Kısırlık tedavisi ve tüp bebek

İSTANBUL (İHA) - Acıbadem Hastanesi Bakırköy Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Bölüm Sorumlusu Prof. Dr. Cihat Ünlü, "Bir çift yıl boyunca korunmadan, düzenli cinsel ilişkiye girdiği halde çocuk sahibi olamıyorsa inferfiliteden (kısırlık) söz ediliyor" dedi.

Böyle bir durumdan şüphelenen çiftlerin mutlaka doktora başvurması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Ünlü, kısırlık tedavisinin uzun ve zahmetli bir süreç olduğunu belirterek, tedavide başarılı olmanın ilk koşulunu "sabırlı olmak" olarak açıkladı. Ünlü, kısırlığın yüzde 35 kadından, yüzde 35 erkekten, yüzde 15 hem erkeğe hem kadına ait nedenlerden, yüzde 15 de nedeni açıklanamayan etmenlerden kaynaklandığını, tedavisinin bu nedene yönelik olarak programlandığını söyledi. Tedavinin belirli aşamalardan oluştuğunu kaydeden Ünlü, "Her infertil (kısır) çifte en ileri yöntem olan tüp bebek tedavisini uygularsanız bu çiftler için sonradan geri dönüş imkanı olmaz. İnferfilite tedavisinin belirli aşamaları var. Yumurtlama sorunu olan bir kadına önce yumurtlamayı teşvik edici ilaçlar vererek doğal yoldan hamile kalması beklenir. Bu gerçekleşmezse tüp bebek tedavisine geçilir. Tüplerin tıkalı olması durumunda ilk tedavi aşaması olarak, laparoskopik (kapalı) cerrahiyle bu yapışıklıklar açılır, normal tüp-yumurtalık ilişkisi sağlanmaya çalışılır. Eğer bu sağlanamazsa veya sağlanmasına rağmen cerrahiden sonra belli bir süre içinde kendiliğinden gebelik olmazsa, tüp bebek tedavisine geçilmelidir. Ancak bazı durumlarda tedavide direkt olarak tüp bebek yöntemine başvurmak gerekir. Bunun da kriterleri vardır" diye konuştu.
Peki bu kriterler nelerdir? Kimlere tüp bebek tedavisi yapılıyor? Acıbadem Tüp Bebek Merkezi Sorumlusu Doç. Dr. Cem Demirel, bu sorunun cevabını şöyle açıklıyor:
"Kadının fallop tüplerinin tıkalı, ciddi derecede hasar görmüş ya da cerrahi olarak alınmış olması durumunda tüp bebek tedavisi uygulanıyor. Erkekteki sperm sayısı, sperm hareketi ve sperm şeklinde bozukluk ve yetersizlik varsa tüp bebek tedavisine gidiliyor. Erkek faktörüne bağlı kısırlığı olan çiftlerin tüp bebek tedavisine erken sevk edilmeleri başarı şansını arttırıyor. Erkekte sperm tahlilinde hiç sperm hücresi bulunmazsa tüp bebek tedavisi gerekiyor. Tüp bebek, doğal yoldan çocuk sahibi olmak için girişimde bulunmuş, muayene ve incelemelerinde herhangi bir sorun saptanamamış çiftlerin, açıklanamayan infertilite (kısırlık) durumunda da uygun bir seçenek olarak görülüyor. Doğurganlık ilerleyen yaşla birlikte azalma gösterdiği için ileri kadın yaşı söz konusu olduğunda tüp bebek tedavisi düşünülüyor. Bu azalma özellikle 35 yaştan sonra hız kazanıyor. Son olarak preimplantasyon genetik tanı uygulaması gereken durumlarda tüp bebek tedavisi yapılıyor."

ERKEKLERDE KISIRLIK ORANI ARTIYOR Doç. Dr. Cem Demirel, sağlıklı çiftlerin her ay çocuk sahibi olabilme şansının yüzde 20 oranında olduğunu söyledi. Her hangi bir doğum kontrol yöntemi uygulamayan çiftlerin bir çoğunun 6 ay içinde çocuk sahibi olma şansı yakaladığını belirten Demirel, "Çok ilginç bir veri var ki; son 15 yıldır yapılan araştırmalar erkeklerin spermlerinde bozulma olduğunu gösteriyor. 50'li yıllardaki tıp kitaplarında erkeğin sperm sayısı 200 milyon olarak ifade edilirdi. 70'lerin sonunda 50 milyon yazardı. Bugünse 20 milyon olarak belirtiliyor. Belki 20 yıl sonra 5 milyon sperm sayısı iyi bir rakam kabul edilecek. Bu düşüşün en önemli sebebini çevresel faktörler, yaşam stresi, hormonlu yiyecekler olarak görüyorum" dedi.

Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen birçok etmen olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cihat Ünlü de, "Erkek faktörü de dahil olmak üzere tüp bebek uygulamasını gerektiren tüm durumlarda başarıyı etkileyen en önemli faktörlerin başında kadının yaşı geliyor. 35 yaş altı kadınlarda başarı oranı yüzde 44.2 iken 42 yaş ve üstü kadınlarda yüzde 13'lere kadar düşüyor. Kadının yaşı kadar önemli bir diğer noktaysa kadının yumurtalık rezervi. Yumurtalık rezervini adetin 3. günü yapılan basit bir kan testiyle ölçmek mümkün. Bu sebeple hamile kalmaya karar veren kadınların bu testi yaptırmasında fayda var" şeklinde bu faktörleri açıklıyor. Prof. Dr. Ünlü, daha önce gerçekleştirilen başarısız tüp bebek uygulamalarının sayısının da başarı oranını etkilediğini belirterek, deneyimli merkezlerde yapılan ilk dört uygulamadan sonra başarılı sonuç alma ihtimalinin düşüş gösterdiğini kaydetti.

Doç. Dr. Cem Demirel ise, 3 uygulama sonrasında bir çiftin gebeliğe ulaşma şansının yüzde 75-80'lere dek çıkabileceğini söyledi. Tüp bebek konusunda dikkat etmesi gereken bir diğer önemli noktaya dikkat çeken Demirel, çiftleri tedaviye aynı merkezde devam etmeleri konusunda şöyle uyardı:
"İlk denemede başarısız olunduğunda başka bir merkeze gitmek sürece sıfırdan başlamak demektir."

GENETİK TANI VE EMBRİYO DONDURMA
Tüp bebek tedavisinin uzun ve zahmetli bir süreç olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Demirel, son yıllarda geliştirilen hasta dostu tedavi yöntemleriyle tedavi süresinin kısalmasına, daha az ağrılı olmasına karşın sabırlı olmak gerektiğini söyledi. Doç. Dr. Demirel, eskiden bir tedavi döneminde hastaların kalçadan 40'ın üzerinde enjeksiyon yaptırdığını belirterek, bugün bu sayının 15'e düştüğüne işaret etti. Hastaların artık enjeksiyonlarını basit bir eğitim sonrasında kendi kendilerine yapabildiklerini hatırlatan Demirel, "Aşı yapar gibi cilt altına yapabiliyorlar. Tedavileri 15-20 günde tamamlanıyor" dedi.

Tüp bebek uygulamasından önce kadının iyi değerlendirilmesi ve iyi yönetilen bir yumurtlama tedavisi uygulanması, en titiz bir şekilde embriyoların transfer edilmesi gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Cem Demirel, bununla birlikte uygulamanın başarısını arttıran en önemli faktörlerden birinin preimplantasyon genetik tanı olduğunu açıkladı. Genetik tanıyı, ileri anne yaşı, tekrarlayan başarısız tüp bebek uygulamaları, ciddi erkek faktörü infertilitesi gibi zor olgularda başarı şansını arttırmak için başvurulan bir yöntem olarak tanımlayan Demirel, "Tüp bebekte başarıyı arttıran uygulamalardan bir diğerini embriyo ve üreme hücrelerinin dondurulması yöntemi oluşturuyor. Başarılı bir embriyo dondurma programı, tüp bebek tedavisinin gebelik şansını arttıran önemli bir uygulamadır" açıklamasında bulundu.
Tüp bebek tedavisinde, transfer sonrası artan iyi kalitedeki embriyoların dondurulup saklanabildiğini söyleyen Demirel, sözlerine şöyle tamamladı:

"Bu embriyolar ileride çözünüp, gebelik sağlamak için kullanılabilir. Dondurulmuş embriyolar kullanıldığında, kadının yumurta gelişimi için ilaç tedavisi almasına ve yumurta toplama işlemine girmesine gerek kalmaz. Embriyolar kanunen 5 yıl kadar saklanabilir."