Kuzey Kore’nin taht oyunları: İktidar kimin olacak?

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un sağlığıyla ilgili spekülasyon ve söylentiler hiçbir şey ifade etmeyebilir, ancak kısa veya uzun vadede 36 yaşındaki liderin ardından tek parti rejimi ile yönetilen sosyalist diktatörlükte ülkeninin başına kimin geçeceği her zaman bir merak konusu oldu.

Kim Jong-un’un dedelerinden Kim Il-sung’un 1948’de ülkeyi kurmasından bu yana ailenin etkisi 72 yıldır Kuzey Kore toplumunun her kesiminde yaratılan mitlerle kendine bir karşılık buldu. Öyle güçlü propagandalar yapıldı ki okul öncesi çocuklar düzenli olarak "Lider Kim Jong-un'u görmek istiyorum" adlı bir şarkı söylüyorlar.

Peki bu sembolik ve politik figürü olmayan bir Kuzey Kore nasıl hayal edilebilir? Seçkinler bir bütün olarak toplumun yanı sıra kendilerini nasıl organize ederlerdi?

BBC’de yer alan haberde siyaset uzmanları bu sorunun cevabınıtam olarak bilemiyorlar. Daha ilginç olarak, Kuzey Koreliler de bilmiyor. Çünkü bunu asla düşünmek zorunda kalmadılar.

HER ZAMAN BİR “KİM” VARDI

Kim Jong-un iktidara hazırlanırken, onun yönetimini meşrulaştırmak için "Paektu Bloodline" adlı bir terimi kullanmaya başladıkar.

Paektu, Kim Il-sung'un gerilla savaşı yaptığı söylenen ve Kim Jong-il'in doğduğu bildirilen kutsal ve mitolojik bir dağın adı. Kim Jong-un önemli politika kararlarını vurgulamak istediğinde hala oraya gidiyor.

Ülkenin ideolojik merkezinde her zaman bir “Kim” bulunuyordu.

36 yaşındaki Kim Jong-un'un en büyüğü 10, en küçüğü üç yaşında olmak üzere üç çocuğu olduğuna inanılıyor. Ancak, devlet idaresinin başına geçmek için çok küçükler. Kuzey Kore Lideri iktidara geldiğinde 27 yaşında olmasına rağmen genç olduğu için ülkede endişe yaratmıştı. Bu nedenle, uzmanlar Kim Jong-un’un ardından muhtemelen Vietnam'da olduğu gibi, kurucularının kendi duruşlarını güçlendirmek için öğretilerine ve meşruiyetine bağlı kalması için eğitilen bir grubun liderlik edebileceğini düşünüyor.

Öte yandan siyaset bilimcileri, dış dünyayla bağlantısını oldukça sınırlayan Kuzey Kore’de belli kilit pozisyonlara sahip olanları ve önemli kurumlarla ilgili haberleri ve açık kaynaklı istihbaratları kimin düzenlediğini izleyebildiklerini, ancak siyasi grupların nasıl geliştiğini veya kurumsal bağlardan ziyade kimin gücü elinde tuttuğunu gerçekten anlamanın zor olduğunu belirtti. Analistler, “Dahası bazen başkan yardımcıları veya müdür yardımcıları kurumların başkanların daha fazla gerçek güce sahiptir. Bu durum tahminleri son derece zorlaştırıyor” açıklamasını yaptı.

KİM AİLESİNİN KALAN 3 ÜYESİ

Kim Jong-un ortadan kaybolursa, Kuzey Kore'nin siyasi yapısına potansiyel olarak dahil olabilecek üç Kim aile üyesi bulunuyor. Bunlardan ilki ise Kuzey Kore liderinin 32 yaşındaki kız kardeşi Kim Yo-jong. Erken yaşta siyasete olan ilgisi nedeniyle babasının gözdesi olduğu söyleniyor. Aynı zamanda eski lider Kim Jong-il'in en küçük kızı ve Kuzey Kore'nin kurucusu Kim İl-sung'un torunu olan Kim Yo-jong, Politbüro'nun yedek üyesi ve Kore İşçi Partisi'nin Tanıtım ve Enformasyon Bölümü başkan yardımcısı olarak görev yapıyor.

Batıda, Singapur’da düzenlenen Trump-Kim zirvesinde, anlaşmayı imzalaması için kardeşine kalem uzatırken dikkatleri üzerine çekti.

Ancak, genç siyasetçi, Kuzey Kore’deki En üst politika yapıcı organ olan Devlet İşleri Komisyonu'nda yer almıyor, ancak Politbüro'nun alternatif bir üyesi ve Kore İşçi Partisi'nin Propaganda ve Ajitasyon Bölümü’nün de (PAD) başkan yardımcısı. Bunlar anlaşılmaz kısaltmalar gibi görünebilir, ancak PAD sistemde ideolojik sadakat sağlayan güçlü bir organizasyon.

Diğer taraftan, onun kadın olması böylesine ataerkil bir ülkede en üst sırada yer aldığını hayal etmeyi zorlaştırıyor. Kuzey Kore, cinsiyetin katı beklentiler taşıdığı son derece erkek bir devlet. Yüce lider olmak ve orduyu yönetmek, ülkede bir kadın tarafından daha önce hiç gerçekleştirilmedi.

İkinci aday ise Kim Jong-un ağabeyi, Kim Jong-chul. Ama asla o siyaset veya iktidarla ilgilenmedi. (Eric Clapton hayranı olduğu biliniyor). Kim ailesiyle kan bağı dışında pek bir ilişkisi olduğu düşünülmüyor. Birkaç kez ülkedeki etkinlerin açılışında çeşitli komuşmalar yaptı.

Sonuncusu ise Kim Jong-un babası Kim Jong-il'in üvey kardeşi Kim Pyong-il. Kim Pyong-il, 1979 yılında Avrupa'ya gönderildi ve burada çeşitli elçilik görevlerinde bulundu ve geçen yıl Kuzey Kore'ye döndü. Bu nedenle Pyongyang'daki seçkin siyasette merkezi bir oyuncu olmak için gereken ağa sahip olduğu düşünülmüyor.

KUZEY KORE’NİN EN GÜÇLÜ İKİNCİ ADAMI

Kim Jong-un döneminde merkezde olan aile dışı üyeler var, ancak aralarında kimin birbiriyle rekabet edeceğini bilmek zor. Bunlardan biri Choe Ryong-hae. Şu anda Politbüro başkanlığında oturuyor ve aynı zamanda Devlet İşleri Komisyonu'nun ilk başkan yardımcısı olarak görev yapıyor. Geçtiğimiz yıl, yaşlanan Kim Yong-nam'ın yerini alarak 20 yılın ardından seçilen ilk başkan oldu. Bu yüzden uluslararası anlaşmalarda Kuzey Kore’yi temsil edilyor.

Choe ayrıca, Kore İşçi Partisi'nin Ordu ve Organizasyon ve Rehberlik Dairesinde (OGD), rejim boyunca sadakatin uygulanmasından sorumlu. Bu son derece güçlü bir organizasyon, çünkü tüm vatandaşların Kuzey Kore ideolojisine bağlı kalmasını zorunlu kılıyor. MuhtemelenChoe Ryong-hae, Kim Jong-un’un ardından Kuzey Kore'deki en güçlü ikinci kişi.

ESKİ İSTİHBARAT ŞEFLERİ, CASUSLAR VE PARLAK POLİKACILAR

Kuzey Kore’de başa gelebilecek kişiler arasında ülke siyasetinde karanlık ve gizli işler yürüten isimler de yer alıyor. Bunlardan birincisi General Kim Yong-chol. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile birkaç kez görüşerek Trump-Kim zirvelerinin yolunu açtı. Birleşik Cephe Departmanı'nın (Güney Kore ile ilişkilerden sorumlu) ve ülkenin ana istihbarat servisi Keşif Genel Bürosu'nun başkanlığını yaptı. ABD ile çöküş müzakerelerini takiben bir yıkıma uğramış gibi görünüyor, ancak bu casus yöneticinin uzun süre karanlık kalması pek olası değil.

Bir diğer aday ise, Kim Jae-ryong. Devlet İşleri Komisyonu'na üye olmasının yanısıra, orta derecede etkili bir yapı olan Kabine’nin başbakanı... Onun hakkında nispeten az şey biliniyor, ancak yıldızı geçtiğimiz yıllarda diğerleri düştükçe yükseldi. Endüstriyel faaliyetleri yönetiyor ve birkaç yıl boyunca askeri-sanayi bölgelerine ev sahipliği yapan en izole edilmiş eyaletin başında bulundu. Kim Jae-ryon’un ülkede nükleer faaliyetlerde de yönetsel görevleri olduğu düşünüyor.