Bunlar genelde operasyon sonrasında iyi bakım yapılmaması sonucu enfeksiyon oluşması, aşırı sigara tüketimi ve çene kemiğindeki kemik kalitesinin derecesi gibi sebeplerdir. Çene kemiğindeki kalite ve hacim problemi ilave kemik grefti tadavisi ile sağlanabilmektedir. Kişinin bir takım sistemik hastalıkları varsa iyileşme süreci daha fazla uzayabilmekte ve gerekli önlemler alınarak implant uygulanabilmektedir.

Diş hekimleri diş implantlarını geleceğe yönelik olarak akıllı yatırımlar olarak nitelemektedirler.

Yazı: betul.yurteri@mynet.com