Kolonoskopi nedir?

Kolonoskopi, parmak kalınlığında ışıklı ve kıvrılabilen bir hortum şeklinde bir cihaz ile (endoskop), makattan (anüs) girilerek, kalın bağırsağınızın tamamının monitörde incelenmesi işlemidir. Size kolonoskopi önerildi ise, lütfen bu metni dikkatle okuyunuz ve anlamadığınız noktaları tetkiki talep eden veya işleminizi gerçekleştirecek olan doktorunuza sorunuz. Kolonoskopi, ilaçlı kalın bağırsak filmlerine (lavman opaklı kolon grafisi) göre daha kesin bir tanı yöntemi olup, tanı özelliğine ek olarak bazı durumlarda tedavi edici özelliği de vardır. Bu sayede bağırsak polipleri, bağırsak kanseri, bağırsak divertikülü, iltihabi bağırsak hastalığı vb. hastalıkların tanısı konulup, parça alınarak patolojik tetkikle ayırımı da gerçekleştirilebilir. Bu işlem sırasında, gerekiyorsa iç organların fotoğraflarının alınması mümkündür. Ayrıca, kolonoskopi ile; bağırsak polipleri yakılarak alınabilir ve böylelikle bağırsak kanseri büyük ölçüde önlenebilir. Ayrıca, bağırsak anjiodisplazisi gibi durumların varlığında lazer ile yakma, endoskopik klip yerleştirme gibi çeşitli tedaviler uygulanabilir.

İşlem öncesi bir hazırlık gerekir mi?

Evet gerekir. Kolonoskopi’nin ideal bir sonuç vermesi için bağırsakların sıklıkla işlemden bir gün önce tam olarak temizlenmiş olması (bağırsak hazırlığı, kolon hazırlığı, bağırsak temizliği veya kolon temizliği) gerekmektedir.

Bağırsak hazırlığı nasıl yapılmalıdır?

Bu konuda çeşitli yöntemler vardır. Doktorunuz ile birlikte size uygun olan bağırsak hazırlığı yöntemi seçilmelidir.

Bağırsak hazırlığı sırasında düzenli olarak kullandığım ilaçlarımı alabilir miyim? Kalp, tansiyon vb. ilaçların büyük bir çoğunluğu alınabilir. Ancak, kan sulandırıcı ilaçlar (Aspirin®, Coraspin®, Ecoprin®, Dispril®, Coumadin®, Heparin®, Plavix®, Pradaxa® vb.), romatizma ve ağrı kesici ilaçları, insülin, demir ilacı veya antibiyotik kullanıyorsanız doktorunuzu uyarınız. Kan sulandırıcı ilaçların doktor kontrolünde kolonoskopi tetkikinden 7-10 gün öncesinden kesilmesi gereklidir. Ayrıca mutlaka allerjileriniz konusunda doktorunuzu uyarınız.

Kolonoskopi hiçbir yakınması olmayan kişilere yapılır mı?

Evet yapılır. Akciğer ve meme kanserini takiben kalın bağırsak kanseri, kanser ölümlerinde üçüncü sırada yer almaktadır. Bu nedenle, Amerikan Endoskopi Derneği gibi gelişmiş ülkelerin ilgili kuruluşları, 50 yaş üzerindeki kişilere tarama testi olarak kolonoskopi’yi önermektedirler. Her beş yılda bir bu tarama yapıldığında bu tür kanserlerin büyük ölçüde önlenebildiği bilinmektedir. Özellikle birinci derecede akrabalarında kalın bağırsak kanseri öyküsü olan kişilere tarama amaçlı yapılması tavsiye edilmektedir.

50 yaştan itibaren

• Yılda bir kez dışkıda gizli kan testi
• 5 yılda bir kez sigmoidoskopi
• 10 yılda bir kez kolonoskopi tetkiki

Kolonoskopi yapılacak gün yemek yiyebilir miyim?

Kolonoskopi yapılana kadar hiçbir şey YEMEYİN ve İÇMEYİN. Ortalama işlem öncesinde 6 saatlik bir açlık süresi arzulanmaktadır.

Bu aletten bana hastalık bulaşır mı?

Hayır bulaşmaz, çünkü tüm endoskopi cihazlarına; bakteri, virüs ve mantar gibi zararlı mikropları yok etmek için tetkik öncesinde, mekanik temizlik ve ardından da özel makinelerle dezenfeksiyon işlemi yapılmaktadır.
Kolonoskopi işlemi nasıl gerçekleşir?

İşlem öncesinde sakinleştirici bazı ilaçlar (sedasyon) veya anestezi (tam uyuma) yapılacağından pek huzursuzluk hissetmezsiniz. İşlem genellikle ağrısız olup, rahat seyreder. İşlem sakinleştirici bir ilaç (sedasyon) ile gerçekleştiriliyorsa, hava verilmesine bağlı olarak, hafif baskı hissi ve karın krampları hissedebilirsiniz. Siz sırtüstü veya yan tarafınıza doğru yatarken doktorunuz tetkike başlayacaktır. Kolonoskopi işlemi 15 ile 60 dakika arasında sürmektedir. Ayrıca, işlem sonrasında 30 dakika-1 saat civarında bekleme süresi uygulanmaktadır. Bazı durumlarda kalın bağırsağın yapısı (aşırı kıvrımlı veya uzun olması) itibari ile kolonoskopi aletini arzulanan noktaya kadar ilerletmek mümkün olmayabilir, bu durumda bazen tetkikin tekrarı önerilebilir.

İşlem sırasında normal dışında bir durum görülürse ne olur?

Doktorunuz belirli bir bölgenin ileri tetkikine karar verirse, o bölgeden kolonoskop içinden geçirilen bir tel (biyopsi forsepsi) yardımı ile parça (biyopsi) alabilir. Biyopsi sadece kanser şüphesinde değil, birçok selim (iyi) huylu hastalığın ayırıcı tanısında da tercih edilmektedir. Kanama nedeniyle işlem yapılması durumunda, bu odaklara iğne ile ilaç verilebilir veya elektrik akımı (koter), yada lazer ile yakılabilir veya endoskopik klip yerleştirilebilir. Böylece çoğu zaman kanamayı durdurmak mümkün olabilir ve bu işlemler ağrıya yol açmaz.

Kolonoskopi tetkikinin en büyük yararı nedir?

Kalın bağırsak kanserlerine büyük ölçüde polip denilen küçük, selim ve iyi huylu olan urların yol açtığı bilinmektedir. Ancak, bu urlar zaman içinde farklılaşıp, kanserleşebilmektedirler. Kolonoskopi yardımı ile bunları çıkartmak ve hastayı takip etmek mümkün olmaktadır.

Bağırsak polipleri nasıl çıkartılır?

Polipler kolonoskop içinden geçirilen telden bir kement (snare) yardımı elektrik akımı ile yakılarak (koter ile) çıkartılır. İşlem ağrısızdır.

Kolonoskopi işlemi sonrası nasıl seyreder?

İşlem sırasında hava verilmesine bağlı olarak, gaz çıkartma gereksinimi duyabilirsiniz. Doktorunuz size işlemin sonuçlarını açıklayacaktır. Tetkik sırasında ağrı duymamanız için çeşitli sakinleştirici veya anestezi ilaçları yapılacağından ve işlem sonrasında refleksleriniz etkileneceğinden kolonsokopi sonrasında, ARAÇ KULLANMANIZ SAKINCALIDIR. Aynı şekilde banka işlemleri ve borsa işlemlerini işlemden kısa bir süre yapmak, hatalı kararlar alınmasına yol açabileceğinden uygun değildir. Bu nedenle mümkünse tetkike bir yakınınızın refakatinde gelmenizde yarar vardır. Doktorunuzun önereceği süreden sonra gıda alabilirsiniz.

Bu işlemin komplikasyonları var mıdır?

Evet, kullanılan sakinleştirici ilaçlara allerji gelişebilir veya çok nadiren biyopsi veya polip çıkartılma yerlerinden kanama veya delinme olabilir. Kanama çoğunlukla işlem sırasında durdurulur. Delinme çok ender de olsa cerrahi girişim gerektirebilir. Şiddetli karın ağrısı, ateş, titreme veya makattan yarım bardaktan fazla kan gelmesi durumlarında doktorunuzu arayınız. Bu sorunlar birkaç gün içinde görülür.

Kolonoskopi yerine sanal kolonoskopi yapılsa olur mu?

Sanal kolonoskopi bilgisayarlı tomografi (BT kolonoskopi) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG kolonoskopi) cihazlarından yararlanarak kalın bağırsağın üç boyutlu görüntülerinin elde edilmesidir ve standart kolonoskopi ile eşdeğer değildir.

Sanal kolonoskopinin zayıf noktaları

• İşlem sırasında bağırsakta polip veya kanser belirlenirse çıkartılamaz veya parça alınamaz ve hastaya ek olarak kolonoskopi yapmak gerekir.
• Bilgisayarlı tomografi ile yapıldığında hasta X ışını alır.
• Sanal kolonoskopide 2 ile 10 mm arasındaki çapta polipler rahatlıkla gözden kaçabilir, ancak standart kolonoskopide bunlar çok rahatlıkla belirlenebilir. Bu nedenle standart kolonoskopi halen kalın bağırsak taramasında ‘altın standart’ olarak kabul görmektedir.

Kolonoskopi yerine kalın bağırsak röntgeni yapılsa olur mu?

Kalın bağırsak röntgeni (kalın bağırsak filmi, kolon filmi, kolon grafisi, lavman opaklı kolon grafisi, çift kontrastlı kolon grafisi) kolonoskopi ile aynı hizmeti vermez.

Kalın bağırsak röntgeninin zayıf noktaları

• Tetkik sırasında X ışını (radyasyon) alınır.
• Basınçlı verilmesi durumunda bağırsakta delinme (perforasyon) olabilir.
• Kolonoskopi tetkikinde bağırsakta yeterince temizlemeyen dışkı kalıntıları emilebilir (aspirasyon) yada yıkanabilir (irigasyon), ancak kalın bağırsak filmi yapılırken bu gerçekleştirilemez
• Bağırsakta polip veya kanser belirlenmesi durumunda, polibi çıkartmak (polipektomi girişimi) veya tümörden biyopsi almak için ayrıca kolonoskopi gerekir.
• Hastaların % 40’ında kalp ritim bozukluğu (aritmi) gelişebilir.

Soru ve görüşleriniz için: drkorhantaviloglu@mynet.com