Kommagene-nemrut Koruma Ve Geliştirme Programı

Tarihi geçmişi M.Ö. 40 binli yıllara dayanan ve 21 medeniyete ev sahipliği yapan Adıyaman’da, Kommagene-Nemrut Koruma ve Geliştirme Programı (KNKGP) kapsamında birçok tarihi mekan gelecek kuşaklara aktarılacak.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) arasında imzalanan "Kommagene-Nemrut Koruma ve Geliştirme Programı, Nemrut Dağı ve Tümülüsü ve Anıtları Malzeme, Yapısal Durum, Jeolojik Araştırmalar ve Koruma Önerileri Geliştirme ve Yönetim Planı Hazırlanmasına" ilişkin protokol dahilinde çalışmalar devam ediyor.

Adıyaman'da özellikle Kommagene Uygarlığı dönemine ait tarihi kültür varlıkları ağırlıklı olarak bulunuyor. Adıyaman'ın Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Hititler, Asurlular, Frigler, Persler, Makedonlar, Kommagene Krallığı, Roma İmparatorluğu, Doğu Roma (Bizans), Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Bizanslılar, Eyyubiler, Anadolu Selçukluları, Memluklular ve Osmanlı İmparatorluğu'na ev sahipliği yaptığı kaynaklarda belirtiliyor. Adıyaman'daki tarihi kültür varlıklarının başında; Nemrut Dağı, Perre Antik Kent, Cendere Köprüsü, Karakuş Tepesi, Arsemia Ören Yeri, Turuş Kaya Mezarları, Palanlı Mağaraları geliyor.

Türkiye'de yeri kesin olarak bilinen iki sahabeden birisi olan Safvan bin Muattal Hazretleri’nin kabriyle de inanç turizminde büyük bir gelişim yaşayan Adıyaman, daha fazla turist ağırlamaya başladı.

İLK ÇALIŞMA NEMRUT DAĞI’NDA BAŞLADI

2006 yılında başlatılan KNKGP kapsamında ilk çalışma Nemrut Dağı’nda yapıldı.

ODTÜ'den gelen ekip, UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’nde bulunan Nemrut Dağı’ndaki devasa heykellerin korunmasına yönelik çalışma yaptı. Birkaç yıl süren çalışma sonrasında heykellerin aşınma ve doğa koşullarından korunması için de çeşitli çalışmalar yapıldı. Tarihi eserlerde meydana gelen çatlakları, malzemeler içerisine bakteri katarak kapatmaya ve iklim şartları nedeniyle zarar gören dev heykellerin ömrünü uzatmaya karar verildi. Bunun yanında Nemrut Dağı eteklerine hizmet evi inşaatı başlatıldı.

KNKGP Programı içerisinde; Nemrut Dağı Milli Parkı sınırları içinde yer alan Nemrut Dağı Tümülüsü ve Anıtları, Arsemia Antik Kenti, Karakuş Höyüğü, Cendere Köprüsü ve Cendere Nehri çevresi, Eski Kahta-Yeni Kale ve Çevresi, Pirin (Perre) Ören Yeri, Palanlı Mağarası, Haydaran Kaya Mezarları, Eski Besni Yerleşmesi, Sofraz Tümülüsü, Özbağlar Kaya Mezarları, Derik Kutsal Alanı yer alıyor.

Kültür ve Turizm Müdürü Mustafa Ekinci, Kommagene-Nemrut Koruma ve Geliştirme Programı Alanı Sınırı Önerisi'nin geliştirilmesinde izlenilecek yöntemin, kullanılacak araçların ve yararlanılacak veri türlerinin tanımlanmasını içerdiğini belirtti. Ekinci, "KNKGP Yönetim Alanı sınır ve kapsamlarının belirlenmesi yöntemine ilişkin çalışmalarda, 6-20 Eylül 2006 tarihleri arasında ODTÜ proje ekibince Adıyaman geneli ve Nemrut Milli Parkı ile Nemrut Ören Yeri'nde yapılan arazi tespit çalışmalarında toplanılan verilerden, bu süreçte gerçeklesen ilk paydaş toplantısına katılan paydaşların tanımları ile görüşlerinden ve Adıyaman’ın tarihi ve kültürel değerleriyle, özellikleriyle ilgili kaynak araştırmasından elde edilen bilgilerden yararlanılmıştır. Proje çalışmaları ve Alan Yönetim Planı tamamlanmış olup Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edilmiştir" dedi.

Ekinci, şu ifadelere yer verdi:

"Program çerçevesinde belirlenmiş olan prensipler doğrultusunda, somut olarak bu güne kadar çeşitli gelişmeler yaşanmış ve bazı projeler hayata geçirilmiştir. Bu gün itibariyle, Eski Kahta Kalesi restorasyon çalışmaları, Nemrut Dağı Ziyaretçi Karşılama Merkezi inşaatları devam etmektedir. Nemrut Dağı Çevre Düzenleme Projesi hazırlanmış ve uygulamaya geçmek için Bakanlıkça ihale talimatı gönderilmiştir. Adıyaman Merkez'de yer alan Perre Antik Kenti Çevre Düzenleme Projesi hazırlanmış ve kurula sunulma aşamasına gelinmiştir."