Kur'an-ı Kerim secde ayetlerinin okunması ya da dinlenmesi durumunda yapılması gereken secde, tilavet secdesi olarak adlandırılır. Secde ayetleri Arapça ya da meali fark etmeksizin tilavet secdesi gerektirir. Tek secde yapılarak tamamlanır ve en güzeli secde ayeti okunduktan hemen sonra bekletmeden yapılmasıdır. Peki, Kur'an-ı Kerim secde ayetleri neler ve tilavet secdesi nasıl yapılır? İşte tilavet secdesi ile ilgili merak edilen her şey...
Tilavet kelime anlamı olarak okumak, anlamını düşünmek, tabi olmak manalarına gelir. Tilavet secdesi ise Kuran'daki secde ayetleri okuma ya da dinleme durumunda yapılması gereken secdedir. Secde ayetleri okunduğu ya da dinlendiği takdirde secde yapılması vaciptir. Arapça okunmasıyla mealinin okunması arasında fark yoktur. Tilavet secdesi üç şekilde gerekir.
Peki, secde ayetleri hangi sayfalarda? Eğer bunlar bilinirse tilavet secdesi yerine getirilir ve kişi borçtan kurtulmuş olur. Secde ayetleri nelerdir bunları sıralayalım:
Kuranda secde ayetleri 14 yerde bulunur. Bu secde ayetlerini okuyan ya da dinleyen müslümanların secde yapması gerekir. Tilavet secdesi hemen yapılabilir, okuma bittikten sonra yapılabilir, ertesi gün yapılabilir, 1 ay sonra yapılabilir. Kuranı hatmettikten sonra 14 secdeyi bir arada yapmak da caizdir. Secde ayeti okunduğu zaman hemen secde yapılamıyorsa "İşittim, itaat ettim" diyerek sonrasında da tilavet secdesi yapılabilir. Ancak geciktirmemek gerekir. Ölüm durumunda üzerimizde borç kalmaması için en güzeli secdeyi hemen yapmaktır.
Tilavet secdesi yalnızca şu durumlarda yapılmaz:
Kuranda geçen secdeler nasıl kılınır sorusunun farklı cevapları bulunur. Secde ayeti yapılışı nasıldır inceleyelim.
"Semi'na ve eta'na gufraneke Rabbena ve ileyke'l masir" denir.
Anlamı: İşittik ve boyun eğdik, bağışlamanızı dileriz, ey Rabbimiz! Dönüş sanadır! (Bakara suresi 2/285)
"Niyet ettim Allah rızası için secdeyi tilavete, uydum maliki mezhebine" ya da "Niyet ettim Allah rızası için okuduğum ya da dinlediğim ayetin secdesini yapmaya" diye niyet edilebilir. Tilavet secdesine namaz içerisinde gidilirse dil ile değil, kalpten tilavet secdesine niyet edilir.
Namazda secde ayeti okunduğu zaman, eğer namaz bir imam eşliğinde kılınıyorsa imamın verdiği bilgi doğrultusunda hareket edilir. Namaz tek başına kılınıyorsa ve secde ayeti okunursa kişinin namaz içerisinde tilavet secdesi yapması gerekir. Namaz içerisinde tilavet secdesi yapmanın iki şekli vardır.
Birinci Şekil
İkinci Şekil
Secdede üç defa Subhane Rabbiyel Ala denir. Allahuekber denerek direkt ayağa kalkılır.
Unutulmamalıdır ki tilavet secdesinde secdeye 2 defa gidilmez. Tilavet secdesi 1 kez secdeye giderek yapılır.
Yani tilavet secdesi yapıldıktan sonra namaz normal kılma şekliyle devam eder. Secdeler yine 2 defa yapılır ve bu şekilde peygamber efendimizin bir sünneti de yerine getirilmiş olur.
Okuyan ya da dinleyen kişinin adabına uygun şekilde ayağa kalkarak tilavet secdesini yerine getirmesi gerekir. Ancak kişi ayağa kalkamayacak durumda ise, ayağa kalkmakta zorlanıyorsa oturduğu yerden de direkt secdeye giderek tilavet secdesini yapabilir. Bu şekilde de tilavet secdesi yerine getirilmiş olur.
Secde ayetleri hangileri, secde ayetleri nelerdir bunları inceledik. Peki secde ayetlerinin fazileti nedir, bu konu üzerinde de duralım. Peygamber efendimiz (a.s) buyurdu ki:
"Her kim yatsıdan sonra Mülk ve Secde surelerini okursa, bu iki sureyi Kadir gecesinde okumuş gibi sevap almış olur.”
Peygamber efendimiz (a.s) bir başka hadisinde buyurdu ki:
“Her kim evinde Secde suresini okursa, üç gün evine şeytan giremez.”
Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gece Kur’an’da ki tilavet secdelerini yaparken tekrar tekrar:
‘Secede Vechi Lillezi Halakahu Ve Şakka Sem’ahu Ve Basarahu Bi Havlihi Ve Kuvvetihi’ diye dua ederdi.”
Duanın Manası: “Yüzüm, beni yaratan gücü ve kuvveti ile kulak ve gözümü var eden Allah’a secde etti.”
(Ebu Davud 1414, Nesei 1128, Tirmizi 580, Hâkim 800)