KKTC'de kayıplarla ilgili çalışmalar

LEFKOŞA (İHA) - Yaklaşık 1.5 yıldan beri toplu mezarların açılması için yoğun bir çalışma içinde bulunan Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi, mezarların açılması için gerekli alt yapının kurulması konusunda önemli ilerleme sağladı. Bir yandan Ara Bölge'de Antropoloji Laboratuarı'nın kurulmasında son aşamaya gelirken, diğer yandan Kıbrıslı Türk kayıplar için DNA tetkikleri yapacak olan DNA laboratuarı da tamamlanmış durumda.

Lefkoşa Devlet Hastanesi bünyesinde kurulan DNA Laboratuarı, uluslar arası standartlarda hizmet vermeye hazırlanıyor. Laboratuar, kayıtlı 502 Türk kayıp yakınından DNA örnekleri alarak analiz yapacak ve kayıplarla ilgili bilgi bankası oluşturacak.

Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi'ndeki Türk üye Gülden Plümer Küçük, Lefkoşa Devlet Hastanesi bünyesinde kurulan DNA Laboratuarı'nın tamamlandığını ve uluslararası standartlarda hizmete hazır hale geldiğini ifade etti.

Uzun yıllardan beri yurt dışında çalışan Kıbrıslı Türk Genetik Uzmanı Dr. Eyüp Gemicioğlu gözetiminde işleyecek laboratuarın personel ve teknik alt yapısı tamamlandığı öğrenildi. Kayıplarla ilgili bilgilerin toplanacağı soru bankasıyla ilgili forumlar da hazırlandı. Genetik Uzmanı Eyüp Gemicioğlu başkanlığında bir kimyager ve bir de hemşireden oluşan 3 kişilik ekibe, çalışmaların seyrine göre gerek duyulması halinde bir de psikolog katılacak. Resmi kayıtlarda yer alan 502 Türk kayıbın ailelerinden DNA analizleri için kan örnekleri alacak ekip, kimlik tespitinde büyük önem taşıyan diş, ayak, saç, boy gibi bilgileri de derleyecek.

Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi Türk Üyesi Gülden P. Küçük, kimlik tespitinde DNA testleri yanında kayıplarla ilgili bilgilerin büyük önem taşıdığına dikkat çekerek, hızlı ve doğru sonuç almak için kayıp yakınlarının yardımcı olması gerektiğini vurguladı. Kayıp yakınlarının akrabalık derecesine göre laboratuara kan tetkiki ve bilgi toplamak için çağrılacağını, laboratuara gelemeyenlere ise ekibin gideceğini söyleyen Küçük, KKTC'de yapılacak DNA analizlerinin ardından sonuçların Ara Bölge'deki Genetik Hastanesi'nde birleştirileceğini bildirdi.

"KAZILAR LABORATUARIN KURULMASINDAN SONRA" Genetik Hastanesi'nde bu amaçla kurulacak ünitede Türk ve Rum uzmanlar eşit düzeyde ve eşit sayıda görev yapacak. Kimlik tespitine yönelik DNA analizleri yapılırken, diğer yandan da Antropoloji Laboratuarı'nda kayıpların kimlik tespiti için kemikler dizilecek. Bu amaçla aylardan beri kuruluş çalışmaları devam eden Antropoloji Laboratuarı son aşamaya gelirken, burada da Türk ve Rum uzmanlar birlikte çalışacak. BM kontrolündeki laboratuarda yabancı uzmanlar gözetiminde bir Türk ve bir de Rum antropolog birlikte görev yapacak.

Ara bölgedeki eski havaalanı yakınlarında prefabrike bir bina olarak inşa edilen Antropoloji Laboratuarı için Türk ve Rum tarafları 70'şer bin Kıbrıs Lirası (KL) tutarında mali katkı yaparken, Almanya'nın da laboratuara 100 bin Euro yardımda bulunduğu öğrenildi.

Laboratuarların kurulmasının ardından ada genelindeki mezar kazılarının başlaması planlanıyor. Ada genelindeki 150-200 mezarın uluslararası uzmanlar gözetiminde açılması konusunda mutabakat sağlayan Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi, yaklaşık 3 yılda tamamlanması beklenen kazılar için gerekli toplam 10 milyon dolarlık bütçenin finansman arayışını sürdürüyor. Komite, projelerle uluslararası finansman sağlamayı hedefliyor.

Bu arada Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi'nde 3. üye olarak görev yapan BM temsilcisinin, tarafların onay sürecinin tamamlanmasının ardından Nisan başında atanması bekleniyor. Uzun süreden beri üye vekili olarak görev yapan BM temsilcisi Pierre Guberan'ın emekliye ayrılmasıyla komitedeki bir üyelik boş bulunuyor.
BM kararıyla ve taraflar arasında varılan anlaşmayla 1981 yılında kurulan Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi'ne Latife Birgen'in ardından Türk temsilci olarak atanan ve 1984 yılından beri bu görevi kesintisiz 21 yıl sürdüren Rüstem Tatar, geçen aylarda emekliye ayrılmıştı. Tatar'ın emekliliğiyle Komitedeki Türk üyeliğe, üye yardımcısı Gülden Plümer Küçük atanmıştı. Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler ve Siyaset Planlama Müdürü Ahmet Erdengiz de Yardımcı Üye olarak komitede görev yapıyor. Komite'de Rum heyetine ise Elias Georgiades başkanlık ediyor. Komite, rutin toplantılarını aksatmadan sürdürüyor.