Kısırlıkta Spermler Nasıl Seçiliyor?

Günümüzde erkek kaynaklı infertilitenin tedavisinde son yıllarda en sık uygulanan yöntem mikroenjeksiyondur (ICSI). Bugün biliyoruz ki erkek üreme hücresi olan spermler oldukça çeşitlilik gösterebilmektedir. Son yıllarda gerçekleştirilen araştırmalarda bir baba adayının çeşitlilik gösteren sperm hücrelerinin arasından kaliteli spermlerin seçilmesinde önemli ilerlemeler kat edilmiştir. Bu ilerlemeler sayesinde üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin başarısında artış sağlanmıştır. Dünya çapında birçok bilim insanı halen konu hakkında çalışmalarını sürdürüyor.

Maya Tüp Bebek Merkezi Laboratuvar Sorumlusu Embriyolog Dr. Enver Kerem Dirican, son dönemde artan erkek infertilitesinin (kısırlık) tedavisinde, yeni gelişmeler sayesinde daha kaliteli spermlerin seçilebildiğine, böylelikle çocuk sahibi olmak isteyen ailelerin başarı şansının arttığına dikkat çekti. Dr. Dirican konu hakkında bilgi verdi:

Kaliteli spermlerin belirlenmesi ve seçilmesinde öne çıkan teknikler şunlardır. İleri derecede ayrıntılı yapısal inceleme imkânı sunan IMSI, spermlerin olgunlaşma aşamasına göre seçim yapılmasını sağlayan PICSI, spermlerin elektriksel yüklerinden yola çıkarak kaliteli olanların seçilmelerinde kullanılan Elektroforez yöntemi ve iç ve dış faktörler nedeniyle ölüm sürecine girmiş olan spermlerin elenmelerini sağlayan MACS yöntemi olarak karşımıza çıkıyor.

IMSI yönteminde, üremeye yardımcı tedavi yöntemleri laboratuarlarında bulunan mikroskopların büyütme kapasitesi arttırılmaktadır. Bu sayede, normal orandaki büyütmelerde belirlenemeyen birtakım hücresel bozukluklar gözlenebilmekte ve bu hücrelerin döllenme amaçlı kullanımı engellenmiş olmaktadır. Yöntem, ülkemizde birkaç merkezde uygulanıyor.

PICSI yöntemi, özel bir petri kabına yerleştirilen ve döllenme için kullanılacak olan spermlerin olgunlaşmalarını tamamlamış olanların bu kap tabanına döşenmiş özel bir maddeye yapışmaları ile çalışmaktadır. Bu maddeye yapışan spermler mikroskobik bir iğne ile alınarak yumurta içerisine enjekte edilmektedir. Ülkemizde birçok merkezde uygulanabiliyor.

Çok yeni bir yöntem olan Elektroforetik seçme yöntemi alanında henüz çok az çalışma bulunmaktadır. Üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin başarısını arttırmaya aday bir sperm seçme tekniği olarak görülüyor.

MACS yöntemi, erkek kaynaklı infertilitede üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin başarısını arttırdığı gösterilen bir sperm seçme tekniğidir. Özellikle sperm sayısı, hareketliliği ve yapısal özelliklerinde bozulma olan erkeklerde daha yoğun olmak üzere, kalıtımsal materyali sorunlu olan, yaşlanmış olan veya çeşitli kimyasal-fiziksel etkenlere maruz kaldığı için kalitesi zayıflamış olan sperm hücreleri, sağlıklı bir gebelik elde edilebilsin diye yumurtaya ulaşmaları biyolojik olarak engellenir. Bu, hücrelerin kendi kendini öldürmesi ile sağlanır. Ölüm sürecinin ilk dönemlerinde hücre halen hareketlidir ve canlı olarak değerlendirilir, ancak o hücrenin bir bebek oluşturma yeteneği artık kaybolmuştur. MACS yöntemi ile bu hücreler belirlenerek özel moleküller ve mıknatıslar aracılığıyla ortamdan uzaklaştırılmakta ve üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin başarısı arttırılmaktadır. İlk kez Türk doktorlar tarafından mikroenjeksiyonda kullanılan MACS yöntemi, ülkemizde Maya Tüp Bebek Merkezi tarafından başarı ile uygulanıyor.

Günümüzde spermlerin DNA problemlerinin üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin başarısını olumsuz yönde etkilediğine dair bulgular artmaktadır. Bu çalışmaların meyvelerini vermesi ile özellikle tüp bebek-mikroenjeksiyon (ICSI) tedavisinin başarısı artacaktır. Günümüzde sperm DNA problemlerinin incelenmesinde kullanılan testlerin ve aynı zamanda hasarlı-problemli spermlerin elimine edilmesinde kullanılmaya aday ayrıştırma yöntemlerinin geliştirilme çalışmaları devam ediyor.