Kıbrıs görüşmelerinde son viraj

Kıbrıs’ta 2008 yılından bu yana devam eden çözüm müzakerelerinde yolun sonuna geliniyor. Haziran ayından sonra al-ver süreci başlayacak, Aralık ayında da soruna son noktayı koyacak beşli konferans hedefleniyor.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki Moon, Türkiye’de 12 Haziran’da yapılacak seçimlerin ardından Kıbrıslı liderleri New York’ta toplantıya çağırarak sürecin bitiş tarihini açıklayacak. Genel Sekreter Kıbrıs çözüm sürecini bu yılın Aralık ayında sona erdirmeyi öngörüyor.

ntvmsnbc’nin Türk-Rum ve Birleşmiş Milletler kaynaklarından edindiği bilgilere göre, Genel Sekreter, Haziran’daki üçlü toplantıda liderlerden 12 hafta boyunca al-ver sürecine başlamalarını isteyecek. Al-ver sürecinde taraflar, toprak başta olmak üzere sorunu oluşturan tüm konularda çetin pazarlıklar yapacak. Pazarlıkların odağında toprak yer alacak sonuçta ortaya yeni bir harita çıkacak.

Sonbahara kadar sürecek al-ver sürecinin ardından Genel Sekreter liderleri yeniden 3’lü toplantıya çağıracak ve burada tüm tarafların biraraya gelmesini öngören 5’li konferans önerisini açıklayacak bunun kabul edilmemesi halinde bazı seçenekler sunacak.

Buna göre;

1) Genel Sekreter sorunu nihai çözüme kavuşturmak için Aralık ayında, Kıbrıs Türk ve Rum tarafının yanı sıra garantör ülkeler Türkiye-Yunanistan ve İngiltere’nin katılımıyla beşli konferans önerecek. Genel Sekreter’in kendi belirleyeceği formatta yapılacak olan beşli konferansa, Avrupa Birliği de teknik konularda gözlemci sıfatıyla davet edilecek.

2) Beşli konferansta güvenlik ve garantiler konusu başta olmak üzere Kıbrıs’ta toprak paylaşımını düzenleyecek yeni harita da onaylanacak.

3) Rumların beşli konferans önerisine sıcak bakmadığını iyi bilen Genel Sekreter, konferans önerisinin kabul görmemesi halinde, Kıbrıs sorununun çözümü konusunda üstlendiği iyi niyet misyonunu sona erdireceğini açıklayacak. Genel Sekreter sürecin devamında yarar görmediğini belirterek “kişisel olarak misyonumu sona erdiriyorum” diyecek.

4) Genel Sekreter süreçten çekilme konusunda alternatif olarak müzakereleri yürüten Avustralyalı diplomat Alexander Downer’ı ileri sürecek. Ban Ki Moon, sürecin başarısız olduğunu, Downer’in arabuluculuk misyonunun sona erdiğini ve müzakerelerden çekildiğini açıklayarak, çözüm sürecini resmen sona erdirecek.

Genel Sekreter gözlemcilerin de yer alacağı beşli konferans toplayarak, Annan Planı döneminde İsviçre’nin Burgenstock kasabasında olduğu gibi tüm tarafların yer alacağı bir toplantı istiyor. Burada soruna son noktanın konulmasını ve çözümün referandumla iki halkın onayına sunulmasını hedefliyor. Bunun gerçekleşmemesi halinde 1968’den bu yana devam eden Birleşmiş Milletler misyonunu sona erdirme kararında.

Genel Sekreter Rumların Güvenlik Konseyi daimi üyelerinden Rusya-Çin ve Fransa’yla yakın ilişkilerini iyi bildiğinden ötürü, süreci sona erdirme noktasına gelinirse, Güvenlik Konseyi’ne endeksli olmayan bir model benimseyecek.

SON TARİH 2012 BAŞI

Al-ver sürecinin uzaması olasılığına karşı Genel Sekreter’in Aralık 2011 olarak belirlediği beşli konferans tarihini 2012’inin ilk aylarına kadar uzatabileceği ancak daha fazla esnek davranmayacağı belirtiliyor.

Genel Sekreter’in beşli konferans önerisini Kıbrıs raporuyla gündeme getireceği ve Güvenlik Konseyi’nin onayına sunacağı belirtiliyor. Bu noktada Rum yönetiminin, konseyin beş daimi üyesi arasında yer alan Rusya, Çin ve Fransa’yla yakın ilişkilerini kullanarak konferansı engelleme girişiminde bulunacağı, hatta bu konuda şimdiden kulis faaliyetlerine başladıkları ifade ediliyor.