Kötü yakıtlı gemiler öldürüyor

Yenilikçi ve Ar-Ge’de öncü üniversite İTÜ’de, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından geçen gemilerin insan sağlığına ve çevreye verdiği zararları ölçmek ve ileriki dönemde önlemini almak için geliştirilen ve Kalkınma Bakanlığı'na bağlı İstanbul Kalkınma Ajansı'nın ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın da desteklediği "Yaşanabilir İstanbul için Gemi Emisyonları Kontrol Alanı" adlı çalışma tamamlandı. Bu çalışmayla birlikte İstanbul-Marmara Denizi ve boğazlardaki gemi emisyon kaynaklı hava kirliliğinin çevre ve insan sağlığı üzerindeki zararlı etkiler ilk defa rakamsal olarak belirlendi. Böylece bu kirliliğin kontrol altına alınması için ilgili kurumlarca kurulacak sistemlere bilimsel altyapı oluşturulması aşaması tamamlandı.

Yılda 50 bin geminin geçtiği Türk boğazlarından yayılan gazların etkisini araştıran çalışma sonucu elde edilen veriler, sorunun ulaştığı ciddi boyutları gözler önüne seriyor. Yapılan bilimsel analizler, gemilerden kaynaklanan CO2 emisyonlarının yıllık 30 milyon ton olduğunu ve partikül madde konsantrasyonlarında atmosferde 14 μg/m3 bir artışa sebep olduğunu ortaya koydu. Diğer bir deyişle boğazlardan geçen tek bir tanker 100 aracın yaydığı emisyona eşdeğer bir hava kirliliğine yol açıyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün verileri kullanılarak yapılan hesaplamalar sonucunda gemi emisyonları sebebiyle yılda 280 akciğer kanserine bağlı ve 4200 kardiyovasküler hastalıklara bağlı erken ölüm olduğu tespit edildi.

**GEMİLER DAKİKA DAKİKA TAKİP EDİLDİ**

Projede Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'ndan alınan 1 yıllık AIS verileri (Gemilerin bulunduğu koordinatları ve tiplerini dakika dakika kaydeden sistem) analiz edildikten sonra her bir gemi için emisyonlar hesaplandı. Daha sonra ABD ve AB’de kullanılan son derece gelişmiş Hava Kalitesi Modeli kullanılarak gemi emisyonlarının hava kirliliğine etkisi hesaplandı. Bu çalışmalar sonucunda gemi emisyonlarının hava kirliliği açısından en tehlikeli olan Partikül Madde oranlarında %50’ye varan artışlara sebep olduğu bulundu. Dünya Sağlık Örgütünün verileri kullanılarak yapılan analiz sonucunda bu kirlenmenin yılda 4480 erken ölüme sebep olduğu ortaya konuldu.

**ÖMRÜ İKİ YIL KISALTIYOR**

ABD'de, Doğu ve Güneydoğu Asya'da gemi emisyonları yüzünden yılda 60 bin kişi hayatını kaybediyor. Avrupa Birliği'nin yaptığı çalışmada gemi emisyonları yüzünden ortalama ömür süresinin 2 yıl azaldığı hesaplandı. Öyle ki ABD'de kaliteli yakıt kullanmayan şilepler karaya 150 km yaklaşamıyor. Özellikle Los Angeles Limanı bu konuda çok ciddi önlemler alıyor. Gemilerin rölantide çalıştığı zamanlardaki emisyonların azaltımı için enerji limandan elektrik hatları ile sağlanmakta. Yakıt açısından da ciddi kontroller gündemde.

**ULAŞTIRMA BAKANLIĞI İNCELİYOR**

İTÜ'lü bilim insanları, bu kirliliğin önüne geçilmesi için Marmara Denizi'nin Emisyon Kontrol Alanı ilan edilmesi gerektiğini söylüyor. Bu sayede bu bölgedeki gemilerin kullandığı yakıtlar yakından takip edilebilecek ve gemilerin emisyonları minimum düzeye düşürülebilecek. Bu konuda Ulaştırma Bakanlığı’nın çalışmaları da devam ediyor.