"Kriz artarsa Türkiye'yi koruyamayız"
NEW YORK/ANKARA (ANKA) - Milyarca dolarlık şirket birleşmelerindeki finansman ihtiyacı ile başlayan ardından ABD'de mortagage şirketlerinin nakit sıkıntısına girmesiyle derinleşen uluslararası mali piyasalardaki krizin Türkiye gibi yükselen piyasaları bu defa kötü vurabileceği uyarısı yapıldı.
Yabancı banka uzmanları, geçen Cuma günü başta ABD Merkezi olmak üzere Avrupa ve Asya'daki çok sayıda Merkez Bankası'nın uluslararası bankacılık sistemine milyarca dolar enjekte etmesine rağmen piyasaların sakinleşmediğine dikkat çektiler.
Uzmanlar, krizin daha da derinleşmesi halinde, başta Türkiye olmak gelişmekte olan piyasaların "çok kötü etkileneceğini" önesürüyor ve "bu defa Türkiye gibi piyasaları kurtarmamız çok zor olacak" görüşünü ifade ettiler.
"TÜRKİYE'Yİ KORUMAMIZ BU DEFA ZOR OLACAK"
Danimarka'nın Danske Bank analisti Lars Christensen, geçen Cuma günkü gelişmelerle ilgili hazırladığı piyasa değerlendirmesinde, "Bu çöküş böyle devam ederse yükselen piyasalara etkisi büyük olacaktır. Başta Türkiye olmak üzere Afrika, İrlanda, Macaristan, Endonezya ve Filipinler piyasalarının en fazla etkilenmesi bekleniliyor" görüşünü savundu.
Christensen, değerlendirmesinde "Yükselen piyasalarda durum tamamen belirsiz ve bu piyasalar çok gergin. Eğer gelişmiş ülke piyasalarında kredi ihtiyacına yönelik baskılar artarsa, zaten büyük dış borç ve cari açıklarla boğuşan yükselen piyasaların ek sıkıntılar yaşamaları kaçınılmaz olacaktır" ifadelerini kullandı.
Buna örnek olarak Türkiye, Güney Afrika, Macaristan ve İzlanda'yı örnek gösteren Danimarkalı uzman, bu ülkelerin uzun zamandır başta cari işlemler açıklarını dengelemek için mücadele ettiklerini kaydetti.
Christensen, "Eğer batılı piyasalardaki kredi sıkışıklığı daha da kötüleşirse, açıkca gözüküyorki, sürekli vurguladığımız global ekonominin güçlü olması, bu defa yükselen piyasaları korumakta yetersiz kalacak gibi gözüküyor" görüşünü önesürdü.
"PİYASALAR NAKİT ARIYOR"
Türkiye gibi yükselen piyasalara yönelik danışmanlık yapan RBC Capital Markets adlı firmanın baş araştırmacısı Nick Chamie da yaptığı açıklamada, "Gelişmiş piyasalardaki yatırımcılar tüm risklerini gözden geçiriyorlar ve nakit bulabilmek için özellikle yükselen piyasalardaki varlıklarının getiri riskini hesaplıyorlar" şeklinde konuştu.
Aynı firmanın yaptığı başka bir değerlendirmede de, ekonomik politikalar, finansman ihtiyacı, pörtfoy girişi ve cari işlemler desteği kriterlerine göre Türkiye orta dereceli riskli ülkeler grubunda yer alıyor. En az riskli ülke grubunda Brezilya ve Rusya, en fazla riskli grupta İzlanda, Güney Afrika ve Arjantin bulunuyor.
Geçen Cuma günü, İstanbul Menkul Kıymetler borsa endeksi yüzde 1.6 oranında gerilerken, Çekoslovaya, Güney kore, Çin, Filipinler, Rusya borsalarındaki kayıp yüzde 5'lere kadar yükselmişti.
Piyasalarda, Cuma günü, YTL dolar karşısında yüzde 1.2 değer kaybederken, Brezilya pezosu yüzde 1.9, İzlanda Krona'sı yüzde 3.2, Macaristan Florini yüzde bir oranında değer kaybetti.
New York piyasalarında işlem gören yükselen piyasalar tahvillerinde büyük kayıp yaşadı. Kayıplar 10 ile 15 puanı bulurken, en büyük kayıp Türkiye, Macaristan, Güney Afrika ve Brezilya tahvillerinde görüldü.
