Kemik erimesi diye bir tanımlama yapmak zaten çok yanlıştır. Çünkü kemik erimesi adı verilen osteoporoz denilen hastalıkta kemikler erimez, zayıflar. Yani bunu kemik zayıflaması diye kullanmak gerekir.
Kemiğin yapım ve yıkım mekanizmasıyla, kemik kendi kendini yenileyen bir doku halindedir. Yapım veya yıkım mekanizmalarında bozukluk olduğu zaman, kemik dokusunda da zayıflama olur.
Kemik dokusunun esas yapılarında veya çimento adı verilen ara yapılarda zayıflama olabilir.
Kemik zayıflaması (osteoporoz) riski her yaşta görülebilir. Çocuğun anne karnında oluşmaya başladığı dönemden itibaren düşünülmesi gerekir. Anne eğer yeterli derecede beslenmiyorsa, bu yetersizlik çocuğa da yansıyacaktır. Çocuğun belirli bir yaş grubunda da kemik zayıflaması görülecektir.
20 yaşına kadar kemiğin gelişme ve en yüksek dokulaşma düzeyi oluşmaktadır. Bu bölüme kadar belirli hastalıklarla kemik zayıflaması olmaktadır. Ama 20 yaşından sonra kemiklerin tamamlanmış olan yapısında bazı gerileme adı verilen kemik yıkımları dönemleri olabilmektedir.
Güncel olarak en önemli sorun kadınlarda gözükmektedir. Kadınlarda menopoza yaklaşma ve menopoz sonrası dönemlerde kemik yıkımının hızla arttığı ve kemik zayıflamasının bu dönemlerde başlıca problem haline geldiği görülmektedir.
Erkeklerde ise kemik zayıflamasının daha fazla olma ihtimali andropoz dönemi ve sonrasıdır.
Kemik zayıflamasında (osteoporoz) belirtiler maalesef son derece azdır, hatta görülmez. Bu nedenle kemik zayıflaması için sinsi hastalık terimini kullanmaktayız. Kemik zayıflaması oluştuğu zaman, ilerleme döneminde hiçbir belirti vermeyebilir. Ancak ileri dönemlerde görülebilecek en önemli belirti boy kısalmasıdır. İleri yaşlarda gözükür. Bunun nedeni de omurganın yüksekliğinin azalması dolayısıyla olmaktadır. Kemik çökmesi ya da kemik kırıkları gibi bulgular da oluşabilir.
Kemik zayıflamasında (osteoporoz) en önemli olan faktör kişilerin genleridir. Genler değiştirilemeyen faktörlerdir. İnsanın genleri iyiyse tabii ki kemik zayıflama oranı daha az olacaktır. Genleri değiştiremediğimize göre kemik zayıflaması yapan diğer faktörlerde ise en önemlileri risk faktörleridir. Risk faktörlerinden birincisi beslenmedir.
Kalsiyumdan zengin, D vitaminin alındığı bir beslenme çeşidi olmalıdır. Ama en önemlisi güneş almaktır. Ülkemiz güneş ülkesi olmasına rağmen, toplumun büyük bir kesimi güneş almıyor. Güneş almadığımız zaman D vitamini oluşmaz, D vitamini oluşmadığı zaman da kalsiyumun kemiklere oturma olasılığı olmaz.
Kemiğin üzerine bası gelip uyarıldığı zaman, kemik dokusu kendi yenileme hızına ulaşabilmektedir. Onun için mutlaka aktif bir yaşam olmalıdır. Günlük tempolu yürüyüşler, yüzme, basit egzersizler yeterlidir.
Kemik zayıflaması (osteoporoz) tanısı önce doktorun tecrübesiyle ve bu hastalığı tanımasıyla çok ilgilidir.Kemik tanısı için çoğunlukla yapılan metot kemik ölçümüdür. Bu metot, kemiğin tamamını tanımlamak için yeterli bir metot değildir. Bu metot daha çok bilimsel araştırmalarda kullanılan bir metottur. Doktorun elinde başka bir değerli tanı metodu olmadığı için, bu değerlerden istifade etmesi gerekir.
Bunun dışında daha iyi bir tanıya yönelmek gerekiyorsa, çok iyi bir sorgulama gerekmektedir. Bu sorgulama sayesinde kişinin aile soy ağacındaki durum tespit edilir, kemik gücünün veya kalitesinin iyi olup olmadığı doktor tarafından sorgulanır.
Bir diğer faktör ise, kemik minerallerine laboratuvar testlerine bakılması, bu minerallerin yeterliliği tespit edilmesidir.
Kemik zayıflaması (osteoporoz) vücudun en çok sırt yani omurga bölgesinde görülür. Çünkü omurgalar vücudun destek bölgesidir ve ayakta durulduğu zaman en çok yük alan yerdir. Bu bölgelerde görülmesinin nedeni de, osteoporozun kemiklerdeki omurları tutmasıdır. Omurları tuttuğu zaman, omurlarda bozukluk olduğu için, kambur veya boy kısalması adı verdiğimiz durumlar oluşabilir.
Bir başka bölge ise kalçalardır. Kalçalar tutulduğu zaman da bazen istenmeyen durumlar da oluşabilir. Kemik zayıflaması olduğu zaman, yaşlı grupta kalça kırıkları meydana gelebilmektedir.
Kemik zayıflamasını (osteoporoz) önlemek ve korunmak için, 20'li yaşlara kadar olan bölümde beslenmeye çok dikkat etmek gerekmektedir. Bu döneme kadar olan beslenmenin iyi olması lazımdır ki, kemiğin en üst düzeydeki oluşumuna yardımcı olsun.
Bundan sonraki dönemde ise kemik koruması ve osteoporoz oluşmaması için yine beslenmeye dikkat etmek gerekir. Ama bunun dışında egzersizlerin yapılması, aktif bir yaşam olması, güneşlenmeye dikkat edilmesi gibi faktörler vardır. İlaç kullanımları kemik zayıflamasının gelişmesine çok büyük derecede etki edebilmektedir. İleri yaş grubunda, yerleşmiş osteoporoz adı verdiğimiz durumlardaysa, o yaşlı kesimin iyi korunması gerekir. Ayaklarının takılacağı herhangi bir objelerin olmaması ve geniş alanlarda hareket etmesi lazımdır. Düşme, osteoporozta kırık riski oluşturan en önemli faktördür, mutlaka dikkat edilmelidir.
Kemik zayıflamasının (osteoporoz) tedavisini iki şekilde düşünmek lazım. Öncelikle koruyucu tedaviler düşünülmelidir. Koruyucu tedavide mutlaka risk faktörlerinden uzak durulması gerekir. Risk faktörleri içerisinde; alkol, sigara, kalsiyumdan fakir bir beslenme, aşırı derecede dikkatsiz bir eklem kullanımı, egzersiz noksanlığı, aktif olmayan bir yaşam, güneşe çıkmama gibi faktörler vardır.
Bunlar yapıldıktan sonra kemik zayıflaması oluşmuşsa, o zaman ikinci etaba geçilir. Burada ana tedavide kalsiyum ve D vitamini olmazsa olmazdır. Mutlaka hasta tarafından alınmalıdır. Bir diğer faktör ilaç kullanımıdır. İlaçların verilmesi için, hastanın, mutlaka çok iyi bir uzman hekim kontrolünde olması gerekir. Çünkü bu ilaçlar verildikten sonra takip esnasında ilaç etkileri kontrol edilmelidir.
Kemik zayıflaması (osteoporoz) hastalığında, beslenme çok önemli faktörlerden birisidir. Kemiğin ana yapısının iyi olması için, beslenmede alınacak gıdaların yerine oturması ve aldığımız gıdaların kemik yapısı için değerli olması lazımdır. Bunlar içerisinde en önemli gıdalar, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek, protein olarak balık türünü tercih etmek ve mümkünse küçük balıkları kılçıklı olarak yemektir.
Anadolu'da çok revaçta olan tarhana çorbası fazlasıyla kalsiyum içerir. Süt ve süt ürünlerinden istifade ederek, yoğurt ve peynir tercih edilebilir. Mümkünse bunların diyet olanları tercih edilmelidir. Çünkü yağlı bir peynirle kolesterol düzeyleri yükselebilir. Bunlar içerisinde en değerli peynir lor peyniridir.
Kemik zayıflamasında (osteoporoz) aktif yaşam çok önemlidir. Kişi eğer belirli bir yaş düzeyi içerisinde, uzun süreler televizyon seyrederse, sabit durumda kalırsa, yemeği önüne gelirse, kendisi ev içinde yürümezse, günlük yaşamda yürüyüşler yapmazsa o zaman kemik üzerine binen yük azaldığı için, kemik zayıflaması hızlanır.
Günlük yaşam aktivitelerinin yanında daha faydalı aktiviteler de yapılabilir. Bu aktiviteler için spor salonu gerekmemektedir. Herkesin yapabileceği aktivitelerdir. Günlük yarım saati geçmeyen tempolu yürüyüşler, yüzme veya merdiven inme - çıkma, asansörü daha az kullanma gibi çok kolay yapılabilecek aktiviteler, kemik zayıflamasını önleyici faktörler içerisindedir.
Kemik zayıflamasının (osteoporoz) tedavi veya takip edilmemesi durumunda, ilerleyen dönemlerde sorunlarla yüz yüze gelinebilir. Öncelikle osteoporozun oluşmaması için tedavi yöntemlerimiz vardır. Kadınların menopoz öncesi dönemde mutlaka bir uzmana müracaat etmesi gerekmektedir. Bu dönemde kemiğin zayıflamasının ilk dönemi başlamaktadır. Bu dönem çok kolay tedavi edilebilen bir dönemdir.
Hiçbir şekilde takip edilmeyen osteoporozda ise kırıklar oluşabilir. Yerleştirilmiş osteoporoz döneminde esas sorunlar başlamaktadır. Kırıkların oluşmaması için uzman takibiyle beraber hastanın iyi bir şekilde tedavi edilmesi gerekmektedir.
Kemik zayıflaması (osteoporoz) sadece ilaçla tedavi edilemez. İlaç bir tedavi yöntemidir, ancak kişinin kendi adına yapacağı işler daha önemlidir. Buradaki en önemli konu, risk faktörlerinin alınmamasıdır. Tedavi edilme sürecinde bile hastanın doğru beslenmesi, aktif yaşama devam etmesi, güneşten beslenmesi gibi faktörleri çok iyi değerlendirmesi gerekmektedir.
