Khat yani Yemen otunun etkileri arasında abartılı neşe, taşkınlık ve bilinç bozukluğu yer alıyor. Ülkemizde denetime tabi tutulan khat hakkında bilmeniz gereken her şey yazımızın devamında sizlere.
Khat otu, bilinen ismiyle Yemen otu Celastraceae familyasına dahildir. Literatürdeki ismi ise Catha edulis olarak bilinir. Khat- gat otu olarak da anılmaktadır. Türkiye’de ise enerji otu olarak adlandırılır.
Khat (Yemen otu) Doğu Afrika ve Arap yarımadasında, en çok ise Yemen’de yetiştirilir. İsmini de bu sebeple almıştır. Bunun yanı sıra otun Habeşistan, Kenya, Somali ve Madagaskar’da da yetiştiği bilinir. Khat bitki otu yetiştirmek için en ideal iklim, tropikal iklimdir. Uganda, Butambala bölgesi, Kenya’nın Meru ilçesi de khat (Yemen otu) bitkisini yetiştirmek için uygundur.
Khat (Yemen otu)’ın ana vatanının Yemen olduğu düşünülmektedir. En çok yetiştirilen bölge olması ve Yemen bölgesinde yasal bir bitki olması nedeniyle bitkiye Yemen adı verilmiştir.
Khat (Yemen otu) yaklaşık olarak 1- 5 metre yüksekliğe kadar ulaşır. Oldukça yavaş büyür ve çalı ya da ağaç şeklinde olarak nitelendirilebilir. Bunun yanı sıra, ekvator alanlarında yaklaşık 10 metre yüksekliğe kadar ulaşabilir. Khat (Yemen otu)’ın yapraklarının uzunluğu ise 5 - 10 cm uzunluğundadır. Yemen otunun yapraklarının genişliği ise 1- 4 cm ebatındadır. Çalı çiçekleri ise küçük boyutlardadır. Her çiçek oldukça küçüktür ve beş beyaz yapraklıdır.
Yemen otu tohumu, genel olarak 5 - 30 santigrat derece sıcaklığı arasında yetişir. Kurak ortamları oldukça severler.
Khat yemen otu bitkisi en sık Yemen, Somali ve Etiyopya’da kullanılır. Arap Yarımadası’nda ise yüzyıllardır uyarıcı madde olarak kullanılmak amacıyla yetiştirilir. Bahsettiğimiz bölgelerde genellikle kahve içilmeden önce khat otu çiğnenir.
Khat yemen otu bitkisinin taze yaprakları çiğnenir ya da seyrek olarak kurutulur. Büyük bir neşe, coşku ve uyarılma durumu yaşamak amacıyla çay olarak tüketilir. Yapraklar ya da gövdenin yumuşak kısımları, çiğnemeyi kolaylaştırmak için sakız ile tüketilir.
Khat yemen otunun genellikle erkekler arasında kullanımı yaygındır. Bunun yanı sıra, Yemen’de khat otu ilaç olarak da kullanılır.
Khat (Yemen otu) çiğnenerek tüketilen bir bitkidir. İçerisinde yer alan etken maddesi katinondur. Katinon, amphetamin ile çok benzer bir yapıya sahiptir. Bu kimyasal sayesinde sinir sistemi uyarılır. Bu durum dikkatin ve odaklanmanın artmasına neden olur. Bireyin konuşma isteği fazlasıyla artar. Kişi abartılı bir neşe içerisinde olur. Taşkınlık, bilinç bozukluğu gibi etkilerinin yanı sıra halüsinasyon, yanılsama etkileri de gösterir. Kısacası uyuşturucu kullanımına benzer etkilere sahiptir. Bu nedenle uyuşturucu amacıyla tercih edenlerin sayısı da bir hayli fazladır. Aynı zamanda yemen otunun iştah azaltan bir etkisi olduğu da bilinir. Khat (Yemen otu)’ın kullanımının kolaylaşması için kızarmış yer fıstığı ya da sakız olarak da üretildiği bilinir.
Khat (Yemen otu), 1 gün içerisinde tekrar tüketilmezse, içerisinde yer alan katinon, katine dönüşür. Bu durum artık uyarıcı etkinin, etkisiz hâle gelmesi demektir. Bu sebeple genellikle sabahın erken saatlerinde toplanır.
Khat (Yemen otu) bitkisi uzun süre kullanıldığında psikolojik olarak bağımlılık yaratan bir etki yaratıyor. Uzmanların görüşüne göre, khat (Yemen otu) bitkisi uzun süreli kullanımda:
Ayrıca khat (Yemen otu) uzun süre kullanıldığında fiziksel güçlük yaşanmasına da neden olur.
Khat (Yemen otu) bitkisi birçok ülkede yasadışı olarak bilinir. Yetiştirildiği ülkelerin yanı sıra ABD’nin Los Angeles, New York, Dallas ve Boston pazarlarında da yoğun bir şekilde khat (Yemen otu) bitkisi satılır.
Ayrıca tüm bunların yanı sıra Yemen ve Etiyopya’da khat (Yemen otu) bitkisinin kullanımının saat 12 - 17 arasında yasal olduğu bilinmektedir.
Fas’ta en zengin insanların genellikle khat (Yemen otu) üreticileri ya da satıcıları olduğu bilinir. Tıpkı Fas ve Yemen gibi bu otun fazla bulunduğu ülkelerde birçok khat (Yemen otu) satıcısı ve üreticisi bulunur.
Yemen otu Türkiye’de, uyuşturucu niteliği taşıması nedeniyle denetime tabi tutulur. İçerdiği etkiler nedeniyle khat (Yemen otu) bitkisi Türkiye’de yasaktır. Yetiştirilmesi ve bulundurulması durumunda “uyuşturucu bulundurma” suçundan ceza kesilmesi söz konusu olur. Daha önce khat yemen otu ile bulunan bir kişinin 10 ay hapis cezası aldığı bilinir.