Kolonicilik nedir? Etkileri nelerdir? Hangi coğrafyalarda yayılmıştır?

Yayılma politikaları bir devletin farklı ülkelerin topraklarındaki soydaşları gerekçe olarak öne sürerek gerçekleştirdikleri yayılma siyaseti olarak tanımlanır. Tarih boyunca devletler tarafından çeşitli yayılma politikaları uygulanmış ve bu sayede sınırlar geliştirilmek ve daha çok bölgeye hakim olmak hedeflenmiştir.

Kolonicilik nedir?

Kolonicilik ya da sömürgecilik bir devletin başka devletleri, ulusları, toplulukları, ekonomik ve siyasi açıdan egemenlik altına alarak yayılmak amacı ile gerçekleştirdikleri bir politikadır. Bu sayede devletler yayılmayı ve topraklarını genişletmeyi hedefler. Bu ifade kolonyalizm ya da müstemlekecilik olarak da bilinir. Sömürgeci politika izleyen devletler genel olarak sömürdükleri bölgelerin çeşitli kaynaklarına, pazarlarına iş güçlerine el koyarak ilerler.

Aynı zamanda sömürgeleri altına aldıkları halkın sosyal, kültürel ve dini değerlerine çeşitli inanışlarına da baskı uygulayan sömürgeci devletler emparyalizm ile eşdeğerde tutulur. Ancak emperyalizm sadece şekli olan değil şekli olmayan bölgelerde de kontrolün elde tutulduğu durumlar için de kullanılır.

Bir tür yayılma politikası olan kolonicilik yalnızca ekonomik çıkarlar için değil güç kazanmak, mevcut gücü arttırmak ve kültürün yayılması gibi amaçlara da hizmet etmiştir. Dünyanın birçok farklı bölgesinde kolonicilik uygulanmış ve etkileri uzun süre devamlılık sağlamıştır. Bugün hala birçok ülke sömürgecilik döneminin etkin ve yoğun yaşandığı günlerin etkisindedir.

Kolonicilik etkileri nelerdir?

Kolonocilik ya da sömürgecilik birçok açıdan farklı etkilere sahiptir. Genel olarak kaynakların sömürülmelerine yönelik olarak uygulanan koloniciliğin en bilinen etkileri şu şekilde maddelenebilir:

• Ekonomik: Kolonici olan ülkeler tarım ürünleri, hammaddeler ve diğer doğal kaynakları ucuz rakamlara temin ederler. Bu nedenle yerel ekonomiler zarar görürken sömürgeci olan ülkeler güçlerini ekonomik açıdan arttırmış olurlar.
• Sosyal: Kolonize edilmiş olan bölgelerde gözle görülür ve büyük oranda sosyal eşitsizlikler olmuştur.
• Kültürel: Eğitim ve kültürel yaşam kolonicilerin değerleri ile yaşam tarzları doğrultusunda yeniden şekillendirildiği için yerel halk ikinci sınıf vatandaş haline gelmiştir.
• Politik: Yerel yönetimler güçsüzleşmiş kolonici ülkelerin hakimiyeti öne çıkmıştır. Bu da politik dengesizliklere yol açmıştır.
• Demografik değişiklikler: İç göçler yaşanmıştır.
• Sosyal yapı: Köle ticareti öne çıkmış, yerel halk zorla çalıştırılma durumu ile karşı karşıya kalmıştır.
• Bağımsızlık hareketleri: Toplumsal dönüşümler ve şiddetli çatışmalar yaşanmış, bağımsızlık hareketleri baş göstermiştir.
• Sömürge sonrası süreçteki etkiler: Kolonileştirilen toplumlar zaman içinde verdikleri mücadelelerin ardından ulusal kimliklerin yeniden şekillenmesine neden olmuştur. Kültürel canlanmalar ile birlikte iç savaşlar da yaşanmıştır.

Kolonicilik hangi coğrafyalarda yayılmıştır?

Sömürgecilik en çok 16. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında görülmüş ve yaygınlaşmıştır. En bilinen sömürgeci güçler ve coğrafyalar şunlardır:

• Avrupa, koloniciliğin en belirgin olarak örneklerinin bulunduğu bölgedir. İspanya, Portekiz, Hollanda, Fransa, İngiltere çeşitli alanlarda koloniler kurmuştur.
• Afrika 19. yüzyılda sömürgecilik hareketlerinin görüldüğü bir bölgedir. Büyük bir kısmı uzun süre Avrupa güçlerinin egemenliği altında kalmıştır.
• Okyanus ve Pasifik adaları da uzun süre Avrupa güçlerinin egemenliği altında yaşamıştır.
• Amerika, Kuzey ve Güney Amerika bölgelerinde Portekiz, İspanya, Fransa ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerinde büyük koloniler kurmuşlardır.
• Fransa; Afrika, Asya, Kuzey Amerika’da geniş sömürge imparatorlukları kurmuştur.
• İspanya ve Portekiz, Güney Amerika, Asya ve Afrika’da koloniler oluşturmuştur.