Kriz koşulları yatırım şevkini kırdı
ANKARA(ANKA)-Bu yılbaşından bu yana kendisini hissettiren ve yılın sonuna doğru şiddetlenen küresel kriz koşulları ile ekonomide özellikle ikinci yarıda belirginleşen yavaşlama, yurt içinde yatırım eğilimini de baskıladı. Yılın ilk sekiz ayında teşvik belgesine bağlanan yatırım tutarı, geçen yılın aynı dönemindekinin altında kaldı. Enflasyonla ilişkilendirildiğinde teşvikli yatırımlarda yüzde 11 dolayında bir reel gerileme yaşandığı belirlendi.
ANKA'nın Hazine verilerinden yaptığı belirlemeye göre, Ocak-Ağustos döneminde, yurt genelinde gerçekleştirilecek çeşitli sektörlere yönelik toplam 19 milyar 773.4 milyon YTL tutarlı bin 848 yatırım projesi için Hazine'den teşvik belgesi alındı. Bu yatırımlarla 72 bin 809 kişilik istihdam yaratılması öngörüldü.
Teşvik belgesi alınan proje sayısı geçen yılın aynı dönemine göre artarken, öngörülen yatırım tutarı ve istihdam sayısı geçen yılın altında kaldı. Yatırım tutarı cari fiyatlarla yüzde 1.1 daha düşük kaldı. Ancak yıllık enflasyon dikkate alındığında, yatırım tutarındaki "reel" gerilemenin yüzde 11 dolayında olduğu dikkati çekti.
Sekiz aylık teşvikli yatırımlarla öngörülen istihdam da geçen yılın aynı dönemindekinin yüzde 27.5 altında kaldı.
Geçen yılın ilk sekiz ayında toplam tutarı 19 milyar 988.2 milyon YTL olan bin 695 proje için teşvik belgesi düzenlenmiş, bu yatırımlarda öngörülen istihdam sayısı da 100 bin 427 olarak gerçekleşmişti.
-HİZMETLER VE İMALAT YATIRIMLARINDA DÜŞÜŞ-
Toplam yatırım tutarında en büyük paya sahip olan imalat sanayine yönelik olarak teşvik belgesi alınan yatırımların tutarı geçen yılın eş dönemine göre yüzde 12 azalarak 7 milyar 811.6 milyon YTL'ye geriledi. Toplam yatırımlardan aldığı paya göre ikinci sırada yer alan hizmetler ise bu yıl üçüncülüğü kaydı. Toplam yatırım tutarı yüzde 87.4 artışla 5 milyar 778.2 milyon YTL'ye ulaşan enerji, ikinci sıraya yerleşirken, hizmetler sektörüne yönelik yatırım tutarı yüzde 28.4'lük düşüşle 5 milyar 280 milyon YTL'ye geriledi. Madencilik yatırımları yüzde 69.8 artarak 657 milyon, tarım yatırımları ise yüzde 10.5'lik düşüşle 246.7 milyon YTL oldu.
-BÖLGESEL DENGESİZLİK ARTTI
Teşvik belgeli yatırımların coğrafi dağılımında da dengesizlik arttı. Özellikle Marmara'ya yönelik yatırımlarda hızlı bir artış olurken, İç Anadolu yatırımlarında tersine bir düşüş görüldü. Marmara Bölgesine yönelik yatırım tutarı yüzde 42.4 artışla 7 milyar 721.9 milyon YTL'ye, bu bölgenin toplam yatırımlardaki payı yüzde 27.1'den yüzde 39.1'e çıktı. Teşvikli yatırım tutarı yüzde 20.9 azalarak 2 milyar 435.9 milyon YTL'ye gerileyen İç Anadolu'nun toplamdaki payı ise yüzde 15.4'ten yüzde 12.3'e düştü.
Sekiz aylık dönemde Akdeniz bölgesine yönelik yatırım tutarı yüzde 13.1 düşüşle 2 milyar 786.2 milyon, Karadeniz'e yönelik yatırımlar yüzde 12.9 düşüşle 2 milyar 262.9 milyon YTL'ye geriledi. Ege bölgesi yatırımları yüzde 14.6 artışla 1 milyar 952.6 milyon, Güneydoğu yatırımları yüzde 34.4 artışla 1 milyar 345 milyon, Doğu Anadolu yatırımları yüzde 27.4 artışla 824.2 milyon YTL'ye ulaştı.Çok bölgeli yatırımlar ise yüzde 81'lik düşüşle 444.1 milyon YTL'ye geriledi.
