Kinoa 10 kilo ete eşdeğer bir besin!

10 kilo ete eşdeğer olarak gösterilmesi nedeniyle dikkat çeken Kinoa tahılı ülkemizde de yetişrilmeye başlandı. Çanakkale'nin Bayramiç ilçesinde yaşayan 35 yaşındaki çiftçi İsmail Tezcan, Kinoa tahılı yetiştirmeye başladı. Astronotların tüketmesi nedeniyle astronot gıdası da olarak bilinen Kinoa içerdiği proteinler nedeniyle ülkemizde de ilgi görmeye başladı. Çırpılar Köyü'nde yaşayan çiftçi İsmail Tezcan, iki yıl önce internette Birleşmiş Milletler'in 2013'ü 'Kinoa Yılı' ilan ettiğini okuyunca, merak edip bu bitki türü hakkında bilgi toplamaya başladı. Tam bir besin deposu olduğunu öğrendiği bu bitkiyi Tezcan, ilk olarak geçen yıl deneme amaçlı elma bahçesindeki ağaçlarının arasında ekti. Olumlu sonuç alınca da bu yıl 200 dönümlük tarlasına Kinoa ekti. Tezcan, bin metre yükseklikte, her ekimde, bol oksijenli ortamlarda daha fazla verim alınan ve sulama gerekmediği için kıraç arazide de yetiştirilebilen Kinoa'nın Türkiye'de pek bilinmediğini söyledi. Protein değeri yüksek olan Kinoa'nın 1 kilogramının 10 kilogram ete eş değer olduğundan dünyayı açlıktan kurtaracak bitki olarak anıldığına dikkati çeken Tezcan, "NASA'da bu gıdayı astronatların yanına gıda olarak koyduğunu öğrendim. Protein açısından çok güçlü olmasının yanı sıra tüm aminoasitleri, A, B, C, D, E ve K vitaminleri içeriyor. Lif oranı çok yüksek. Ayrıca, magnezyum deposu olduğu için adet sancıları, ödem, şişlik, yüksek tansiyon problemi gibi bir çok hastalığa iyi geliyormuş. Dokuları yenileyip, yaşlanmayı da geciktirdiği söyleniyor. Bizim burası yayla, Kazdağları'nın havası var. Alternatif bir ürün aradık ve bunu bulduk. Geçtiğimiz yıl eski usul elle ekimini yaptık. İyi netice alınca, bu yıl makine ekipmanlarıyla ekimini yaptık" dedi. İstanbul'daki bir firmanın Kinoa'yı kilosu 20 liraya aldığını duyup, irtibata geçtiğini de belirten Tezcan, "Ülkemizde pek bilinmese de Kinoa'nın yetiştirilmesi ve tüketimi dünyada giderek yayılıyor. Salatalarda, pilav ve çorbalarda kulanılan Kinoa'nın ülkemizde de üretiminin giderek artacağını düşünüyorum" diye konuştu.

Kinoa Nedir ve Faydaları Nelerdir?

Kinoa, Latin Amerika'da 7 bin yıl önce İnkalar tarafından yetiştirilmiş bir tahıl türü. Güney Amerika'nın batı kıyısındaki And Dağları bölgesinde yetişiyor. İnka Uygarlığı İspanyol istilasıyla yok edilmeye çalışılınca kedi pençesi, mantar türleri gibi pek çok faydalı bitkiler de yok edilmiş. Kinoa da bu yararlı bitkilerden sadece biri. Kinoa yok edilmeye çalışılsa da hiçbir zaman kullanımının önüne geçilememiş. Kinoa bir dönem Güney Amerika halkı İnkalar'ın en önemli besin kaynağıymış. Hatta ilk hasadı imparator tarafından yapılacak kadar manevi değeri yüksek bir tahıl. Modern tıp kinoayı uzun ve sağlıklı yaşayanları inceleyince daha da yakından tanıdı.

2013 yılı Birleşmiş Milletler Tarım Örgütü tarafından "Uluslararası Kinoa Yılı" ilan edildi. Güney Amerika başta olmak üzere ABD ve Avrupa ülkelerinde yaygın olarak tüketilen ancak ülkemizde henüz çok kişi tarafından bilinmeyen kinoa vücut için gerekli tüm amino asitleri içermektedir. "Kinoa nedir" sorusuna verilecek en kısa yanıt "bir tahıl türüdür" olacaktır. Tahıl olarak kabul edilmesine karşın kinoa aslında aynı adlı bitkinin yemişlerinden elde edilmektedir. Dünya çapında gün geçtikçe popülerleşmesinin ana nedeni ise "besin değerinin" oldukça yüksek olmasıdır. Pirinç veya arpa gibi pişirilebilir. Ayrıca pişirme süresi, örneğin pilava göre oldukça kısadır (10-15 dakika).

Kinoa Bitkisi

Kinoa bitkisi 1-2 metreye kadar uzayan uzun ömürlü bir bitkidir. Bolivya ve Peru'da, And Dağlarının çorak yamaçlarında doğal olarak yetişen kinoa, tarihi kayıtlara göre bu bölgede M.Ö. 3000-5000 yılından beri yerliler tarafından yetiştirilmektedir. Şili ve Peru'da bulunan antik mezarlarda bitkinin gıda olarak tüketildiğine dair arkeolojik keşifler yapılmıştır. İspanyol kaşiflerin kıtaya gelmesiyle birlikte kinoa Güney Amerika geneline, daha sonra da Avrupa kıtasına yayılmıştır. Kinoa bitkisinin aşırı sıcak ve aşırı soğuğa karşı dayanıksız olması ve en uygun iklim koşullarının And Dağları eteklerinde bulunması, Peru ve Bolivya'nın dünyanın en büyük kinoa üreticileri olmasını sağlamaktadır. Ancak bitki tohumları üzerinde yapılan değişikliklerle, Güney Amerika kıyı şeridi iklimlerinde yetişebilmesi için yapılan araştırmalar devam etmektedir.

Kinoa Faydaları

Tam Protein: Kinoa tohumları tam protein kategorisindedir. Yani vücudun ihtiyaç duyduğu tüm amino asitleri içerir. Tam protein içeren bitkiler oldukça nadirdir ve bu özelliği ile vejetaryenler arasında oldukça popülerdir. Kinoa, kolesterolü yüksek ve yağ içeren hayvansal protein kaynaklarına göre daha sağlıklı bir protein kaynağı olarak görülebilir.

Glüten: Kinoa glüten içermez. Bu nedenle Çölyak hastaları ve glütensiz diyet uygulayanlar için önerilir. Kinoa ile glütensiz ekmekler, çörekler hazırlayabilirsiniz. Kinoa gevrekleri yulaf gevreğine alternatif olarak tüketilebilir.

Kilo Kontrolü: Kinoa kalorisi çok düşük bir tahıl değildir ancak yine de son yıllarda düzenlenen diyet listelerinin pek çoğunda adının geçtiğini görebilirsiniz. Bunun başlıca nedeni kinoanın protein bakımından zengin olması ve yüksek oranda besin lifi içermesidir. Protein sizi uzun süre tok tutarken besin lifi kan şekeri dalgalanmalarını önleyerek öğünler arasında yaşanabilecek mide kazıntısına engel olur. Ancak fazla kinoa yemek yüksek kalorisi nedeniyle kilo kaybetmenizi zorlaştırabileceği için kontrollü tüketmelisiniz.

Sindirim: Kinoa diğer tahıllardan yaklaşık 2 kat daha fazla besin lifi içerir. Beslenme uzmanları besin lifi bakımından yetersiz beslenmenin yarattığı en büyük sorun olan kabızlığa karşı kinoa öneriyor. Besin lifi aynı zamanda diyabet hastalarında kan şekerinin kontrolüne yardımcı oluyor. Kabızlığın tetiklediği bir diğer sorun olan hemoroide karşı daha fazla kiona tüketerek önlem alabilirsiniz.

Demir: Demir minerali bakımından zengin olan kinoa, demir eksikliği anemisi için uygulanan beslenme programlarına eklenebilir. Hücrelere taşınan oksijen miktarında önemli bir rolü olan demir minerali aynı zamanda beyin sağlığı ve zihin açıklığı içinde kritik role sahiptir. Vücut sıcaklığının korunması ve vücudun enerji üretimi demirin metabolizmada kullanıldığı diğer alanlar arasında yer almaktadır.

Riboflavin: B2 (Ribofilavin) içeren kinoa beyin ve kas hücrelerinde enerji metabolizmasına katkıda bulunarak vücudun enerji üretimini destekler ve halsizliğe iyi gelir.

Migren: Kinoa'da yüksek miktarda bulunan magnezyum mineralinin damarları rahatlatan etkisi vardır ve bu özelliği ile kronik migrene karşı önerilen yiyecekler arasındadır. Magnezyum minerali aynı zamanda tip 2 diyabet hastalarında etkili bir kan şekeri kontrolü sağlar.

Antioksidan: Bir antioksidan olan manganez vücudun enerji üretimi sırasında oluşan hücre hasarına karşı koruma sağlar. Kinoa antioksidan etkisiyle, başta kırmızı kan hücreleri olmak üzere tüm hücreleri serbest radikallerin olumsuz etkilerine karşı korumaya yardımcı olur.

Kolesterol: Yapılan araştırmalar düzenli olarak kinoa yemenin total kolesterolü düşürürken HDL (iyi kolesterol) oranını koruduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca kinoada bulunan bazı bileşenler damarları iltihaplı hastalıklara karşı korumaktadır.

Kinoa Besin Değerleri

100 gram pişmiş kinoa;

120 kalori
2 gram yağ
7 gram karbonhidrat
11 gram besin lifi
4.4 gram protein
5.0 IU A vitamini
0.6 mg E vitamini
0.1 mg tiamin
0.1 mg riboflavin
0.4 mg niasin
0.1 mg B6 vitamini
42.0 mcg folat
17.0 mg kalsiyum
1.5 mg demir
64.0 mg magnezyum
172 mg potasyum
7.0 mg sodyum
1.1 mg çinko
0.2 mg bakır
0.6 mg manganez
2.8 mcg selenyum
0 kolesterol içerir.

Pişmiş 100 gram kinoada su miktarı 71.6 gramdır. Yani 100 gram kinoa pişirildiğinde içerdiği su miktarı yaklaşık %77'dir. Pişmemiş 100 gram kinoa ise sadece 13.3 gram su içerir. Bu nedenle pişmemiş kinoanın kalori oranı çok daha yüksektir. 100 gram pişmiş kinoa 120 kaloriyken aynı miktarda pişmemiş kinoanın kalorisi 368'e kadar çıkmaktadır. Aynı oranda içerdiği besin lifi, protein, vitamin ve mineral miktarı da artmaktadır ancak kinoayı diyet için tüketiyorsanız pişmiş olarak yemeniz daha faydalı olacaktır.

Öneri: Kionayı pişirmeden önce çekirdeği saran ve acı bir tadı olan kabukları iyice temizleyin. Bunun için kinoayı derin bir süzgece aldıktan sonra musluğun altına koyun ve soğuk suyu açıp avucunuzla çok fazla sıkmadan çekirdekleri ovalayın.